Яшайиш жигьатнаан уьмур авадан апIури, жямяаьтлугъдин, социалин жюрбежюр цирклариъ модернизация гъабхури, техникана илим улихьна гъябгъюрайи гъийин заманайиъ, вари уьлкейин, йишвариин гьюкум тешкил ва идара апIурайи ерли гъуллугъарин, жюрбежюр тешкилатарин ва гьарсар фагьумлу касдин улихь табиаьт уьбхбан, думу артмиш, дидиз гъуллугъ апIбан месэлйир учIруди дийигъна гъапиш, ягъламиш шулдар.
Гьавайин марцциваликан вуйи улхбар гьарсаб вахтназ важиблу ву. Фицики му далиларикан хайлин улупбар асиллу шула.
Районар ва гъулар, мялум вуйиганси, аьхю шагьрарихьан сифте нубатнаъди марцци гьавайиинди тафавутлура ву. Диди инсандин кIван гьевес ачухъ, сагъламвалин дережа мюгькам апIбаъ аьхю роль уйнамиш апIура.
Дугъриданра, табиаьт – кьимат адру аьхю савкьат ву. Фицики, табиаьтдин дакьатари инсандин яшайиш улихьна гъабхбаъ важиблу йишв бисура. Ухькан асиллу дару саб жерге табиаьтдин бедбахтваларин натижайиъ инсаниятдиз, хайлин уьлкйирин экономикайиз аьхю зарарарра шула.
Табиаьт уьбхбан жигьатнаан йишвариин улхбарин, кагъзарин бинайиинди ляхин гъабхура, хъа арайиз дуфнайи гьякьикьатди, гьяйифки, рази апIурадар. Хив район чан аьтрафарилан ахмиш шулайи Чирагъ ва Рапак нирариинди девлетлу ва такабур ву, хъа дурарин марццишин уьбхбан месэлайи, кьатI’иди кIурза, фагьумлу, багъри юрдарихъан цIибдикьан юкIв убгурайи касдиз иццру дарапIди гъидритур. Улупнайи месэлайихьна йишвариин фици янашмиш шулаш ахтармиш апIури, узу хайлин гъуларин ватандашарихъди гюрюшмиш гъахьунза.
Къайд апIурза: йишвариин марццишин тямин апIбан гьякьнаан цIийи къайдйириина улдучIвувал метлеб вуди, 2019-пи йисан эвелариан башламиш дапIну, му месэлйир гьял апIбан жавабдарвал Урусатдин аьтрафариин кьувватнаъ айи «Экологи-ка» тешкилатдин РД-йин ЮТО-йиъ тяйин дапIнайи вакилари гъабхуз хъюгънийи. Вахтназ улихьна тартиб гъапIу пландиз асас вуди, жикъи муддатнаъ гъулариан зирзибил гъабхбан ляхинра тешкил гъапIнийи, амма саб жерге агьалйирин му месэлайихьна вуйи вижнасузвалин натижайиъ, кьатI’иди гъапиш, улупнайи метлебарихъан лазим вуйи кьадар гьякъи тутрувбаз лигну, му серенжемар дерккну. Натижайиъ улупнайи вахтназ йишвариин марццишин тямин апIбахъан гьич сарира жавабдарвал гъабхурадар гъапиш, кучIал шулдар. Гьарсаб ерли поселениейин аьтрафариин му жигьатнаан жавабдар гъуллугъарихъди тялукь йикьрар йитIбан, ляхин лазим саягъниинди ккабалгбан меселйир ерли главйирин улихь дерккна, амма ляхин фици гъябгъюраш, арайиз дуфнайи аьгьвалатну субут апIура. Улихьна вахтари йишвариин агьалйири, убгру зирзибилик цIа кипну, думу чпи терг апIурайиш, гьамус йишвариин дициб ляхин гъабхуз къайда уьбхбан гъаразнаъ айи полицияйин гъуллугъчйири къадагъа апIура. Натижайиъ гъулариъ зирзибил гьарсар касди чаз рягьят вуйи йишвахьинди гатIабхьну гъитра. Саб жерге гъуларин кючйиригъ чиркишнарин тепйир арайиз дуфна. Хъа тялукь гьякьикьатдиъ ухьу жюрбежюр уьзрариз, гьадму гьисабнаан онкологияйин, саб жерге вирусдин уьзрариз, аькси женг гъабхура дупну, фициб натижайихъна гъюруш, учву жаваб тувай. Узу мушваъ анжагъ гъуларин айитI арайиз дуфнайи аьгьвалатнакан улхураза, хъа гъирагъариъ эрг’вал йивру майднарикан пубра маракьлу шуладар.
Марццишин уьбхбахьна вижнасузвал айивал аьхиримжи йисари йишвариин онкологияйин иццрушин кайидарин кьадар артухъ хьували тасдикь апIура. Рябкъюрайи табиаьт му саягъ чиркин апIурайиган, штун марцциваликан улхуб лазим вуйинхъа?! Ерли главйири субут апIурайиганси, вари гъулариъ штун ери ужуб вуйивал тялукь гъуллугъари тасдикь дапIна, амма гъийин гьякьикьатдиз вахтну кьимат тувди.
Шиклиъ: «Мамраш-Ташкапур» республикайин эгьемият айи рякъюн гъирагъ.
