2022-пи йисан 4-пи ноябриъ Урусатдиъ 17-пи ражари Халкьдин сабвалин йигъ къайд апIура. 2005-пи йисхъан хъюгъну, гьар йисан думу машквар къайд апIурайи йигъ фициб гьядисайихъди аьлакьалу вуш ктибтури ашра, гизафдар гъира машкврин мянайин гъавриъ духьнадар.
Жикъиди тарихнакан ктибтуруш, XVII аьсрин эвелин йисар халкьдизра, уьлкейин паччагьлугъдизра гизаф читиндар вуди гъахьну. Паччагь Иван Грозный йикIбалан кьяляхъ, уьлкейиъ аьгьвалат лап гъагъи дубхьнайи. Гагь сар паччагь, хъасин тмуну паччагь гьюкмин кIулиз гъюри, харижи уьлк-йирин тясирлувал гизаф дубхьну, къанундин къайда дючIюбгъну, уьлкейиъ халкь гьапIрушра мюгьтал дапIнайи. Уьлке думу аьгьвалатнаан адапIувал метлеб вуди, Нижний Новгороддин староста Кузьма Мининди ва князь Дмитрий Пожарскийди, чпин регьберваликкди аьхю кьушум уч дапIну, уьлке чапхунчйирихьан марцц гъапIнийи. Думу кьушмарин дахилнаъ Урусатдин аьтрафариин яшамиш шулайи вари жюрейин дережайин тухмарин, халкьарин вакилар айи. 1612-пи йисан 4-пи ноябрь халкьдин сатIи кьувватниинди Ватандин маракьар гъюрхю йигъ ву. Гьадму йигъахъди аьлакьалу вуди 4-пи ноябриъ Халкьарин сабвалин йигъ къайд апIура.
Уьлкейиъ яшамиш шулайи халкьарин сабвал фуну вахтнара чарасуз лазим ву. Уьлкейин хайир даккни душмнари Урусатдин гагь му аьтрафариин, гагьсана тмуну аьтрафариин бац иливуз мумкинвалар агури, шпионвал апIуз чпин вакилар гьаъру, халкьарин арайиъ цIа ипуз кюмек апIуру, гъунши уьлкйириъ чпин нягьякь кьастар кIулиз адагъуз хъюгъру. Гьадму жюрейиинди швнуб-саб ражари Кавказ, Дагъустан Урусатдихьан жара апIуз мумкинвалар ишлетмиш гъапIну.
Улихьна йисари, саб уьлкейиъ чвевалин республикйир вуди, фашис-тарин Германияйихьан уьлке уьбхру гъагъи вахтна сабси уьлин кьацI пай апIури гъахьи урусна украин халкьар гъи душманвалихъна дуфна. Украинайин дахилнаъ ади гъахьи, урус миллетдин халкь яшамиш шулайи ДНР, ЛНР, Херсонский ва Запорожский областариъ нацистари зулмар апIури, швнуд йис гъабхьну. Гьелбетда, уьлкейин халкьдихъан жавабдарвал гъабхурайи сар регьбрихьанра думу ляхниз фикир тутрувди гъибтуз даршул. Уьлкейин кIулиъ айиризра чан гьюкуматдин хиликк ккайи халкьарин арайиъ ислягьвал, дуствал лазим ву.
Гьарганси гьамусра Урусатдин халкьарин сабвал ухьуз лапра ачухъди рябкъюрахьуз. Урусатдин Федерацияйи Украинайиъ хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъу йигълан мина урус миллетдин кьушмарихъди сабси, игитвал, пишекарвал ва заан аьгъювалар улупури, Ватандин маракьар уьрхюри, дагъустанлуйири, чеченари, ингушари, кабардинари (вари эскрарин миллетар ктухуз даршул) ва гьацдар жарадари женг гъабхура.
Гъи ухьхьан дамагъ кади пуз шулу, гьадрарин арайиъ табасаран миллетдин вакиларира лайикьлу йишв дибисна. Урусатди гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ дирбаш’вал, жюрэтлувал улупу табасаран миллетдин гизаф вакилариз йикIбан кьяляхъ Кьягьялвалин орденар, хъа кьюр касдиз – Эседуллагь Абачевдиз ва Руслан Къурбановдиз Урусатдин Игит ччвурар тувна.
