Аьхиримжи вахтна ихь уьмриъ учIву мялуматарин технологйири цIийи къайдайин мялуматарин жямяаьт арайиз гъюбаз шибритI ккивну. Эгер XX аьсир телевидениейин аьсирси гьисаб апIураш, XXI аьсриъ мялуматарин коммуникацйир жанлуди артмиш хьуз хъюгънушра, телевидениейи ихь уьмриъ важиблу роль уйнамиш апIури ими. Телевидениейин ва жара СМИ-йин кюмекниинди инсанариз багъри ватандиъси, вари дюн`яйиъ гъахьи гьядисйириканра аьгъю шула, хулаъ деъну ашра, жюрбежюр концертариз, шадлугънан мяракйириз лигуз мумкинвал а.
Гъийин девриъ СМИ-йи инсанарин фагьум, дурарин уьмрихьна вуйи лигбар, хасият, культурайин ва тербияйин дережа харжи терефназди дигиш апIура гъапишра, гъалатI шулдар. Эгер чап апIру СМИ-йи (газатар, журналар) дурар урхурайидарин фагьмиз думукьан зарар хури адарш, электрондин СМИ-йиъ (телевидение, радио, сайтар, сетевой газатар, журналар) айи мялуматарин жавабдарвал гъабхури адардира хьуз мумкин ву.
Асас вуди гуж ишлетмиш апIувал улупру кинйири, Интернетдиъ шлу жюрбежюр тамшири, ккабхъу саягъниинди апIру мяълийири, артмиш`валихьан ярхла вуйи гьаму деврин программйири яшнакк ккуркьну адру баяр-шубарин фагьмиз тясир апIуру. Эгер хизандиъ, мектебдиъ, жямяаьтлугъдин арайиъ дурарин тербияйиз фикир туври адарш, артмиш шулайи баяр-шубариз читинди алабхъура. Ухьуз рябкъюрайиганси, рягьят дару 90-пи йисари аьхю гъахьи, гьамусяаьт мектебариъ урхурайи баяр-шубарин абйир-бабариз чпизра тербияна аьгъювалар гьуркIну туврур гъахьундар. Думу наслиз «гъудубгу насил» кIури шулу. Дурар чпира телефнариин, мяна адру жюрбежюр сериалариин, мяълийириин, клипариин аьшкьламиш духьнайидар ву. Ихь республикайиъ машиндин рулихъ хъайидарира кмиди хилиан телефон дипри шулдар.Телефонарихьан мукьан асиллувал узуз жара йишвариъ гъябкъюндарзуз.
Гьацира аьхиримжи йисари чапдиан удучIвурайи бязи газатарра, журналарра илмихьан гизаф ярхла духьнайидар ву. Дурариъ гизафси модайикан, музыкайикан, шоу-бизнесдин хабрарикан бикIура.
Дупну ккундуки, харжибси, СМИ-йиъ ужубра гизаф а. Дидин кюмекниинди жямяаьтлугъди гьял дапIну ккуни месэлйиризра фикир тувра. Ужуди ляхин апIурайидарикан кIура, бикIура. Дурар шлиз вуш нумуна шула. Гьацира Интернетдиъра жюрбежюр мялуматар агуз шула. Дидин кюмекниинди баяр-шубариз артмиш хьуз мумкинвал а. Фу-вушра жараб ужуб дубгъура. Газатар-журналар, жюрбежюр авторарин эсерар урхуз мумкинвал шула. Гьар вахтна, наан яшамиш шулашра, багахьлуйирихъди, дустарихъди аьлакьйир уьрхюз кюмек апIура. Гьяйифки, аьхиримжи йисари ухьхьан ихь уьлкейиз, Советарин вахтариси, «вартIан гизаф урхуз ккунидар айи Ватан» пуз шуладар.
Йиз фикриан, аьгъювалар адрудар ляхнариъ гъузру вахт аьхирихъна гъюра. Шлик фу каш дярябкъди гъибтуз даршлу вахтна, китабарихьна, газатарихьна, журналарихьна илтIикIури, Интернетдиъра лазим вуйиб абгури, йигълан-йигъаз аьхюр – бицIири чпиз айи аьгъювалар артухъ апIури гъахьиш, ужу ву.
Академик Дмитрий Сергеевич Лихачёвди «Уж`валнакан ва утканваликан кагъзар» кIуру китабдиъ гьамци бикIура: «Гьарсар инсандин чан фагьмин артмиш`валин гъайгъу зигувал – буржи ву. Му буржи, учв яшамиш шулайи жямяаьтлугъдин улихьси, гьарсарин чан улихьра хьайиб ву. Фагьмин артмиш`валин варитIан асас къайда – урхувал ву».
Академикдин му китабра Интернетдиъ агуз шулу. Му китаб асас вуди баяр-шубаризна жигьилариз вуйи 46 кагъзикан арайиз гъафну. Гьацира жюрбежюр яшнан вакиларра му китабдихьна илтIикIура, харижи уьлкйириъра думу жюрбежюр чIалариз таржума дапIна.
Ужудар китабар учвузра ккилигура, гьюрматлу газат урхурайидар!
