Дюн’яйиъ вари пишйир лазимдар ву, фицики дурарикан гьарубди жямяаьтлугъ артмиш хьпак чан пай кивра, – гьаму гафар ухьуз бицIидихъанмина сифте абйир-бабарикан, хъасин мялимарикан ерхьурайидар ву. Хъа фунубра цирклиъ ляхин апIурайи кас ужур пишекар хьувал варитIанна важиблу ву. Дицир касдихьна жямяаьтлугъдин арайиъра, гъарашугъарин терефнаанра кIваантIан вуйи ккудудубкIру гьюрмат шулу.
Гьацдарикан вуди гьисаб апIуз шулу ихь ватанагьли, М.А. Жемалин ччвурнахъ хъайи Дагъустандин художес-твенный училищейин мялим Аьзизов Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевич (шиклиъ). Гьаму училищейиъ ляхин апIури, дугъан 45 йистIан артухъ дубхьна ва гъира, яшназ дилигди, ихь ватанагьлийи чан пише дурумлуди давам апIура. Му йисари Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевичди искусствойин жюрбежюр терефариан 400-тIан артухъ пишекрар гьязур гъапIну.
Дюзди гъапиш, гьамусдиз ихь газатдиъ му касдикан дибикIну адруваликан аьгъю гъабхьиган, цIиб дугъхьан начра гъабхьунзуз. ГьацI аьсиртIан артухъ Мягьячгъала шагьриъ дуланмиш шули, му намуслу касди, чан терефназ вуйи тярифнан гафариз ва ляхнариз ккилилигди, жвуван ляхин заан пишекарвалиинди кIули гъабхура. Узу зенг гъапIиган, Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевич дарснаъ айи. Йиз тIалаб гьадму арайиъ тамам апIуз мумкинвал адрувализ лигну, дугъу имшахвалиинди, кьандиси зенг апIидиза кIури, жаваб тувнийи. Хябяхъган телефондихъан гъабхьи ич сюгьбатнаъ йиз суалариз дугъу кьатI’и жавабар тувнийи.
– Художниквал, мялум вуйиси, жигьиларин арайиъ яркьуди тарабгънайи пише дар. Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевич, му пише ктабгъуз увуз фти тясир гъапIну? БицIидихъанмина шиклар зигуз юкIв хъади хьували ясана уьмрин фицдаркIа дюшюшари?
– Мектебдиъ урхури имидитIан шиклар зигувалихъ гизаф юкIв хъади гъабхьнийиз. Гьаци, аьхюну гъардшин кюмекра дубхьну, 1966-пи йисан М.А. Жемалин ччвурнахъ хъайи Дагъустандин художественный училищейик урхуз кучIвнийза. Хъа 1972-пи йисан ДГПУ-йин художественно-графический факультетдин живописдин отделениейиъ урхуб давам гъапIнийза.
– Художниквалин пише ктабгъбан бадали, сифтетIан дидихьна бажаранвал ади хьуб чарасуз лазим вуйин, дарш юкIв хъайи фунур касдиканра, зегьмет зигури гъабхьиш, ужур художник хьуз шулин?
– Бажаранвал ктрударизра му ляхин улупуз шулу, эгер бицIидихъанмина дидихъ хъюгъиш. Инсандихьан фунуб вушра кеспи заан устадвалиинди аьгъю апIуз шулу, эгер дидихьна юкIв зибгуруш ва, тIагъру дарапIди, жвуван аьгъювалар ва ужудар гъиллигъар артмиш апIбиин гьар вахтна зегьмет зигуруш. Гьелбетда, саспи баяр-шубар саб ляхин рягьятди удукьрударра шулу ва дид’ин гизаф чалишмиш хьувал алабхърударра. Кьюбпидариз кюмек апIуб ихь, аьхюдарин, иллагьки мялимарин, буржи ву.
– Веледарикан яв шилнаъди гъушдар, яна художниквалин пише ктабгъдар фужкIа айин?
– Ав, учуз айи шубрид шубарра изобразительный искусствойин жюрбежюр терефариан пишекрар ву. Сану шуру гьамусяаьт Москвайиъ ляхин апIура.
– Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевич, яв фикриан, хъюгъри имбу художникди машгьур художникар чешнеди дисувал дюз вуйин, дарш чан хусуси хатI яратмиш гъапIиш ужу вуйин?
– Гьелелиг чан удукьувалар аьгъю ва артмиш дапIну адру жигьилиз, гьелбетда, изобразительный искусствойин машгьур вакиларин рякъюъди гъягъюб лазим ву. Хъасин, тажруба артухъ шули, аьгъювалар яркьу апIури, хусуси хатI яратмиш шулу. Мисалназ, маринист, «гьюлин ашукь», гьюлин шиклар зигбаан варитIан машгьур, чан уьмриъ 6 агъзурихьна шиклар гъизигу Иван Константинович Айвазовский, «ярквран художник» (успагьиди яркврарин шиклар зигури хьувализ лигну кIурайиб ву) Иван Шишкин, урус махъварин дюн’я яратмиш гъапIу Виктор Васнецов, инсандин гьиссар шиклиинди улупуз удукьури гъахьи Исаак Левитан, инсанарин суратар зигбан устад Илья Репин ва гь. ж. уьмурлугъ вуди гъюзимбу наслиз нумунади дисуз шулу. Гьамрарин тажрубайиин биналамиш шули гъахьиш, гележегдиъ заан ерийин хусуси хатIра яратмиш хьибди.
– КъатI’и жавабар тубаз чухсагъул, Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевич.
Къайд апIуб лазим вуки, РД-йин культурайин лайикьлу гъуллугъчи Гьяжиибрагьим Гьяжиаьлиевичди, жигьил художникар гьязур апIбан ляхнилан гъайри, чан яратмишар жюрбежюр выставкйиризра адагъури шулу. Дугъан «маркетри» техникайиъди яратмиш дапIнайи Дагъустандин халкьдин шаирар СтIал Сулеймандин, Гьямзат ЦIадасайин, Расул Гьямзатовдин суратар выставкйирин майднариин аьхю хъуркьувалиинди къаршуламиш апIури шулу. Дугъу гакIул, гъван, кIураб художественный жюрейиинди тартиб апIбаан саб жерге программйир гьязур дапIна ва акварелин живописдин методикайин ахтармишариин зегьмет зигура. Гъит апIурайи ляхни артухъди аьшкь ва гьевес капIри.
