Мейлан Нежефов
Женгнаъ – игит, ляхниъ – дирбаш
Мутелимов Загьир Мутелимович 1925-пи йисан 1-пи июли Кюре округдин Асккан Яракк гъулаъ бабкан гъахьну.
БицIидихъанмина нежбервалин кьаб ккайи хизандиъ аьхю шулайи Загьир Мутелимов зегьметниин юкIв алди вердиш гъахьнийи. Ккергъбан классарин аьгъювалар дугъу багъри гъулаъ гъадагънийи, хъасин урхуб Хиварин гъулаъ давам гъапIнийи. 1940-пи йисан чан хушниинди Советарин Армияйиз эскервалин гъуллугъ тамам апIуз гъушур, думу тап 1946-пи йисазкьан яракьлу кьувватарин жергйириъ гъахьнийи.
Ватандин Аьхю дявдин йисари Загьир Мутелимовди Украинайин 2-пи фронтдиъ дявдин майднариъ эскервалин гьунарар улупну. Думу Ватандин дявдин II-пи дережайин ордендин, «Дирбаш’вализ лигну», Жуковдин ва саб кьадар жара медаларин, улихь-кIулихь хьайи аьхюдарин чухсагъул мялум апIбан кагъзарин сагьиб гъахьну.
Гъалибвалин пайдагъ хьади ва мухур медалари кабцIну гъулаз гъафи игит швнуд-сад йисариинди колхоздин марччарихъ аьхюну марччлихъан вуди гъилихну. Гъулаъ гьар фуну жямяаьтлугъ ляхин-карнаъра думу аьхю иштагьниинди ва гьевесниинди иштирак шули гъахьну. Чан уьмрин юлдаш Зильфийихъди Загьир Мутелимовди халис табасаран халкьдин аьдатарин ирс ва намус гьисс апIру бай Мерзефер ва риш Тейбат дюрхну, зигьим тувну, дурарикан баркаллу хизан-кюлфетдин эйсийир ктаъну. 2011-пи йисан зегьметкеш Загьир Мутелимов уьмриан гъушну.
Загьир Мутелимовди чан уьмрин ужударстар йисар Украинайин халкьдин гъуллугънаъ ади, гьарсаб хал ва гьарсаб кюче бадали гюллдихь мухур гьивну, немцарин чапхунчйирихъди женгариъ гъахьну. Хъа гъи гьадму халкь, гъаних дубхьну, ухьуз душманди дугъужвна. Советарин гьюкуматдин халкьарин, Ватандин аку гележег бадали Загьир Мутелимовди ва агъзрариинди жара совет эскрари гъизигу зегьмет гъийин миллетчйири зяя гъапIну. Ва абайин ляхин давам апIури, гъи Загьир Мутелимовдин шубур хтул – Мягьяч, Марат, Ренат ва гудул Акиф – хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ Украинайин жилариин гъийин фашистарихъди женгариъ учIвна.
Игит абайин рюгьяр рази ктаура
«Ватан уьбхбан буржи ич чвйирин ва гьамус йиз балин дамарариъ аьхю абайихьан ву», – ктибтура Марат МутIалибовди.
Марат МутIалибов 1979-пи йисан 9-пи июлиъ Асккан Яракк гьюрматлу Мерзефер мялимдин ва халачачи Бабиятдин аьхю хизандиъ бабкан гъахьну. 1996-пи йисан Асккан Ярккарин уьмуми кьялан мектебдин 11-пи класс ккудубкIу жигьили 1997-1999-пи йисари эскервалин буржи Ленинград областдин Сестрорецк шагьриъ баркаллуди тамам апIуру. Армияйин кьяляхъ думу Мягьячгъала шагьриъ Дагъустандин халкьдин мяишатдин институтдик урхуз кучIвру.
2001-пи йисан Марат МутIалибовди чан уьмур Заан Яракк гъул’ан вуйи Иринайихъди ккабалгуру. Гъи дурари шубур велед тербияламиш апIура.
«Дюз гъапиш, урхуб ккудубкIбалан кьяляхъ жюрбежюр йишвариан ляхниз гъач кIури, теклифарра гъахьунзуз. Амма ватанпервервалин гьевесну узу сикинди гъитрадайи. Гьаци, Чечен Республикайин Аргун шагьриъ 2008-пи йисан Урусатдин оборонайин министерствойихъди военный контракт йибтIну, Ватандиз эскервалин гъуллугъ апIуз хъюгъюнза. 2010-пи йисан ич часть Чечен Республикайин Калиновская шагьриз гъубхнийи. Украинайихъди вуйи сяргьятариин душван миллетчйирин пис кьастар йиз улариинди рякъюб 2014-пи йисанра кьисмат гъабхьнийзуз. Думуган 5-6 вазли сяргьятар уьрхбаъ иштирак гъахьнийча. Уьлкейин улихь хьайидарин терефнаан бирмиш-буйругъ тувган, дилин кьяляхъ гъафнийча. Йиз кьюрид чвйирра хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъу сабпи йигъланмина дидиъ иштирак шулайидар ву. Узура сад йистIан артухъ думу операцияйиъ гъахьунза. Хъа гьамус йиз бай Акифдира, хаин душман ккуршвуз кьаст ади, контракт гъийибтIну», – дамагъ кади ктибтура Марат МутIалибовди
Акиф МутIалибов 2002-пи йисан 1-пи июндиъ кIваантIан ватанпервервал гьисс апIурайи МутIалибоварин хизандиъ бабкан гъахьну. 9-пи классдин кьяляхъ думу Будённовск шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи медицинайин колледждик урхуз кучIвру. Гьамус чав гъадагъу аьгъювалар дугъу миллетчйирихъди женгариъ зийнар гъахьи ихь кьягьялариз сабпи кюмек тувбаъ ишлетмиш апIура. Мидланра савайи, Акифди милин-тлин хътапIурайи гуманитарный гъагъ лапра женгнан сабпи цIарариъ айи баярихьна рубкьура, аьхю машинарихъ хъубзруб гъабхури, кьяляхъ хъайиб улихь апIури ва гъалибвалик чан хусуси пай киври, аьхю гьунарар улупура.
«Ич абайи намуслу зегьметниинди халкьдин арайиъ чаз гьюрмат гъазанмиш гъапIну. Хъа гъи дугъан гьадму зегьметназ, гьадму адлу ччвурназ учу гаф гъюруб апIуринхъа!? Гъит дугъан рюгьяриз аьян ибшри, Ватан уьбхру кьягьяларин вахт дуфнайиб ва гьадму кьягьяларин кIакIнаъ учу айиб», – гъапнийи ич сюгьбатнан аьхириъ Суворовдин ва «КIубанвализ лигну» кьюбпи дережайин медаларин сагьиб Марат МутIалибовди.
Учвуз аферин, гьюрматлу игитарин хизан!
