Баркаллуди ккадапIу рякъ

  

 

Табасаран халкьдин арайиъ лайикьлу, вафалу зегьметкешар айивал ухьуз саризра жиниб дар. Гъи узуз учву Табасаран райондин Жвул’арин гъул’ан вуйи Шамил Мягьямедовдихъди таниш апIуз ккундузуз. Дугъриди гъапиш, Шамил Гьяшимович аьгъдру кас, Табасаран райондиъси, саки вари табасаран халкьдин арайиъра гьеле-меле хьуб мумкин дар. Гьаму йигъари дугъу чан юбилей къайд апIура.

 

 

 

Шамил Мягьямедов 1940-пи йисан Табасаран райондин Жвулли гъулаъ бабкан гъахьну. Хизандиъ дурар шубур велед айи: аьхюрнур гъардаш Къурбан, Шамил ва чи Марият. Жвулли гъулаъ 7-пи класс ккудубкIбан кьяляхъ, Шамил чпин гъулан 4-5-сана чан тай баярихъди Хивна кьялан мектебдиз урхуз гъягъюру.

«Учухъди урхури думуган Яргълиан, Фурдгъан, Ургъ’ан баяр хъайи. Учу вари сатIиди Хив гъулан мистаъ яшамиш шулайча. Гьар гьяфтайин аьхириъ, султ йигъан учу хулариз деетуйи. ИкибаштIан, думу вахтари машинар адайи, ва учу вари сатIиди гьарур чан гъулаз, 20 километр манзилназ рякъюъ учIвуйча. Улихьди кьюрдун вазари лап яман аязар, аьхю йифар шуйи. ГъуштIил гъул’ан тинди, гур’инди терефназди гъягъруган, гучIурира шуйчуз. Фицики кьюрдун вахтна жанаврар алахьуз мумкин вуйи. Кьяляхъ гъюруган, дадайи узухьна гьар ражари ургуб уьл дуржну тувуйи. Думу уьлер хъа ражари хулаз гъягъяйиз гьуркIруганси апIуйча. Хивна гъурукьубси, багахь хьайи ярквраз гакIвлариз гъягъюб алабхъуйи. Учу айи хулаъ пичраъ цIа кичIибгну, дарсарихьна гьязур хьуз хъюгъюйча», – инчIра ккади чан бицIи вахт кIваин апIура Шамил Гьяшимовичди.

Хив гъулан кьялан мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ, Шамил Мягьямедов сад йисан ЦIудихъ гъулан (Хив район) ккергъбан классарин мектебдин мялимди гъилихну. Гьадму йисан (1956) думу Ростовдин политехнический аьлакьйирин техникумдик урхуз кучIвнийи. Ужудар аьгъювалар гъадагъну дуфнайи жигьил пишекриз райондиъ ляхинра гъибихъну. Думу Табасаран райондин электрикдин аьла-кьайин ва радиофикацияйин аьлакьйирин идарайин вакилди тяйин гъапIнийи. 1961-пи йисхъан шубуд йисан Польшайиъ ватандин улихь армияйиъ чан буржи тамам дапIну, аьхюрнур лейтенант Шамил Мягьямедов хъадакну гъулаз гъюру. Армияйин кьяляхъ сифте думу Хив райондин аьлакьайин идарайин начальникдин заместителди, хъасин Табасаран райондин аьлакьайин идарайин начальникди дерккнийи. Му гъуллугънаъ Шамил Мягьямедов, баркаллу зегьмет зигури, чан ватандашариз хил’ан удукьру кюмек туври, намуслуди 40 йисан гъилихну.

«Гьадму саб вахтна, 1990-пи йисари инсанариз рубкьру пенсияйин пулар тутруври 4-5 ваз гъягъру вахтар гъахьну. Думуган хизандиъ аьжузвал кайидар, балин вая шуран сумчир апIуз гьязур шулайидар, гъагъи уьзур кади думу сагъ апIуз гъягъюз мумкинвал адрудар узухьна гизаф илтIикIури шуйи. Чара амдру инсанар, чпин пуликан бицIи кьадар вушра рубкьбан бадали, дидин гъубзрайи пай руш’ватди тувуз гьязур вуйи. Узу сар касдихьанра руш’ват гъибисур дарза. Узухьна илтIикIу касариз шлубкьан кюмек апIуз рякъяр агуйза», – ктибтура йиз сюгьбатчийи.

Райондин аьлакьайин идарайин начальникди лихурайи вахтна, Шамил Мягьямедовдиз Хючна гъулаъ почтайин идара тикмиш апIбан ният гъюру. Подвларра кади кьюб мертебайин идарайиз тикмиш апIру алатариз лимит адрувализ дилигну, дарамат дивру подрядчикарра гъидихъундайи. Тикилишчивалин ляхнар дурари чпин гъюнариина гъадагъну. Диврайи дараматариз хамхрар ва кьулар гьуркIри адрувализ дилигну, почтайин начальник Иркутский областдин Усть-Кут шагьриз гъягъюз мажбур шулу.

