Гъубшу йисан декабрин вазлин 21-пи йигъан вахтназ вуди РД-йин Главайин вазифйир тамам апIурайи Сергей Меликовди Москва шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи, РФ-дин Правительствойин дахилнаъ айи финансовый университет уьру дипломдиинди ккудубкIу ва гьадушваъ магистратурайин 1-пи курснаъ урхурайи ихь ватанагьли Шамил Казимович Исаевдиз (шиклиъ), аьгъювалар гъадагъбаъ ва илмин ахтармишариъ хъуркьувалар улупбаз лигну, Дагъустан Республикайин Главайин стипендия тувбан гьякьнаан къарар кьабул гъапIнийи.
Шамил Дербент шагьриъ бабкан гъахьну. Дугъан абйир-бабар Табасаран райондин Бургьанкент гъул’ан ву. Хал-хизан ккебгъбан кьяляхъ, дурар Дербент шагьриз кючмиш гъахьнийи. Хьуд йис мидиз улихьна Шамил, Дербент шагьрин 3-пи нумрайин мектеб гъизилин медалиинди ккудубкIну, Москва шагьриъ РФ-дин Правительствойин дахилнаъ айи финансовый университетдик урхуз кучIвру.
Къайд апIувал лазим вуки, гьадму мектеб ккудубкIу сарсана шураз РД-йин Главайин стипендия тувувализ дилигну, думу мектеб республикайиъ варитIан ужударстар шубуб мектебдин сиягьнак кабхъну.
Мектебдиъ урхури имиди Шамили, шагьрин ва республикайин дережа-йинси, вари Урусатдин илмарин олимпиадйириъ иштирак шули, заан ва пешкешнан йишвар гъадагъури гъахьну. Думу байвахтнаан мина аьгъювалар гъадагъбахъ, конкурсариъ, концертариъ иштирак хьувалихъ юкIв хъайир вуйи. Хъа му аьшкьназ чан сир а.
«Аьгъювалар гъадагъбахьна аьшкь ва вуздиъ хъуркьувалар улупуз кьувват узуз йиз хизандихьан гъабхьунзуз. Ич хизан аьдати табасаран хизан ву, амма аьгъювалар гъадагъуз узуз тясир гъапIу далилар хайлин а. Гьадму гьисабнаан, 3-пи нумрайин мектебдин директорди хайлин йисари гъилиху йиз аба Тажудин Аьгьмедбегович Аьлиевди, гьадму мектебдиъ урус чIалнанна ва литературайин дарсар киври гъахьи йиз дада Селиматди, СССР-иъ варитIан улихь хьайи экономикайин вузарикан саб вуйи Киевдин халкьдинна гъулан мяишатдин университет ккудубкIу йиз адаш Казимди – варидари сабпи нубатнаъди йиз фикир аьгъюваларихьна жалб апIури гъахьнийи. Дурари образованиейин важиблуваликан, гьарсар касдин гележег образованиейин цирклиъ гъадагъу хъуркьуваларикан асиллу шлуваликан кIури гъахьну. Гьаддиз байвахтнаан мина узу образование гъадабгъбакан ва ужуб ляхнин эйси шлуваликан фикир апIури гъахьунза»,
– ктибтура Шамили ич сюгьбатнаъ.
Вуздик кучIву сабпи йислан мина Шамил университетдин жямяаьтлугъ ляхнариъ, вуздин тереф уьбхюри, илмарин ва заан математикайин проектарин конкурсариъ, олимпиадйириъ иштирак шули гъахьнийи. Думу университетдиъ Шамилиз дарсар киврайи швнур-сар мялим, математикайиан дугъаз айи аьгъювалариин мюгьтал шули, думу наънан вуш ва дугъу фуну мектеб ккудубкIнуш, гьерхри гъахьну. Мидланра гъайри, кьюр мялимди, абйир-бабариз телефондиан зенгар дапIну, чухсагъул мялум апIбан дюшюшарра гъахьну.
