Гьаму йигъари Дагъустандиъ наркоманияйихъди ва наркобизнесдихъди аькси женг гъабхру Варихалкьарин йигъан улихь вари Урусатдин наркотикариз аькси вуйи «Пиян дару Урусат» кIуру форум кIули гъубшну.
Му лап яркьу форумдиъ уьлкейин 63 региондиан 120 вакил иштирак гъахьну.
Форум пленумдин заседание гъабхбиинди ачмиш гъапIнийи. Дидин модератор Федералин «Пиян дару Урусат» проектдин руководитель, РФ-дин Жямяаьтлугъ палатайин вакил Султан Гьямзаев вуйи.
Серенжемдиъ жигьиларин ляхнариз лигру Федералин агентствойин кIулиъ айи Александр Бугаев, РФ-дин сагъламвал уьбхбан минис-трин заместитель Олег Салагай, республикайин саки вари министерствйирин, идарйирин, тешкилатарин кIулиъ айидар иштирак гъахьну.
Форумдин гьюрматлу хялар, иштиракчйир ва экспертар къаршуламиш апIури, РД-йин Главайин ва Правительствойин Администрацияйин кIулиъ айи Владимир Ивановди, республикайин Главайин ччвурнахъан тебрикнан гафар гъапну ва му цирклиан яракьлу кьувватари ва гьюкмин тамам апIру вари органари сатIи дубхну ккуни ляхнин чарасузваликан ва важиблуваликан ктибтну. Дугъан гафариинди, гьаму серенжемдиз жюрбежюр министерствйирин, прокуратурайин, яракьлу кьувватарин циркларин кIулиъ айидар сатIиди уч гъахьивали, Дагъустандианси, кIулди вари Урусатдиан наркомания терг апIбан метлеблувал айивал улупура.
РФ-дин Минздравдин кIулиъ айирин заместители чан удучIвну улхбаъ форум наркоманияйихъди женг гъабхбан рякъюъ кьатI’и уьлчмйирин программйир кьабул апIру мажлисназ илтIибкIувал лазим вуйиваликан гъапну. Фицики, гьарсаб региондиъ наркоманияйихъди аькси женг гъабхбан профилактикайин ляхин жюрбежюр саягъниинди тешкил дапIна. Дугъу, чан ляхнин тажрубайиан кьатI’и мисалар хури, уч духьнайидариз наркоманияйихъди аькси женг гъабх-бан рякъяр ачухъ гъапIну ва мянфяаьтлу жягьтлуваларин, теклифарин тереф дюбхну ккунивал субут гъапIну.
Чан нубатнаъ Александр Бугаевди уч духьнайидарин фикир форумдиъ гъитIирккурайи читин месэл-йир, туврайи ужудар насиягьятар кIулиз адагъувал чарасуз вуйивалиина жалб гъапIну. Дугъан гафариинди, Урусатдин бязи регионариъ наркотикарихъди аьлакьалу аьгьвалат лап гъагъи гьялнаъ а. Думу регионариъ аьхюнуб пай жигьилар наркотикарин асиллуваликк ккахъна.
«Узу наркомания социалин уьзурси гьисаб апIураза. Му уьзур, медицинайин цирклиъси, тербия ишлетмиш апIбан, яна дюзди профилактикайин ляхин тешкил апIбан, сагъу уьмур хъапIбан пропаганда гъабхбан къайд-йириинди сагъ апIуб лазим ву. Ухьу ихь уьлкейиъ 147 миллион инсанар яшамиш шулайиваликан кIурахьа. Му улупбариъ жигьиларин кьадар аьхюб дар. Наркотикар себеб вуди, бицIидар бабкан хьпан кьадарра цIиб гъабхьну. Наркомания – милли хатIасузвал уьбхбан аьхю месэла вуйивал кIваълан гьархудархьа.
Аптекйирин гьякьнаанра пуз ккундузуз. Мисалназ, Кафари Кавказ гъадабгъурхьа. 10 йис мидиз улихьна аптекайиан саб читинвалра адарди наркотик масу гъадабгъуз шлувал гьич фикризкьана гъюрдайи. Гъи къанундин къайда чIур апIури, наркотикдин сурсат кайи дармнар жиниди масу туврайи аптекйир айивал варидариз мялум вухьуз. Бязи инсанари, дицдар дармнарикан зарар адар, думу пучIу ва хатIасуз наркотик ву кIури, фикир апIура. ПучIу ва хатIа адру наркотикар шлуб дар. Дурари варидари аьхириъ аьжалихъна хуру. Вари вахтнакан ва ишлетмиш апIурайи дармнин кьадарнакан асиллу ву. Жигьилар гьамдин гъавриъ тIаъну ккунду. Ухьу наркоманарин зяифвалин язухъ дарапIди, дурар жямяаьтдин цIарназ гъюруси сагъ апIбан рякъяр дагну ккунду»,
– къайд гъапIну Султан Гьямзаевди.
Дугъу чан удучIвну улхбаъ «Пиян дару Урусат» проектдин пишекрари гьар йисан Урусатдиъ гъабхурайи наркотикариз аькси рейтингдиканра ктибтнийи. Рейтинг уьлкейин хьуб идарайин улупбариинди дюзмиш гъапIуб ву. Султан Гьямзаевдин мялуматариинди, РФ-дин наркотикарихьан марцци регионарин сабпи жергейиъ Ненецкий автономный округ, Архангельский область ва Чечен Республика а. Хъа варитIан гъагъи аьгьвалат Москвайин ва Челябинскдин областариъна Хакасияйиъ арайиз дуфна.
