Урусатдин Йигъаз бахш вуди 12-пи июндиъ гъабхьи серенжемдиъ Дагъустан Республикайин Глава Сергей Меликовди Дербентдин коньякар гьясил апIру комбинатдин генеральный директор, жямяаьтлугъ кас ва политикайин гъуллугъчи Загьирбег ТIайибовдиз, дугъу ляхниъ улупу аьхю хъуркьувалар лишанлу апIури, «Саб вуйи Урусат» партияйин кIулиъ айидарин терефнаан Чухсагъул мялум апIбан кагъаз тувну. Дупну ккундуки, гьамусдизра чан нумуналу ляхин себеб вуди, Загьирбег ТIайибович РД-йин Главайин, Халкьдин Собраниейин ва гьюкуматдин жара заан идарйирин аьхю кьадар наградйирин сагьиб ву. 

 

 

Загьирбег Тlайибович Хив райондин Заан Яракк гъулаъ ата-бабйирилан мина илмихьна ва зегьметнахьна аьхю гьюрмат айи хизандиъ 1960-пи йисан бабкан гъахьну. Дугъу мектеб гъизилин медалиинди, Дагъустандин политехнический институт уьру дипломдиинди ккудукIну. Зигьимлу ва дерин аьгъювалар айи жигьил му вуздиъ илмин ахтармишарин секториъ ляхниъ гъитну. Амма армияйиз дурхну, кьяляхъ гъафир, думу хизандиъ айи яшлуйирин багахьна багъри райондиз хътакну, ва 1984-пи йислан 1992-пи йисаз Хив райондин комсомолин, партияйин и гьюкуматдин идарйирин жавабдар гъулугъариъ гъилихну.
Ляхин дидрипри кучIвну, дугъу Кафари Кавказдин гьюкуматдин гъуллугънан Президентдин багахь хьайи академия (думура уьру дипломдиинди) кIудубкIну. Дидхъан Загьирбег ТIайибов Федеральный налогарин гъуллугънан РД-йиъ айи отделин начальникди, Избербашдин чяхрарна коньякар гьясил апIру заводдин генеральный директорди, РД-йин финансарин министерствойин аьхюну пишекарди, Федеральный налогарин гъуллугънан РД-йиъ айи управлениейин отделин начальникди, Дербентдин коньякар гьясил апIру комбинатдин генеральный директорин заместителди, Каспийск шагьрин администрацияйин главайин заместителди гъилихну. 2016-пи йисан думу Халкьдин Собраниейин депутатдира ктагъну.
Загьирбег ТIайибовичди ва дугъан уьмрин юлдаш Гъизил Гьяжиагъаевнайи кьюр бай ва кьюр риш тербияламиш гъапIну, варидариз заан образование тувну. Гьамусяаьт дурарин аьхюну риш Элиза Урусатдин казначействойин управлениейиъ РД-йин аьхюну казначейди лихура. Дугъан кьяляхъ хъайи баяр ТIайиб – Хив райондин федеральный судья, Нажибуллагь – Москвайиъ бизнесмен ву. БицIину риш Эльвира Москвайиъ Н.В.Склифосовскийдин ччвурнахъ хъайи кIванна дамарарин хирургияйиъ дишла тувру кюмекнан хирург ву.

– Загьирбег ТIайибович, байвахтналан ккебгъну, яв урхубра, лихубра гъизилин медаларарин ва уьру дипломарин дережайинуб ву. Гьарган гьациб дережа уьбхюз читинди дарин ва яв гьамциб зигьимлувалин ва жавабдарвалин бина фтиъ а?

– Читинвал уьмриъ гьарган айиб ву. Думу ляхнин гъагъишнакан асиллу дар, инсанди чаина гъадабгънайи жавабдарваликан асиллу ву.
Гьарсар кас фицир шулуш, дугъан уьмрин бина, сабпи нубатнаан, хизан ву. Тербия бабан никкдихъди гъюрайиб ву. Узкан улхуруш, ич адаш-дада, аба-баб чиб гизаф жавабдар инсанар вуйи. Хъасин мектебди, жвуву ляхин апIури гъахьи коллективди инсандин аргъаж`вал дубкьуз гъитру. Уьмриъ гизаф дюшюшар шулу – ужуб апIин кIурударра, харжибдиин алаърударра алахьуру. Чакан инсандиканра вари асиллу ву. Фукьан ужудар абйир-бабар, фукьан ужуб мектеб ва коллектив гъахьишра, инсандик чак бажаранвал ктарди гъабхьиш, вари гьавайибра хьуз мумкин ву.
Гъарзук йимишар кивну кIури, дурари бегьер тувурдар. Гьарсари чав ужубна харжиб жара апIури, чан коллективди, жямяаьтди чаз туврайи кьимат гьисабназ гъадабгъури, жвуву гъи фу гъапIнуш, гьяфтайиъ, йисан фу гъапIнуш, ляхин ужуди гъабхьнуш — харжиди гъабхьнуш, жвуваз кьимат туври ккунду.

– Уву аьгъю инсанари, фуну гъуллугънахь хьашра, увхьан марцциди гъузуз удукьнайиваликан кIуру, ва гизафдариз уву нумуна ву…

– Расул Гьямзатовдихьан, шиърар фици дикIурава кIури, гьерхган, дугъу, йиз шиърар дикIурайидар дариз, йиз шиърар улукьурайидар вуйиз кIури, жаваб тувну. Узу ляхниз гъягъруган гьунар апIуз кIури, ясана узхъан шли-вуш нумуна бисура кIури, гъягъюрайир дарза – уз’ин али ляхин апIуз, узкан кюмек лазимди айириз кюмек апIуз гъягъюраза. Узхьан кюмек апIуз шуладарш, аьгъдардира манигъ’вал дарапIуз чалишмиш шулаза.

