– Коронавирус ухьухъди уьмурлугъ гъубзруб ву, – кIура медицинайин пишекрари.
Урусатдиъ гьамусяаьт инсанар коронавирусдин уьзриан ктIерццувал гъизгъинди тарабгъура ва думу лап гъагъиди гъябгъюра. Гьаддин гьякьнаан Госдумайин сагъламвал уьбх-бан комитетдин заседаниейиъ РФ-дин минздравдин министр Михаил Мурашкойи мялум гъапIну.
Дугъан гафариинди, гьамусяаьт ихь уьлкейиъ, коронавирусдин уьзур кубчIвну, больницйириъ 258 агъзурихьна касар ккаъна, дурарикан 30 агъзурихьна касар гъагъи гьялнаъ а, хъа 7 агъзуртIан артухъ аьзарлуйир ИВЛ-дин аппаратарикк кка.
Коронавирусдиз аькси рубар йивуваликан улхуруш, гьар 100 агъзур касдикан 700-ди руб йивнайивал гьисаб ву. Жикъиди кIуруш, 62 млн касди, яна аьхю яшнан ватандашарикан 53 процентди, вакцинайин сабпи руб йивна.
Гьаддихъди сабси, уьзрин цIийи штамм тарабгъурайивализ лигну, рубар йивувал тек-рар апIуб лазим шула. Гьаци 4,5 млн касди кьюбпи ражари рубар гъивну.
Август-сентябрь вазариъ инсанар аьзарлу хьувал цIибди ис абхънийи, хъа урхбан цIийи йис ккебгъбалан кьяляхъ, думу сабпну гъизгъинди артухъ хьуз хъюбгъну.
Медицинайин пишекрарин улупбариинди, коронавирус аьхирки яваш дубхьну, инсанар аьдати уьмрихъна гъювализ тясир апIурайи кьюб асас дюшюш а. Сабпиб, варидин сабишв’инди коронавирусдиз аькси иммунитет яратмиш апIувал. Думу 80 проценттIан артухъ агьалйирин арайиз дарфиди, коронавирус дебккуз хьибдар. Кьюбпиб ва асасуб – COVID-19 уьзур тарарабгъбан бадали, ижмишнаан кьабул апIурайи уьлчмйирин мянфяаьтлувал.
Ухьуз рябкъюрайиганси, коронавирусдиз аькси рубар йивувал ухьухьтIан кьюб ражари артухъ вуйи гьюкуматариъра кмиди, думу уьлчмйир цIибдикьан зяиф гъапIубси, вирус тарабгъувал цIийикIултIан ачмиш ва дурар хъана ижми уьлчмйир кьабул апIуз мажбур шула. Ухьухь гьелелиг вакцинайин рубар йивувалинра, уьзур тарарабгъуз уьлчмйир кьабул апIувалинра дережара исккануб ву. Гьаддиз думу гъизгъинди тарабгъурира а.
Тялукь пишекрарин фикриинди, багахь вахтна думу яваш хьпаз ккилигувал мянфяаьтсуз ляхин ву. Уьзур гъизгъинди тарабгъуз хъюбгъну, цIиб лал хьайиз 6-7 ваз гъябгъюру. Эгер аьхиримжи гъизгъинвал июндин вазлиъ ккебгънуш, думу анжагъ гъюру йисан январиътIан яваш хьуб мумкин дар.
Думу филадиз текрар шули гъубзди, коронавирус зат имдарди дубгбанди дарин?!
Му суалариз ВОЗ-дин пишекрари гьамциб жаваб тувра. Чпин ватандашарикан коронавирусдиз аькси рубар анжагъ 10 процентдитIан дириву уьлкйир гьелелиг гизаф ими. Гьаддиз уьлкйирин арайиъ коронавирус тарабгъувал гюзчиваликк гъибтуз удукьурадар. Натижайиъ думу гъизгъинди тарабгъурира а, вирус дигиш шули, цIийи штаммар арайиз гъюра. Вари инсаниятдиз кайи хатIалувал дудрубгкьан гагьди, дидин зиин гюзчивал гъабхувал, ижми уьлчмйир кьабул апIувал зяиф дапIну ккундар.
Улихьна деврариъ гриппдин тIягъвнин вахт шубуд йисан давам шули гъабхьну. Эгер дици коронавирусдин гьякьнаанра пуз шулуш, ухьуз гъюру йисанра думу аьх апIуб алабхъиди.
Гьаддихъди сабси, духт-рари, коронавирус грипп-дихъди тевуб дюз дар кIура, фицики грипп мициб жини жюрейиинди сар касдикан тмунурик кубчIвруб, ухди дигиш шлуб, хъасин сагъ апIуз цIийи рякъяр дагну ккуниб дар. Анжагъ вакцинация гъабхувалиинди дид’ин гъалиб хьуз удукьидар, гьаддиз хъана жара, мянфяаьтлу рякъяр агувал лазим ву.
Пишекрарин улупбариинди, думу ухьухъди уьмурлугъ гъубзруб ву. Гьар йисан дид’ан 20-30 процент агьалйир ктIерццури гъузди. Гьаму гьял гюзчиваликк гъибтуз, дид’ан гизаф кьадар инсанар йихувал дебккуз, сагъламвал уьбхбан идарйириин алабхънайи гъагъ пучIу апIуз инсаниятдиз вари мумкинвалар а. Бязи уьлк-йири – Японияйи, Китайди, Португалияйи – дициб тажруба уьмриз кечирмиш апIузра хъюгъна.
