Жигьилар ва гележег

 

 

 

1958-пи йисахъан мина Советарин Союздиъ ва Урусатдин Федерацияйиъ 27-пи июнь жигьиларин Йигъси къайд апIури, магьа 63 йис ву. Му йигъахъди аьлакьалу вуди, узу Дагъ. Огни шагьриъ жигьиларин ляхнариз лигру идарайин кIулиъ айи Сосланбег Ражабовдихъди (шиклиъ) гюрюшмиш гъахьунза ва гъийин деврин жигьиларин улихь дийигънайи асас месэлйирикан сюгьбат гъубхунза.

 

– Сосланбег Сулейманович, гъийин Дагъ. Огни шагьрин жигьиларин гьял фици рябкъюравуз? Гележег ккабалгбакан дурарин фикрар, хиялар фицдар ву?

– Дагъ. Огни шагьрин жигьилар, йиз фикриан, ужудар, фикирлу ва зегьмет зигуз юкIв хъайидар ву. Жигьиларихъди ляхин апIру цирклиъ лихури, узу дурариз хайлин фикир тувраза. Мялум вуйиганси, Дагъ. Огни шагьрин жигьилари Урусатдин Федерацияйин ва Дагъустан Республикайин спортдин, культурайин, туризмдин, волонтервалин ва хъанара жара жюрбежюр проектариъ, программйириъ аьхю аьшкьниинди иштирак’вал апIура ва дурариъ гъалибра шула.
Мисалназ, улихьнаси ММА-йиан Дагъустан Рес-публикайиъ кIули гъубшу ЮФО-йин чемпионатдиъ Салман Рамазановди гъалибвал гъадабгъну, хъа Салман Мягьрамовди ва Мугьяммад Римиевди спортдин кчIихбариан Урусатдин талитариъ сабпи йишвар гъидисну, гьацира Адам Аьлихасов грепплингдиан Дагъустан Республикайин талитариъ сабпи йишван сагьиб гъахьну.

Дагъ. Огни шагьриан вуйи аьхю кьадар жигьиларикан хайлиндари ихь республикайин ва Урусатдин Федерацияйин саб жерге заан урхбан идарйириъ урхура. Дурарин арайиъ урхбаъ, жямяаьтлугъдин уьмриъ заан активвал улупурайидарра гизаф а. Ва ихь жигьилари урхбаъ ва чпи апIурайи ляхнариъ аьхю хъуркьуваларра гъазанмиш апIура.

Гъийин девриъ урхурайириз, ляхин апIурайириз ужудар натижйир гъадагъуз вари терефарихъанди мумкинваларра тувна.
Ихь гъюзимбу уьмур жигьиларикан асиллу ву. Дурарин цIийи фикрариз ва хиялариз гъи дикъатлу фикир тувну, дурари халкьдиз хайир кайи ляхнар апIур кIури, умуд кивдихьа. Хъа гъи ухьура дурин мяналу фикрар, хиялар кIулиз адагъуз ихь терефнаан кюмек тувну ккунду.

– Гъи студентарин ва мектебариъ урхурайидарин тятIилар ккергъна. Дурари чпин азад вахт хьадну фици адапIура?

– Гъийин девриъ жигьиларин гъиллигъар ва чиб жямяаьтлугъдин арайиъ гъахбан саягъар ужудар ву. Мисалназ, уьлкейин жюрбежюр шагьрариъ урхурайи студентари чпин десте тешкил дапIну, шагьрин субботникариъ, жара жямяаьтлугъ серенжемариъ иштирак шула. Гъубшу йисан вари дюн’яйиъ тарабгъуз хъюгъю коронавирусдин уьзрихъди аьлакьалу вуди, инсанарин ва заан урхбан идарйириъ урхурайи жигьиларин уьмриъ гизаф дигиш’валар гъахьну. Урхбан идарйириан хулариз деетнайи студентари манзилнаъди аьгъювалар гъадагъури ва имтигьнар туври, волонтёрарин дестйириъ иштирак шули, кетIерццнайидарихьна хулариз гъягъюри, итIру сурсатар пай апIури гъахьну, му уьзриз аьксиди женг гъабхбаъ гьунарар улупну. Гъийин жигьиларин фикрариз ва ляхнариз узу аьхю гьюрматниинди лигураза.

– Дагъ.Огни шагьрин жигьилар артмиш хьпан, дурар чIуру гъиллигъарихьан ярхла апIбан бадали фицдар проектар лихник кирчначва?

– Ухьуз мялум вуйиганси, 2016-пи йисхъан мина Дагъ. Огни шагьриъ гизаф проектар уьмриз кечирмиш апIура. Экстремизм ва терроризм варитIан хатIалу тахсиркарвалар вуйиб гьисабназ гъадагъну, сабпи ражну «Экстремизм ва терроризм» кIуру проект уьмриз кечирмиш апIуз хъюгъюнча. Му проектдихъди аьлакьалу саспи месэлйир гьял апIуз жигьиларихъди лап читинди алабхъуйи. Дурар му месэлйирин гъаврикк ккауз шулдайи. Проектдин дахилнаъди хайлин ляхин гъубхунча, думу уьмриз кечирмиш апIбан ляхниъ мистарин имамари, мялимари ва жигьиларихъди аьлакьа айи жара тешкилатарин гъуллугъчйири иштирак’вал гъапIну.

Кьюбпи проект «Жигьил хизан» кIуруб ву. Улихьнаси, саб йицIуд йис кьяляхъ, жигьиларин хизанар даргъувал, жигьилар сар-сарихьан жара хьувал лап кьадарсуз гизаф вуйи. Гьамус, тялукь пишекрарин гафариинди, думу гьяракат яваш, жигьилар сар-сарихьан жара хьпан кьадар цIиб дубхьну, сад-кьюд йис ву.

Шубубпи проект «Ислягьвалин Дагъустан» ву. Гъит ихь ватандиъ ва жара уьлкйириъ гьаммишан ислягьвал ибшри. Жигьил касдиз уьмриъ варитIан багахь ва гирами йишв жвуван хизан ву, хъа жвув дуланмиш шулайи ватандиъ ислягьвал ади ккунду, гьаз гъапиш, ислягьвал ва албагу хизан айи йишваз ва чан абйир-бабари, миллетди хъапIрайи диндикан аьгъювалар айи касдихьна саб вахтнара экстремизм ва терроризм багахь хьидар.

Гьаму шубуб проект, ихь жигьиларин гележег ккабалгуз кIури, гьар йисан уьмриз кечирмиш апIури шулча. Хъа му месэлйирин гьякьнаан гьелелиг жигьиларин терефнаан хатIалу ляхнар апIувал адарич. Рябкъру гьялариан, думу учу апIурайи ляхнин натижа ву.

Гьаци вуйиган, ухьу гъи ихь гъюрайи наслихъ жафа дизигну, дурариз нумуналу рякъ улупну ккунду. Ихь терефнаан кюмек, гьам гафниинди, гьам ляхнариинди, гъабхьиш, дюзвалин рякъюъди гъягъюз дурарин ниятра ижми, кьувватра артухъ хьибди.

Сабсан ражари кIураза: гъи узу ихь жигьилари апIурайи ляхнариин гизаф рази вуза.