«Гъиси кIваин илмийиз, Зубайдат, узу Усть-Кутдиз тIирхруган, апрелин аьхирар вуйи. Дина узу, ихь Дагъустандин гьавайихь вердиш духьнайир, мани палтар хьтарди гъушнийза. Думугандин аязнан учIврувал гъира гьисс апIури имиза. Душваъ заводдиан гакIул деебтру отделин аьхюр гуржижви вуйи. Сифте сюгьбатнаъ дугъу узуз Вьетнам, Китай, Монголия ва жара гьюкуматариан разнарядкйир улупну ва дурар имиди йиз тIалаб тамам апIуз даршлуваликан гъапну. Узу дугъаз ихь халкьдикан, почтайин идарайин чарасузваликан, улихь дивнайи планарикан ктибтнийза ва йиз тIалаб тамам дарапIди узу му шагьриан дурушруваликан гъапнийза. Гуржижвуву узуз кюмек гъапIнийи. Узу Иркутскдиан хъадакну саб-кьюб гьяфта гъябгъяйизра, 7 вагъун гакIвлар гъафи, ва 1979-пи йисан райондиъ почтайин дарамат тикмиш дапIну ккудубкIнийи», – дамагъ кади кIваин апIура Шамил Гьяшимовичди.

Хючнаъ аьлакьайин идарайин начальникди лихурайи йисари Шамил Мягьямедовди Москвайиъ ерлешмиш дубхьнайи вари Союздин электротехнический институт заочный къайдайиинди ккудубкIнийи. Вафалу зегьметназ дилигну, Шамил Мягьямедов Урусатдин аьлакьайин лайикьлу устад, Дагъустан Республикайин аьлакьайин лайикьлу ишчи ччвурар тувбиинди лишанлу гъапIну. Думу зегьметнан ветеран ву ва кьюб ражари Табасаран райондин депутатарин Собраниейин депутатди ктагъну.

Гъийин ва улихьдин йисарин почтайин аьлакьйирикан улхури, Шамил Гьяшимовичди чан кIвак кайи гъалабулугъ’вал пашманди ачухъ апIурайи. Ич сюгьбатнаъ дугъу чав гъапIу ляхнин адрар ясана тяриф апIурадайи, хъа вушра, гъийин почтайин вакиларин лихбан къайда ва улихьдин йисарин вакиларин фаркь’вал аьхюб вуйиваликан кIурайи.
«Табасаран райондин аьлакьайин идарайин дахилнаъ гъуларин 18 отделенйир айи. Гьадму вари гъулариз гьар йигъан почта гъабхури шуйча. Саб ражари республикайин телевидениейиан, Табасаран райондиъ Ерси гъул’ан ТIивак гъулаз почта даждиинди гъабхура кIури улупиган, учуз машин жара гъапIнийи. Гьамус газатар, журналар гьяфтайик саб ражарира хури амдар. Мидланра гъайри, сабсан аьгьвалатнакан дарпиди гъитуз шуладарзухьан. Табасаран райондиъ 74 гъул а. Думу гъуларин агьалйирин игьтияжар гьуркIбаз кюмек туври, райондин Кьялан Сбербанк ктарди, ургуб гъулаъ отделенйирра тIаъну гъахьну. Гьамус аьгьвалат лап гъагъи дубхьна. Хючна гъулаъ саб банкомат гъибтну, вари игьтияжар гьуркIру идара Дербент шагьриз гъубхну. Инсанар пенсия вая жара пулар гъадагъуз ярхла гъулариан Хючназ банкоматдихъна дуфну, пул адарди кьяляхъ хъадакну гъягъюру. Узу му аьгьвалатнакан шубуб ражари Сбербанкдин кIулиъ айи Герман Грефдиз аьрза гъибикIунза. Амма ихь халкьдихъан дурари юкI убгурайивал гьисс апIурадарза», – пашманвалин ухьт алдабхъури, гъапну Шамил Гьяшимовичди.

Аргъаж шулайи наслиз нясигьят туври, йиз сюгьбатчийи гьамци гъапнийи:

– Узуз, йиз тай ва узутIан аьхю яшнан юлдшариз фукьан вушра читинвалар гъяркъюнчуз. Дявдин ва дявдин кьяляхъ гъагъи йисар, малар-марччарин лижарихъ гъягъювал, укIар уршвувал, хутIлар хъаувал ва гьацира жарадар. Учу гьаммишан лихури шуйча. Зегьметну учу инсанаригъна гъядаъну. Читинваларин улихь сарира кIул ис апIудайча. Гъийин деврин гизаф пай жигьилар чпин мумкинваларихъ хъугърадар, дурари гележегдик умуд киврадар. Инсандин хъуркьувалар зегьметнахъ юкIв хъайиваликан, багъри хизандиъ гъадабгъу тербияйикан, мектебдиъ гъадагъу аьгъюваларикан асиллу шула. Эгер учву гьаму шубуб терефназ фикир туври гъахьиш, учвкан лайикьлу инсанар, ужудар пишекрар ва хизандин халис эйсйир хьиди.

Шамил Мягьямедовди чав гъилиху гъуллугъариъ учв жавабдар ва аьяндар руководителси улупну. Дугъу чан ляхин заан пишекарвалиинди ккабалгну, чахьна гъафи гьарсар касдин дерди гьял апIру рякъяр агури гъахьну. Чав лихурайи йисари дугъу багъри райондин почтайин ва аьлакьайин идара артмиш апIбак аьхю пай кивну.
Шамил халуйи чан кечмиш гъахьи Марьят халайихъди (дугъан гуннгьарин аьфу апIри) сатIиди 10 велед: кьюр бай ва миржир риш тербияламиш гъапIну. Вари веледари шли заан, шли – кьялан образование гъадабгъну. Дугъаз 22 худул ва 10 гудул а.

Гьаму йигъари Шамил халуйи бабкан духьну 80 йис къайд апIура. Дугъаз жандин мюгькам сагъ’вал, хизандин хушбахтлувал, кIваъ айи мурадарихъ хъуркьувал ккун апIурхьа.