«Гъалибвалин поезд» 1941-1945-пи йисарин Ватандин Аьхю дявдиъ Гъалибвал гъадабгъну 75 йис тамам хьувалин машкв-рихъди ва Урусатдиъ гьюрматнан ва машгьурвалин Йис кIули гъабхбахъди аьлакьалу вуди тешкил гъапIуб вуйи.

Поезддин дахилнаъ айи гьарсаб вагъун жа-жара темйириз бахш дапIна. Гьаци, сабпи вагъундиъ тамашичйириз дявдин улихь йисариан сягьнйир рякъиди, кьюбпи вагъундиъ – Германияйин чапхунчйир фендигарвалиинди Брестдин гъалайиин алархьувал, шубубпи вагъундиъ фронтдиз гъягъюрайидарин машар рякъиди. Гьиссар жигьатнаан тамашичйириз варитIан гъагъиди юкьубпи вагъундиъ алабхъиди – думу концлагериз, дидиъ инсанариина хури гъахьи аьрвалариз бахш дапIна.

Поезддиъ санитарный вагъун, маршал Константин Рокоссовскийдин дахъру йишв яратмиш дапIна, хъа аьхиримжи вагъун Гъалибвализ бахш дапIна.
Проектдин авторар – Урусатдин Федерацияйин илимдин ва заан образованиейин министерствойин кюмекниинди яратмиш апIбарин «Невский баталист» карханайин десте, «Уьру квадрат» медиагруппа, «Урусатдин рукьан рякъяр» ва «Гъалибвалин волонтерар» жямяаьтлугъ тешкилат ву.

Гьюрматлу ватанагьлийир! «Гъалибвалин поезд» 2020-пи йисан октябрин вазлихъан мина либхура. Чав тешкил гъапIу йигъхъан мина думу Урусатдин ва Белоруссияйин аьтрафариин гизаф шагьрариъ гъилибцну, музейиз 230 агъзуртIан артухъ инсанар гъафну. Проект, Роспотребнадзорин вари тIалабар гьисабназ гъадагъну, уьмриз кечирмиш апIура. Музейиъ экскурсйир гъахуз кюмек апIурайи вари волонтерар ва пишекрар коронавирусдиз аькси вакцинайин рубар йивнайидар ву. Элгьет йигъари ичв бицIидарра хъади музейиз гъягъюз, ихь тарихнан кIваълан гьауз даршлу гьядисйирихъди лап багахьди таниш хьуз шулу. Музейин экспонатарин кьадарра аьхюб ва аьламатнануб ву.