Гьюсейн Аьбдурягьманов,
Урусатдин писателарин союздин член,
Урусатдин журналистарин союздин член,
РД-йин культурайин лайикьлу гъуллугъчи
Ихь гъийин читин деврин гьядисйир, кьалу нирси, ахмиш шулайи шаксуз аьсриъ ихь дагълу жви, дагълу халкьдин машгьур шаир Расул Гьямзатов аьгъдру кас, кюгьне Советарин Союздин республикйириъси, вари Урусатдиъси, цIийи деврин гъурулушариъра бажагьат ашул! Ав, дугъриданра, дугъан яратмишарин деринвали, гъибикIу ва мелзнилан улдубчIву гафнан устадвалин эгьимиятлували ухьу вари гъира мюгьтал апIура. Шаирин гьарсаб гаф, гьарсаб цIар, дерин ва маракьлу гьиссарихъди тямин дапIнайи уьмрин гъвандин килиса ву. Хъугъай, ухьузра рябкъюри, хабарра адарди, къулайсузваларра ашра, уьмрар зарбди гъягъиди, хъа шаирин яратмишар акуди аьсрариан-аьсрариз, устайин гъубчIву цалси, марцциди, кьувватлуди, гъадмиди, дагълу халкьдин аьсрин дараматси гъубзди.
Узу шаир Расул Гьямзатовдихъди 1974-пи йисан таниш гъахьнийза. Учу таниш гъапIур йиз ими, Дагъустан Республикайин ва Урусатдин Федерацияйин культурайин лайикьлу гъуллугъчи, саб хайлин художествойин яратмишарин ва хъана гизаф орденарин ва медаларин сагьиб Сефер Гьюсейнов вуйи. Дугъан художествойин яратмишарикан саб Германияйин Дрезден шагьрин музейиъ кебхна. Къайд апIуб йиз буржарикан вуди гьисаб апIураза, дугъан яратмиш апIбарин баркаллу зегьмет ДАССР-ин Верховный Советдин Президиумдин Гьюрматнан грамотайиинди ва гьацира Дагъустан Республикайин Госсоветдин гьюрматнан грамотйириинди лишанлу дапIна.
Расул Гьямзатовдинна йиз ими Сеферин дуствалин аьлакьйири, йиз шаирихъди вуйи гюрюшар ижми гъапIнийи. Узу жигьилган, яна студент вуйи вахтари гизаф ражари ду-гъахъди гюрюшмиш гъахьнийза. Хъа узу ГТРК «Дагъустан» кIуру мялуматарин дакьатарин Радиокомитетдин табасаран редакцияйиъ лихурайи вахтари Расул Гьямзатов радиойиан улхуз гъюри гъахьнийи. Комитетдиъ учIвубси, думу кас цIийина йиз кабинетдиз гъюйи, хъа авар баяриз думу ляхни тясир апIури шуйи, Расул Гьямзатов дуствалин аьлакьйириз ижи кас вуйи. Фици-вуш сабан дугъаз думу ляхникан авар редакцияйиъ лихурайи баяри тюгьмет гъивнийи, хъа Расули кIулин редакториз гъапну кIур: «Мягьяммад, йиз гьяйван дибтIру ахур имиди жара ахрихъна гъягъюб узуз ухшар дар».
Мицдар мани алакьйири рягьматлу ич редактор Пирмягьмад Кьасумовдикра паплар киври шуйи. Дагъустандин халкьдин писатель Ш.Шагьмардановди гизаф йисари Расул Гьямзатовдихъди Дагъустан Республикайин писателарин союздиъ ляхин дапIна. Дугъура Расулин табасаран халкьдихьна вуйи манивал лап аьхюб ву, кIура, гьаци хьузра ву.
Мялум вуйиси, ихь республикайин мектебариъ Расул Гьямзатовдин яратмишариз аьхю фикир тувра. Магьа гьаму багарихьди Дагъустан писателарин союздин председателин кюмекчиди лихурайи, «Дагъустан дишагьли» журналин редактор С. Кюребегова кIули ади учу Табасаран райондин Хюрккарин кьялан мектебдиз хялижв гъахьнийча. Душваъ Расул Гьямзатовдин яратмишариз бахш вуди аьхю стенд кебхнайи. Диди учу лап шад гъапIнийи. Гьяйиф, гъийин девриъ, гьаз-вуш дагълу литературайиз мектебариъ лап цIибдитIан сяътар тувнадар. Образованиейин министерствойин вакилари яваш-явашди ихь чIалар ккутIруси ву. Я му ляхниз фикир тувру сиясатчйир республикайин правительствойиъ ясана Халкьдин Собранияйиъ рякъюрадар. Гьаддиз ихь баяр-шубариз багъри шаирарихъдикьан багахьди таниш хьуз мумкинвал адар.
