Гюльнара Мягьямедова
Августдин 4-пи йигъан «Дагестанская правда» газатдин конференцйир гъахру залиъ Дагъустан штухъди тямин апIбаз бахш дапIнайи пресс-конференция кIули гъубшну. Журналистарихъди вуйи гюрюшдиъ РД-йин тикилишчивалин, архитектурайин ва яшайишдинна коммунальный мяишатдин министр Артур Сулеймановди, «РД-йин аьтрафар штухъди тямин апIбан цирклиъ саб вуйи оператор» АО-йин генеральный директор Мягьямедгьяжи Шапиевди ва Избербаш шагьрин администрацияйин главайин заместитель Нариман Рабадановди, агьалйир штухъди тямин апIбан бадали, ацIу турбйир кивну, тикмиш апIурайи штун чIатху гъурулушарикан, Избербаш шагьриз шид гьубкIри адрувалин месэла гьял апIбан рякъярикан сюгьбат гъубхнийи.
Республикайин шагьрариъ яшамиш шулайи агьалйирин кьадар йислан-йисаз гьяракатниинди артухъ шули, ухьухьна рягьятвал гъадабгъуз гъюрайи туристарин кьадарра дишлади гизаф гъабхьивали, хъа шид дизигнйи турбйирин гъурулуш йирси дубхьна-йивали Дагъустандиъ агьалйир штухъди тямин апIбан месэла учIру гъапIну. Натижайиъ гизаф шагьририъ, асас вуди Избербашдиъ, агьалйир штухъди тямин апIбаъ кьитвал рябкъюра.
Пресс-конференцияйиъ Артур Сулеймановди къайд гъапIганси, «Чиркей-Буйнакск», «Гъяйтагъ-Дербент», «Чиркей-Мягьячгъала-Каспийск» шид зигбан чIатху гъурулушар тикмиш апIували региондин ватанагьлийир штухъди тямин апIбаъ арайиз дуфнайи кьитвал кам дапIну ккунду.
«Чиркей-Буйнакск» шид зигру турбйир «Марцци шид» федеральный проектдин дахилнаъди ккиврайидар ву. Гъийин йигъаз 29 километр манзилназ шид дизигна, 87 гъуйи гьязур дапIну ккудукIура. Объектдин гьязурлугвали 70% тяйин апIура. Шид зигбахъди аьлакьалу вари ляхнар 2023-пи йисан ноябриз тамам дапIну ккудукIбанди ву. Штун турбйирин му гъурулушди Буйнакск шагьриъ айи штун кьитвал терг дапIну ккунду.
«Гъяйтагъ-Дербент» шид зигувал «СКФО-йин артмиш’вал» программайин дахилнаъди уьмриз кечирмиш апIура. Шид зигру 9 километр турбйир ккирчна, диди вари манзилнан 69% тяйин апIура. Гьамусяаьт Сябнава гъулаъ ляхнар гъахура. Шид зигру турбйирин уьмуми кьувват йишвандин ва йигъандин арайиъ 25 агъзур кубометр хьибди. Диди Дербент шагьрин агьал-йир бегьемди штухъди тямин апIуз мумкинвал тувди. Объект 2024-пи йисан ккудубкIуз планламиш дапIна, гьаддихъди сабси думу улупнайи вахтназ улихьна либхуз хъюбгъюбра мумкин ву.
«Чиркей-Мягьячгъала-Каспийск» шид зигбан проект, Дагъустандиз вуйи бюджетдин кредит тяйин апIбаз лигну, уьмриз кечирмиш апIура.
Думу проект лапра тафавутлуб ву. Чиркейин шид уьбхюрайи йишваъ варитIан дерин кIанаъ 12 метр диаметр ва 60 метр жилиъ айи инженервалин читин тикилиш дивра. Думу тикилиш йирси дубхьнайи цирклин гъаншариъ айи гъирагъдихъ тикмиш дапIна. Шид зигурайи турбйир ккивру манзил 78 километр ву.
Думу проектди Мягьячгъала, Каспийск шагьрар, Ленинкент, Агъачаул гъулар, Хушетдин шид уч апIру дагар марцци штухъди тямин апIиди. Гьадрарихъди сабси шид Каспий гьюлин гъирагъдихъ тикмиш дапIнайи туриствалин дараматаризра, Избербаш шагьризра гьубкIди.
Артур Сулеймановдин гафариинди, вари объектариин ляхнар чан улупнайи вахтна кIули гъягъюра, бязи йишвариъ дурар вахтназ улихьна ляхник кирчди.
Къайд апIуз ккундузузки, Дагъустандиъ штун дакьатар гизаф ашра, инфраструктурайин артмиш’вал кьяляхъ хъайивализ, шид дизигнайи турбйир йирси духьнайивализ лигну, яркьу шулайи шагьрар штухъди тямин апIувал гъагъи месэла дубхьна. Улихьна КОР-ин шид марцциб вуйиш, гъийин девриъ думу штуз, марцциб ву, пуз шулдар. Мархьар гъургъубси, социальный сетариъ гьарай абхъру: хъархъас дабхьнайи йишвхьанмина гъюрайи нир КОР-ин штук кпикьура, бязи йишварихь канализацияйин турбйириан гъюрайи шидра кмиди гъанавдиъ убчIвра. Хъа шид марцц апIру тикилишариъ хлор йивбалан къяляхъ, ухьу гьадму шид ишлетмиш апIурахьа. Гьаддиз, шагьрариъ марцци шид адрувализ лигну, инсанар кми-кмиди фунинна рудрарин уьзрариан аьзарлу шула.
