Игитар кIваълан гьархидархьа!

 

 

Гъубшу гьяфтайиъ, хъа якьинди кIуруш, 21-пи сентябриъ, табасаран халкь рази апIру хабар гъафнийи – ихь миллетдин кьягьяларин жерге сарсан Урусатдин Игитриинди яркьу гъабхьну. Му йигъан Урусатдин оборонайин министр Сергей Шойгуйи ТIаттил гъул’ан вуйи Руслан Къурбановдиз, Украинайин сяргьятариин гъягъюрайи дявдин гьяракатариъ заан дирбаш’вал улупбаз лигну, Урусатдин Игитрин «Гъизилин Хяд» медаль тувну.

 

 

Дупну ккундуки, ихь жюрэтлу ватанагьлийиз Урусатдин Игитрин ччвур тувбан гьякьнаан тялукь Указдикк Урусатдин Президент В.В.Путинди чан къул гьеле 10-пи сентябриъ гъизигнийи.
Багъри ватандихьан ярхлаъ яшамиш шулашра, жвуван жямяаьтдихъан, гъулхъан, миллетдин гележегдихъан юкIв убгру табасаранар цIиб адар. Табасаран райондин ТIаттил гъул’ан кючмиш духьну, гьамусяаьт Ставропол крайдиъ дуланмиш шулайи Маркиз Гьяжиасланович ва Аминат Исмяиловна Къурбановарра гьацдар табасаранарикан ву. Игит бай аьхю дапIну, дугъаз тербия туву абйир-бабариз аферин.

Узу Руслан Къурбанов-дин дада Аминатдихъди телефондиан саб сяаьтнакьан гафар гъапIунза. Дугъу чан юкIв вуйи Русландикан хайлин ихтилатар ктитнийи ва учву, гьюрматлу газат урхурайидар, дурарихъди таниш апIувал йиз буржиси гьисаб гъапIунза.

– Узуз шубур велед айиз – кьюр риш ва сар бай. Руслан 1996-пи йисан 10-пи декабриъ Табасаран райондин ТIаттил гъулаъ бабкан гъахьну. 2003-пи йисан думу ТIаттларин кьялан мектебдин 1-пи классдиз гъушнийи. Мектебдиъ урхури имидитIан дарсариин юкIв алир, хулан мяишатдиз, учуз кюмек апIури, аьхю абайин ва бабан арчулну хилсир худул вуйи. Учу 2006-пи йисан ич хизандихъди Ставропол крайдин Сергиевка кIуру гъулаз кючмиш гъахьнийча. Юкьубпи классдиз Руслан гьаму гъулан мектебдиз гъягъюз хъюгънийи. Мушваъра думу, ужуди урхури, гьаммишан мектебдиъ гъахру серенжемариъ ва спортдин тамшириъра иштирак шули гъахьну. 2014-пи йисан мектеб заан аьгъювалариинди ккудубкIну, Руслан Урусатдин Яракьлу кьувватарин уьмуми кьушмарин академияйиъ разведкайин факультетдик урхуз кучIвнийи. Хъасин, кьюбпи образование гъадабгъурза кIури, уьмуми кьушмарин илми ахтармиш апIбан инсандин психикайикан вуйи илимдин факультетдиъра урхуз хъюгънийи. Кьюбиб факультетарра дугъу 2020-пи йисан уьру дипломариинди ккудукIнийи. Дугъаз, заан хъуркьувалар улупбаз лигну, гъизилин медалра тувнийи. Институт ккудубкIбалан кьяляхъ, дугъу Камчаткайин терефнаъ гьюлин пияда кьушмариъ десантдин гьюжум апIру разведкайин бригадайиъ гъуллугъ апIуз хъюгъру. Душваъра Русландин зигьимлувал ва дирбаш’вал дяркъну, пияда кьушмарин аьхюри дугъаз, заочно саягъниинди урхуз кучIв кIури, теклиф гъапIнийи, ва йиз бали гьякьлу диван апIру суддин факультетра уьру дипломдиинди ккудубкIнийи.

