Ккудубшу гьяфтайиъ, Дербент шагьрин администрацияйин главайин заместитель Видади Зейналов кIули ади, яшнакк ккуркьну адрударин ихтиярар уьрхюрайи ва дурарихъди ляхин гъабхурайи отделин инспекторарихъди яшнакк ккуркьну адру жигьиларин зиин гюзчивал гъабхбан ляхнариз лигру комиссияйин заседание кIули гъубшну.
Гьял апIуз адабгънайи асас месэла яшнакк ккуркьну адрударин арайиъ тахсиркарваларин профилактика апIбан гьякьнаан вуйи.
Заседание ачмиш апIури, Дербент шагьрин главайин заместитель Видади Зейналовди аьхиримжи вахтна РФ-дин жюрбежюр районариъ, иллагьки Москвайин кючйириъ, ихь живанарихъди аьлакьалу вуди жямяаьтлугъдин арайиъ шулайи чIуру дюшюшарикан интернетдиан ва телевизориан яркьуди мялуматар туврайиваликан гъапнийи. «Му заседание кIули гъабхбан метлеб – цIийи йисхъан мина ухьу сатIиди «Ихь живанар террориствалин ва жюрбежюр жара тахсиркарваларихьан уьрхбан гьякьнаан» программа тешкил дапIну, думу ляхник кипувал вуйихь. Саб бязи бицIидари, чпин абйир-бабари туву тербия ва нясигьятар кьабул дарапIри, хъял дапIну, хул’ан гъергну, гъилицнацвал апIбан дюшюшарра алахьура. Мицисдар живанарихъди профилактикайин серенжемар кми-кмиди духну ккунду. Девир дигиш дубхьна, белки, живанарин хасиятар дигиш хьувалра гьаддикан асиллу вушул. Амма абйир-бабари, мялимари, классарин руководителари ва социологари гьам мектебдиъ, гьамсана хулаъ тербияйин ляхин гъабхувал буш дапIну ккундар, ва гьацира учву, гъийин заседаниейин иштиракчйири, му месэлайиин гьаммишан гюзчивал гъабхури ккунду», – гъапнийи В.Зейналовди.
Заседаниейин кьяляхъ душваъ гьял апIурайи месэлайин гьякьнаан Дербент шагьрин прокурорин кюмекчи Тахмина Мягьямедовайикан ва ГОВД-йин ПДН-дин инспектор Тельман Агъагюловдикан чпин фикрарра пуб ккун гъапIнийза.
Тахмина Аьгьядовнайин гафариинди, заседане тешкил апIбан асас метлеб – йишвандин вахтна Дербент шагьриъ дестейиинди уч шули, бицIидари апIурайи тахсиркарвалар яваш апIувал, ва дурариз дюз рякъ улупбан серенжемар кIули гъахувалин месэлйир гьял апIувал вуйи. «Гъи бязи абйир-бабарин терефнан хябяхъган чпин бицIир хулаз гъафнуш-гъафундарш, саб гюзчивалра адар. Йишвандин вахтна шагьрин кючйириъ жигьилар уч шлу йишвар, барар, кафйир ахтармиш апIури, жигьилар нягьякь ляхнарихъ хъаърудар ашкар апIури, полицияйин гъуллугъчйири гьаммишан гюзчивалин серенжемар кIули гъахура. Саспиган мицисдар дюшюшарин гьякьнаан учухьиндира илтIикIури шулу, ва дицдар дюшюшар лазим вуйи къайдайиинди гьял апIурча. Учу, учхьан шулу тербияйин кюмек туври, жигьиларихъди ляхин гъабхурача, хъа абйир-бабари чпин терефнаанра гюзчивал дубхну ккунду. Бали, шуру тахсиркарвал апIбан гьякьнаан сес удубчIву вахтна фу лигурва, думу ужудар абйир-бабаринур ву. Хъа абйир-бабари тербия тувру вахтна наан гъалатI гъапIнийкIан кIури, фикрарикк ккахъру. Дурари тербия тувбан ляхин буш гъапIну, гюзчивал гъабхьундар, магьа дурарин гъалатI».
Дербент шагьрин ГОВД-йин ПДН-дин инспектор Тельман Эмирбегович:
«Гъийин заседаниейиъ гьял гъапIу асас месэлйир узу апIурайи ляхнихъди аьлакьалудар ву. Учу гьар йисан кIулиъ яшнакк ккуркьну адрударихъди ляхин гъабхбан гьякьнаан заседание гъабхури шулча. ПДН-дин кIулин вазифара бицIидарин тахсиркарвалар кам хьуз гъитувал ву. Узу гъуллугъ апIурайи участокдиъ мектебар, гимназия, интернат-мектеб, жюрбежюр карханйир ва тешкилатар ерлешмиш духьна. Ва гьар шубуб вазлин муддатнаъ, душвариъ урхурайи ва лихурайи жигьиларин, иллагьки яшнакк ккуркьну адрударин, гьял-аьгьвалат дериндиан ахтармиш апIури, гюрюшар кIули гъахури, тербия тувбан ляхин яркьу апIураза. Улихьдиси дарди, узу гъуллугъ апIурайи участокдиъ аьхиримжи вахтари тахсиркарвалар апIувал цIиб хьуз хъюгъну. Ав, йиз участокдиъра шартIнан жаза тувнайидар адарди дар. Дурарихъди профилактикайин ляхин яркьу апIури, гьар гьяфтайиъ гюрюшар гъахураза. Хъа дицдар бицIидарин абйир-бабарихъдира, дурарин хулаз гъягъюри, тахсиркар гюзчиваликк гъитри, абйир-бабариз идарйириз дих апIури, тербияйин ляхин гъабхураза. Бязи вахтари мектебдиз дяргъюрайи, гъушишра, саб-кьюб дарснаътIан деъну гъудрузди, асккан кьиматар гъадагъури, абйир-бабарин, полицияйин гъуллугъчйирин ва мектебарин мялимарин насигьятарихъ хъпебехъру яшнакк ккуркьну адрударра алахьуру. Дицдар хизанар гьисабназ гъадагъну, гюзчивал гъабхури шулза».
Гъийин девриъ жигьиларихъди вуйи ляхин артухъ дубхьна, инсанариз, баяр-шубариз гизаф шартIар ачмиш дапIна, хъа жавабдарвалиинди гюзчивал гъабхурайидар адар. Гьар йисан цIийи къанунар адагъура, амма ихь гьюкмин бязи гъуллугъчйирин ва инсанарин терефнаанра къанун уьбхювал имдар. Гафар туври, серенжемар гъахурашра, гьякьикьи ляхин гъабхурайидар цIибдитIан адар. Ихь баяр-шубарин хасиятар дигиш хьувализ асас тясир апIурайибра гьаму вушул. Гъи ичв баяр-шубар фициб гьюкуматдиъ дуланмиш шулаш, фикир апIинай, абйир-бабар. Ичв баяр-шубариз тербия тувбаз вахт гьяйиф мапIанай.