Дагъустан Республикайин Халкьдин шаир Расул Гьямзатов кетIерццну, иццури хайлин вахт вуйи. Мялуматарин дакьатарира дугъан сагъваликан пашман хабрар туври айи. Узу аьдати вахтназ республикайин радиойиз йиз ляхниз гъафнийза. Редакцияйин дегьлиздикк узуз ляхнин ярашугъ, урус програмйирин редактор Имара Багъирова алахънийзуз. Дугъу пашманди гьерху:
– Уву теклифназ гъушундарна?
Узу мугъан гафну мюгьтал гъапIнийи. Яраб кечмиш гъахьир фуж вуйкIан, кIури узу ижми фикрарик кахъзу. Хъасин узу мугъхьан гьерхза:
– Уву багъишламиш апIин, кечмиш гъахьир фуж ву?
– Яв дуст Расул Гьямзатов, – жаваб туву Имара Багъировайи.
Мугъан гафари узуз лап тясир гъапIнийи. Дишагьлийиз узуз аьхю хажалат гъабхьиб аьгъю шулу, хъа йиз ликари узу йиз столихъна гъахнийи. Гьаму вахтна столиин али телефонди ижмиди зенг апIуру. Узу баштансузди трубка за гъапIза.
– Йиз башсагълугъвал кьабул апIин, – гъапи ич редактор Пирмягьмад Кьасумовди. – Узхьан гъюз шуладар. Хабрар ва программа ккудубкIиш, майит кивайиз хъуркьарва, – гъапи дугъу пашманди.
Наънан хъуркьрухъа, ляхин бегьемди а. Узу гьялакди хабрар гьязур гъапIнийза, амма сарун программа гьязур апIуз шуладайи. Узу, чкиди машинкайихъ деъну, сабпи цIарар компьютерин экрандик каъза.
Расул Гьямзатовдин машгьур «Кьарнийир» шиир бинади дибисну, узу шаирин рюгьяриз бахш вуди урус чIалниинди шиир гъибикIнийза. Хъюгънайи эсер ккудубкIайиз шли-вуш кьялхъянди, явашди йиз гъюниин гъюдлиди хил иливу. Думу Имара Багъирова вуйи.
– Гизаф ужуйи ву, узу думу гъи эфириз удубчIвурайи программайиз тувурза, саб экземпляр узухьна ча, – гъапи Имарайи, шиир дурхну.
Ригъ гьялакди алабхъурайи. Магьа Таркийик кайи гъул, ригъдихьан жин дубхьну, амсарикк ккубчIвну рябкъюру. Узу ляхниъ имиди Имарайин программа эфириъ гъябгъюрайи. Дагъустандин халкьдиз башсагълугъвал апIбан кьяляхъ, Имарайи Расул Гьямзатовдин «Къарнийир» кIуру шиърин бинайиин алди узу гъибикIу шиир гъурху. Саб гьяфтайилан шли-вуш думу шиир «Кафари Кавказ» кIуру газатдиъ чап дапIнайи.
Расул чIивиди имиди фила-вуш узу Мягьячгъалайин портназ йиз байвалин дустрахьна гъушнийза. Узу дина гъюруган, портнаъ ученйир гъягъюрайи. Вари гимйирин арайиъ узуз Расул Гьямзатовдин ччвур али гимира гъябкъюнзуз, ва диди узук паплар кивнийи. Хулаз гъафири «Корабль Гамзатов» кIуру шиирра гъибикIнийза. Шиир бикIбаз Расули узуз аьхю гьюрмат гъапIнийи.
Магьа гьамци, дагълу халкьди чпин шаирин рюгьназ гьюрмат апIбан жигьатнаан жюрбежюр конкурсар, рягьятвалин гюрюшар гъахура. Йиз фикриан, республикайин Правительствойи думу ляхниъ аьхю роль уйнамиш апIура. Дицдар гюрюшар вари миллетарин шаирариз бахш вуди гъабхуйиш ужу шуйи.