Йиз бай ву дупну кIурдарза, бабан ул ухди кубкIру, кIури шулу, маншаллагь Русландиз, чав гъуллугъ апIурайи частнаъ айи вари аьхюдари, дугъан хиликк ккайи эскрарира дугъаз гизаф гьюрмат апIура.

Русланди учу гъизигу жафйир зяя хьуз гъидритувалиин узу ва йиз хизан, вари варис-мирасарра рази духьнача. Думу Украинайиъ кIули гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ саки сифте йигъариланмина иштирак шула. 28-пи февралиъ Киевдин багахь хьайи Сумы кIуру шагьриъ думу айи танк, артиллерияйин туп кубкIну, цIа алди убгуз хъюбгъну. Русланди чав буйругъар туврайи эскрар вари сагъ-саламатди жин апIурайиган, дугъак авчийи гъиву гюлле кубкIру. Зиян гъабхьи Руслан дишла Санкт-Петербургдиъ кьушмарин аьзарханайиз гъахуру.

Аьзарханайиъра думу архаинди дахъну гъахьундар. Украинайиъ гъя-гъюрайи гъизгъин женгариъ иштирак шулайи, чав буйругъар туврайи вари эскрариз насигьятар туври гъахьну: «Ухьу ихь Ватан душмнарихьан азад дарапIиш, сарун шли апIиди?!». Гьамци кIури, варидарик жюрэтлувал, дирбаш’вал капIри гъахьну.

– Гюлле дугъан бедендин фуну йишвак кубкIну?

– Гюлле ликрик кубкIнийи. Аьзарханайиъ дахъну дугъан саб бицIи вахттIан гъабхьундар – ликуди имишра, чав гъуллугъ апIурайи частназ кьяляхъ гъушну. Узу, жан бай, яв ликрик зиян кади фици хъана гъягъюрава кIури, суал туву вахтна, Русланди узуз фициб жаваб тувнуш, хъебехъ гьамус: «Дада, узу кьушмарин шубуб институтдиъ гъурхунза, йиз гъюнариин погонар фу бадали алидар ву? Душваъ ликар ккундар, дада, душваъ кIул лазим ву».

– Русландиин, думу аьзарханайиъ дахънайи вахтна, улукьуз гъабхьнийвухьан?

– Узу, юкIв гьялак дубхьну, балихьна гъягъюз гьязурлугар апIурайи вахтна, Русланди чав зенг гъапIнийи. «Дада, узу саб бици вахтназ Камчаткайиз гъя-гъюраза, хъасин Санкт-Петербургдиз кьяляхъ хътакруб вуйиз, шагьриз гъюрур аьзарханайиз мягъян, халайихьинди гъач», – гъапнийи. Йиз чира Санкт-Петербургдиъ дуланмиш шулайир ву. Аьхирки, гъач кIури, бали зенг гъапIиган, дишлади гъушунза, душваъ учу кьюрид саб-кьюд йигъан имича.