– Гьякьлу касдиз дюн’я читинуб вуйин ва увуз яв дюзвали манигъ’вал апIурадарин?

– Йиз фикриан, йиз дюзвали узуз манигъ’вал апIурадар, хъа, мумкин ву, жарариз манигъ’вал апIури хьуз. Белки, узу сар шлин-вуш рякъди гъягъюдарза гъапивалиан узузра манигъ’вал апIрударра шул. Хъа асас вуди инсандин дюз рякъну чазтIан миди вуйидариз читинвалар хуру.
Фици гъабхьишра, Жил илтIибкIурайиб ву. Гьякьсуз рякъ кадабгъну, улихь гъушишра, филан дубхьнура, инсандиз дидин жаваб тувуб, дид’ин швумал хьуб алабхъуру. Читинди вушра, дюз рякъди гъушиш ужу ву. Гьелбетда, ужуризра, харжиризра – варидиз ккуниганси апIуз шулдар, дици апIуб дюзра дар.

– Сар инсандихьан дюн’я гьюдюхюз шулин? Янаки, мисалиъ кIуруганси, чюлиъ сар кас эскер вуйин?

– Уву фуну чюлиъ аш, фициб месэла гьял апIураш, гьаддиз лигну. Эгер думу чюл увхьан гизафуб гьял апIуз удукьруб вуш, ав, чюлиъ сар касра эскер ву. Асас вуйиб, гьич сабанра гучI дапIну ккундар. Жвувхьан шлуб вари гъапIган, метлеб бегьем дубхьнадаршра, вари гъапIували кIваз разивал тувру. Читин месэлйир гьял апIруган, жвув’ин али хъугъвал дудубгну ккундар. Эгер кин каш, гучI каш, думу ляхнихъ зат хътрюгъиш ужу ву.

– Яв худларин уьмур фициб дубхьну ккундувуз?

– Дурар, сабпи нубатнаан, сагъудар вуди аьхю духьну ккундиз. Кьюб кIурубсан, дурар чпиз дапIну ккунди айиб чпин зегьметниинди гъазанмиш апIрудар ишри! Шубуб кIуруб, дурар уьмрин гъавриъ айидар ва гъудубкьу лигуб айидар, кучIал дарапIрудар, бахил дарудар, чпин уьмриин ва хизандиин машгъул вуйидар ишри. Асас вуйиб, чпи ляхин апIурайи йишваъ жямяаьтдиз, халкьдиз чпилантина кюмек ва хайир кайидар ишри.
Дурарин уьмриъ дяв-йир адарди, экстремизм ва чюрюк’валар апIурайи инсанар адарди, хъа жвуваз ва жвуван хизандиз артухъси фикир тувуз вахт ва азадвал ади духьну ккундиз. Эгер жигьил наслин асиллувал шулуш, анжагъ чпин зегьметнан натижйирикан асиллувал ибшри.

– «Саб вуйи Урусат» партияйин кIулиъ айидарихьан увуз Чухсагъул мялум апIурайи кагъаз тувбакан саб-кьюб гаф гъапнийиш, ккундийзуз.

– «Урусатдин Йигъ» машкврин улихь РД-йин Главайи, республикайийин мяишатдин жюрбежюр цирклариъ ужудар хъуркьувалар улупу инсанар уч дапIну, пешкешар тувну. «Саб вуйи Урусат» партияйин секретарин терефнаан узузра Чухсагъул мялум апIбан кагъаз тувнийи. Думу наградйир Луганскдин ва Донецкдин областариан дявдихьан гьергнайидарин ва агьалйирин читин месэлйирихьна вижнасуз дарувалихъди ва дурариз кюмек тувбахъди аьлакьалу вуйи. КIарзаки, узуз туву кагъаз сар йиз ляхниз туву кьимат дар, ва диди, сабпи нубатнаан, Дербентдин коньякар гьясил апIру заводдин акционерарин зегьметназ кьимат тувбакан кIура. Учу 14 муниципалитетдиз миллионна гьацIахьна гъяйиз пулин кюмек гъапIунча. Дидланра гъайри, комбинатдин тешкилатчйири ва коллективдин вакилари чпихьан шлу кюмек жарадира гъапIну. Гьаддиз сабпи нубатнаан му награда коллективдин хъуркьувалар лишанлу апIурайиб ву.
Ич комбинатди анжагъ дявдихьан гьергнайидариз ваъ, мектебариз, бицIидарин багъариз, больницйир-поликлиникйииз, инвалидариз, мистариз, медресйириз, миди вуйи аьхю кьадар кюмекназ ккилигурайидариз меценат жюрейин мициб кюмек апIура.

– Загьирбег ТIайибович, уву «Табасарандин нурар» газатдизра гьаммишан комек апlурайи кас вува, ва газатдин коллективдин терефнаан увуз аьхю чухсагъул кIурача. Ихь газатдин дережа за апIбан бадали, учуз фициб мясляаьт туврава?

– Мяна жигьатнаан ихь газат гизаф ужуб дережайиъ а. Хъа асас вуди анжагъ ужувлан терефнакан бикIурачва. Гъулариъ айи читин месэлйириз артухъси фикир туври гъахьнийиш, ужу вуйи. Ужуб тажрубайикан бикIбахъди сабси читин месэлйирин гьякьнаанра, харжиб айиваликанра дибикIну ккунду. Газат ихь халкьдин читин месэлйир гьял апIбахьна рякъяр агу-райидарин трибуна, жямяаьтдин гим дубхьну ккунду.

(Шиклиъ: Загьирбег ТIайибов чан хизандихъди)