Табасаран райондин мектебарикан варитIан кIакIначи мектеб Ягъдигъарин 1-пи нумрайинуб ву гъапишра, узу гъалатI даршул. Му мектеб цци Табасаран райондиъ дибдиан рас гъапIу 6 мектебдин сиягьнаъра а.
Улихьнаси Табасаран райондиз командировкайиз гъушур, гьаму мектебдизди алдахъунзу. Гьяятдизди учIвган, шагьрин мектебдиз дуфнайиганси хиял шуйи.
Мушваъ кIули гъуху расвалин ляхнарикан мектебдин директор Уьсман Мягьямедовдихъди сюгьбат гъапIнийча.
– Уьсман Ханмягьямедович, уву кIулиъ айи мектеб дибдиан рас апIбан кьяляхъ, лап дигиш дубхьна. Программайиъ фици иштирак гъахьунчва?
– 2021-пи йисан ихь уьлкейин Президентди Урусатдиъ айи вари йирси мектебар 5 йисандин арайиъ дибдиан рас апIбан къарар адабгънийи. Программа уьмриз кечирмиш апIуз хъюгъю сабпи йисан ич мектеб му программайик кабхъувалиин гизаф рази гъахьунча.
Подрядчик апрелин вазлин аьхирариъ расвалин ляхнарихъ хъюгънийи. Мектебдиъ урхурайидарин аьхиримжи четверть вуйи вахтна, учкан дистанционно жюрейиинди дарсар кивувал ккун гъапIнийи, амма учу думу тIалабнахъди рази гъахьундайча. БицIидар мектебдин гьацI пайнаъ дитну, дарсар кивуз мумкинвал айчуз. Урхбан йис гьациб жюрейиинди давам апIури, расвалин ляхнарра кIули гъахури гъахьунча. Апрелин вазлихъан мина сентябризкьан яваш-явашди расвалин ляхнар аьхирихъна духну, 1-пи сентябриъ бицIидар цIийи алапIнайи мектебдиз гъафну.
Хъа фицдар ляхнар тамам гъапIунчва кIури гьерхиш, гьюдюдюхю гьич саб кьумкьан имдар. Мектебдин айтIанмина вари, цаларра кмиди, дигиш гъапIну. Гургутум чIатан машра цIийи материаларихъди дигиш гъапIну. Мидланра гъайри, баяр-шубариз лицуз рягьят хьпан бадали, вари мектебдилан илтIибкIну, 1,5 метрийин яркьушин ади жилгъара ккивну. Мектебдин подвалра кмиди цIийи алапIнуча. Хъа гъваик кучундарча, фицики сач райондин главайин кюмекниинди мектебдин гъваъ гьюдюхнайиб вуйич. Хъа цци мектебдиъ гьятта подвалра кмиди цIийи алапIну.
Гьадму проектдин дахилнаъди расвалин ляхнар гъахуз жара гъапIу дакьатар ктарди, аьлава вуди 3 миллионна 500 агъзур манатдин цIийи техникана мебелра хура.
– Шубуб вазлин арайиъ вари ляхнар тамам апIуз хъуркьнийин?
– Ав. Подрядчикдизра чухсагъул пуз ккундузуз. Думу лап жавабдар кас вуйи. Ич мектебдиъ ляхин апIурайи устйир гьич сад йигъанкьан материал хътарди дугъужвну имдайи. Гьаци вуйивализ лигну, жизби ляхнар ктарди, гьеле 1-пи августдиз ич мектеб баяр-шубар кьабул апIуз гьязурди айи.
– Ичв мектеб, «100 мектеб» проектдиъра иштирак дубхьну, расвалин ляхнар духнайиб ву. БицIи вахтнан арайиъ кьюб проектдиъ иштирак хьуз фици гъабхьунчвухьан?
– Думу ич бахт вухьибди (аьлхъюра). «100 мектеб» проектдиъ иштирак хьпан бадали, дидиъ улупнайи варитIан асас тIалаб – меценатарин дакьатар жалб апIувал вуйи. Чухсагъул ич гъулан жямяаьтдизра, йиз коллективдизра, гъул’ан удучIвну душнайи касаризра. Вари сатIи духьну, лазим вуйи 350 агъзур манат уч гъапIнийча. Гьадму дакьатар уч апIбаз лигну, учуз «100 мектеб» проектдиъ иштирак хьуз мумкинвал тувнийи.
Проектдин дахилнаъди учу бицIидариз ипIруб гьиврайи столовая дибдиан рас гъапIунча.
Гьадму гьисабнаъди дидихъди хъайи кухняра, спортзалра рас гъапIунча ва гьадушварин гъваъра гьадмуган гьюдюхюнча.
– Мектеб манишнахъди тямин дапIнайин?
– Ав, гьаддикан пуз ккундузузки, му проектдиъ иштирак хьайиз кьюд йис улихьна учу райондин глава Мягьямед Къурбановдин кюмекниинди манишин тувру гъурулуш гьюдюхнийча. Амма вари йишвариз манишин дизигнадайи. Цци гьаму проектдин дахилнаъди вари йишвар манишнахъди тямин гъапIунча, гьятта подвларра. Гьяйифки, проектдик манишин тувру котел капIуз шулдайи. Ич мектебди 900 квадратдин метркьан манишин тувру йишв бисура. Хъа айи котел 400 квадратдин метризтIан улупнайиб дайи. Му ляхнизра Мягьямед Сиражудиновичди, чухсагъул чаз, хъанара 500 квадратдин метризкьан манишин тувру котел жара гъапIнийи.
– Гъи Ягъдигъарин 1-пи нумрайин мектебдиъ швнур касди агъювалар гъадагъура ва варидиз китабар гьуркIну айин?
– Гъи му мектебдиъ 80 баяр-шубари аьгъювалар гъадагъура. Гьадрарикан бицIи классариъ 29 кас, хъа заан классариъ кIуруш, хьу-хьур бицIир 11-пи ва 9-пи классариъ а . Гьяйифки, цци учуз 10-пи класс адар.
Китабар варидиз гьуркIну адаршра, дурар зат адар пуз шулдар. Ич мектебдиъ бицIидарин гьякьнаан дигиш’валар гизаф а. Мисал вуди гъадабгъиш, цци кьюбпи классдиъ 12 бицIири урхура, хъа 1-пи классдиъ – анжагъ 3 бицIири. Хъайисан дурар 2-пи классдиъ 3 шула, ва дурариз китабарин гьякьнаан зат читинвалар хьидар. Хъа цци урхурайидариз китабар гьуркIну адар. Гьамциб аьгьвалат имбуну классариъра ву. ГьуркIри адру китабарин гьякьнаан учу жара гъуларин мектебаризра илтIикIури шулча. Эгер дурарин артухъди китабар аш, сад йисаз вуди учухьна хурача. Гьацира райондин образованиейин управлениейиз аьрзйирра туврача.
– Уьсман Ханмягьямедович, мектебдиъ гьуркIну мялимар айин?
– Ав, вари предметариан гьуркIну мялимар ачуз. Анжагъ математикайианна физикайиан дарсар киврайи мялим ЦIанак гъул’ан учухьна гъюрайир ву. Гьар йигъан чан транспортдиъди ич мектебдиз гъюри, бицIидариз аьгъювалар туври, дугъан 5 йис ву.