Йиз гъардаш Будённовск шагьриъ дуланмиш шулайиз, ва Русланди, «дада, узу гъуллугъ апIурайи йишваз кьяляхъ хътакайиз, гъач, халуйихьнара гъягъюхьа», гъапнийи. Минводы шагьризкьан сатIиди гъафунча, ва душваъ бали чаз ляхниан зенг гъапIуваликан ва учв къяляхъ душну ккуниваликан хабар тувнийи. Ич хиял гъабхьнийич, думу Камчаткайиз чан частназ гъушну кIури. Хъа, фу лигурва, сад йигъан телевизорихъан, танкарин взводдин командир, аьхюну лейтенат Руслан Къурбановди гъуллугъ апIурайи батальонди Украинайиъ айи гъулар нацистарихьан азад гъапIну кIури, мялумат тувра. Русланди, чав буйругъ туврайи экипаждиз танк душмнарихъди гъябгъюрайи гъизгъин женгарин айитIна хъапIуз гъитру. Душмнари дугъан танклиз «Джавелин» кIуру танкариз къаршу ракетайиан гъиву вахтна, вари экипаждин контузия гъабхьну. Вушра, танк ужуб гьялнаъ имбувал дябкъну, Руслан хъана танклин экипаждихъди душмнихъди гъизгъин женгариз удучIвуру. Юкьуд йигъан думу душмнарихъди вуйи женгар гъахури ими, ва дурарин батальонди нацистарин дявдин 38 машин ва 15 танк, миномётариан йивурайи 2 батарея ва 250 нацистар чIур гъапIну.

– Русландин мухрик хайлин медалар ка, Аминат. Дурар фицдар хъурхъувалариз лигну тувдар ву?

– Думу медаларикан садар Русландиз чав урхурайи вахтна тувдар ву, гьацира Сирияйиъ айи вахтнара (дина думу офицервалин гьязурлугвал гъабхуз гьаънийи) лишанлу гъапIну. Саб гафниинди, кьюд йисандин арайиъ Ватандин бирмиш-буйругъ заан дережайиинди тамам апIбаз лигну, дугъаз хайлин медалар тувна. Багарихьди «Кьягьялвалин орденра» тувди кIури, хабар дуфначуз. Руслан гьаммишан чан Ватандихъ юкIв убгру бай вуйиз.

Русландикан узу макьала бикIурайиб мялум дубхьну, ТIаттил гъулан советдин кIулиъ айи Авсет Аьбдуллаевдизра игит гъулажвувкан саб-кьюб гаф пуз ккун гъабхьнийи.

«Гьарури чан игитвал Ватандиз, инсандиз читин вахтна улупруб ву. Гъи магьа, ухьуз варидариз рябкъюрайиганси, Русланди аьхю игитвалин ляхин дапIна кIури, телевизориан мялуматар тувра, жюрбежюр сайтариъ дугъан дирбаш’валикан дибикIна. Руслан йиз халуйин худул ву. Йиз халу Гьижиасланди, Руслан кIубни худул вуйиз кIури, гьаммишан дугъ’инди дамагъ апIури шуйи. Уткан хьуз гъи ляхинра а, «Урусатдин Игит» ччвур гъазанмиш апIбан бадали, гьацир дирбаш кас духьну ккунду. Йиз халуси, гъи узура учуз гьамцир игит айивалиин фукьан вушра рази вуза. Гьяйиф, халу рягьматдиз гъушну, чIивиди имийиш, думу фукьан шад шулийкIан. Ва йиз халуйин бализ Маркиздиз, мицир дирбаш, игит бай тербияламиш дапIну, аьхю апIбаз чухсагъул кIураза. Русландиз вари гъуландарин терефнаан, аьхю баркаллагь кIурача», – гъапнийи Авсет Аьбдуллаевди.

Руслансдар игит баяр ади хьувал табасаран халкьдин аьхю хъуркьувал ву. Гьамус ухьуз шубур Урусатдин Игитар: Рустам Мурадов, Эседуллагь Абачев ва Руслан Къурбанов ахьуз. Дурар аргъаж шулайи наслизра нумуна ву.

Узу газатдин редакцияйин ва газат урхурайидарин терефнаан ихь кIубан ватанагьлийиз аферин мялум ва мюгькам сагъвал ккун апIураза.

 

P. S. Октябрин 30-ди Табасаран райондиъ шадлугънан мярака – Урусатдин Игит Руслан Къурбанов къаршуламиш апIбан серенжем – кIули гъябгъиди. Дирбаш жигьил лайикьлуди кьабул апIбан бадали райондиъ ва ТIаттларин гъулаъ гьязурлугар гъахура.