Шамилин дада, Селимат, гьамусяаьт Дербент шагьрин 3-пи нумрайин мектебдиъ социальный педагогди ва бабан чIалнан дарсар кивру мялимди лихура.
«Узуз йиз балин тярифар апIуз ккундарзуз, хъа вушра, гьамусдин баяр-шубарихь тевиган, думу дарсарихьна, аьгъювалар гъадагъбахьна, мялимарихьна лап дикъатлуди ва гьюрматниинди янашмиш шлур вуйи. Дурарин классдиъ ужуди урхурайи ученикар гизаф айи. Амма заан классариз удучIвган, хайлиндарин аьгъювалар гъадабгъбахьна вуйи аьшкь гьаз-вуш гъудубгну. Дурариз узу урус чIал ва литература киври гъахьунза. Мектебдиан дурцну хулаз гъафиган, сацIиб рягьятвал гъадабгъуз, дарсарикан вуйи фикир азад апIуз ккун шулу, хъа Шамили, чан хулаз тувнайи ляхин тамам дапIну, гьеле кивуз имбу дарсарианра суалар туври, рягьятвал гъадабгъуз гъитудайи. ИкибаштIан, уьлкейин асас вузарикан сабдин профессори дих дапIну, багъри веледдин тяриф апIруган, фуну вушра абйир-бабарик дамагъ кубчIвру. Ич хизанди туву баркаллу тербия зяяди гъюдубчIвундар. Узу йиз балик умуд кивраза. Дугъу чан уьмрин рякъ гъабгну. Пише гъадабгъну, Москвайиъ ляхниъра дийигъна, гьамус швушв агуз вахт ву»,
— шадвалин инчI кади кIура Селиматди.
Заан аьгъювалариз урхувал – му инсанди чан улихь дивнайи мурад-метлебарикан саб кIулиз адабгъувал ву. Дарсарилан гъайри, Шамил РФ-дин транспортдин Министерствойиъ федералин рякъяр апIру агенствойиъра лихура. Университетдиъ жямяаьтлугъ ляхнарин жанлу иштиракчи вуйиб рябкъюри, вуздин кIулиъ айидари думу дагъустандин студентарин жямяаьтлугъдин регьбердира ктагънийи.
– Учу, университетдин жямяаьтлугъди, кми-кмиди рягьимлувалин акцйир тешкил апIурача. Яна касибвал кайидар итIру сурсатарихъди, уьзрар кайидар – дармнарихъди тямин апIбан, кьабидарин яшайишдин игьияжар гьуркIбан ва гьацдар жара серенжемар гъахурача. Саб ражари Москвайин жюрбежюр уьзрариан иццурайи бицIидар ккаънайи больницайиз гъушнийча. Уьзрари дурариз байвахтнан йисар, мумкинвалар улупуз гъитрадар. Хъа бицIидар чпи иццурайивалин тахсиркрар вуйинхъа?! Дурарихъди учу тамшир апIури гъахьунча, пешкешар багъиш гъапIунча. Уйинжагъар шадди дисури, амма дурарихьди тамшир апIуз даршулайи бицIидар рякъруган, улариина нивгъ дарфиди гъубзудар. Думу бицIидар, чпиз уьзри аьзият туврашра, тамшир апIуз ва учуз шаду инчI багъиш апIуз чалишмиш шулайи. Мицисдар дакьикьйир гьархуз шулдар. Иллагьки гьамцдар дюшюшариъ уьмрин кьимат фукьан багьалуб вуш ва жвуваз айи мумкинваларин ва удукьуваларин кьувватнан гъавриъ шулу», — гъапнийи Шамили.
Ав, дустар, уьмрин кьиматнан гъавриъ гъахьи жигьил гъудуркьу инсандик гьисаб ву. Дицир касдик миж ва умуд кивуз, дицир дустраз кIван сир ачмиш апIуз, дицир жигьилиз ватан ихтибар апIуз шулу. Гьацир ву ихь Шамилра.
