Дадйириз дердар дярякъри

 

 

Гьич саб вахтнара, гьич сар дишагьлийизра чан уьмур улихь ккимиди фициб шулуш аьгъдар. Уьмрин кьисматнаан дишагьли наанди – вушра алдахъуз, фициб – вушра читинвалиъ ахъуз мумкин ву. Дишагьлийин назук гъюнариин фициб-вушра гъагъ алабхъуру, хъа думу гъагъ аьгь дарапIру дишагьлийир ихь дагълу республикайиъ гьичра адаршул.

 

Му макьалайиъ узуз НичIрас гъул’ан вуйи, чан гъюнариин гизаф читинвалар алахьу Бажихалум Сефербеговайикан бикIуз ккундузуз. Думу 1945-пи йисан Табасаран райондин НичIрас гъулаъ касиб нежбрин хизандиъ бабкан гъахьну.

НичIрасарин мектебдиъ ургубпи класс ккудубкIу Бажихалум ТIюргъярин халач-йирин фабрикайиз халачачиди гъягъюру ва душваъ хайлин йисари лихуру. 1964-пи йисан эвленмиш духьну, дугъу уьмрин юлдаш Сефербегаз 6 велед гъахну – хьур байна сар риш. БицIидар назук яшариъ имиди, Сефербег 1979-пи йисан гъагъи уьзриан кечмиш шулу. Гьамци, жигьилди имиди Бажихалумдин гъюнариин хайлин читинвалар алахьну, фицики ачIни дишагьлийи 6 велед кIул’инди тербияламиш апIувал зарафатнан ляхин дар.

«Ав, жилир кIул’ин алдарди уьмур хъапIувал, бицIидар аьхю апIувал рягьят ляхин дар. ЧIат-чIурдин ляхнариз, хяр-хутIлиз аьхюну веледари, жвувандари кюмек апIури шуйзуз. Хъа гьаммишан гъирагъдилан кюмекназра ккилигури гъузуз шулдар. Халачйирин фабрикайиъ лихурира гъахьунза. ЦIиб вахтналан фабрикайиан удучIвну, «Восход» кIуру хайлин гъуларин арайиъ айи совхоздиъ хюнйир ккудурзрурди лихуз хъюгъюнза.

БицIидар хулаъ гъитну, гьар йигъан жара гъулаз ляхниз гъягъювалра гъагъиди алабхъуйи. Хъа ляхин дарапIди гъузиганра, ужу шуладайи. Сижрарира, жвуван чвйирира – вариди чпихьан шлу кюмекра апIури гъахьну. Амма, фукьан кюмек гъапIишра, хулан эйси адрувал читин ляхин ву», – кIурайи Бажихалум Сефербеговайи. Хайлин йисарин марцци зегьметназ лигну, дугъаз «Зегьметнан ветеран» кIуру ччвурра тувна.

КIури шулу: «Сабан бахтсуз гъахьиш, гьаргандиз бахтсузди гъузру. Жилир дукIну, бахтсуз дишагьлийин кIул’ина сабсана бедбахтвал гъафну – кьяланур бай, 28 йис яшариъ ади, Ростовдиъ Дон нирикк ккахъну гъакIну…

Бажихалум Сефербего-вайин имбуну веледар, чпин хизанар ккергъну, жюрбежюр йишвариъ яшамиш шула: кьюр бай – Ростовдиъ, сар бай – Дагъ.Огнийиъ, бицIинур бай – Каспийскдиъ. Шуру чан бина НичIрас гъулаъ ккебгъну.

Бажихалум гьамусяаьт бицIинур балихъди Кас-пийскдиъ яшамиш шула. Гъийин йигъаз дугъаз 12 худул ва 3 гудул а. Хьадан вахтна баяр, худлар вари сатIиди бабахьна гъулаз гъюри шулу.
Гъит, гьамцдар игит дишагьлийириз ярхи ва сагъу уьмур туври. Мицисдар аьзиятар, бедбахтвалар гьич саризра алдрахьри.