34 йис улихьна 1989-пи йисан 15-пи февралиъ Советарин Союздин Яракьлу кьувватарин кьушмарин аьхиримжи десте Афгъанистандиан удубчIвну гъафну. Гьадму гьядисайихъди аьлакьалу вуди, ихь уьлкейиъ февралин думу йигъ Ватандин гъирагъдиъ чпин гъуллугънан буржи тамам апIури гъийиху эскрарин гьюрмат убхру йигъси къайд апIуру. Яракьлу женгариъ Урусатдин маракьар, ислягь уьмур уьбхюри, дурари чпин жанар дивну.
Афгъандин дявдиъ 3 агъзуртIан артухъ дагъустанлуйир иштирак гъахьну. Сержант Абас Исрафиловдиз йикIбан кьяляхъ Советарин Союздин Игит ччвур тувну, хъа гьадму дявдиъ гъакIи Нухидин Гьяжиевдин гьунар гизаф йисарилан Урусатдин Федерацияйин Игит ччвур тувбиинди лишанлу гъапIнийи. Думу дявдин иштиракчйир гъахьи варжариинди ихь ватанагьлийириз гьюкуматдин наградйир а.
Ватандихьан ярхлаъ чпин гъуллугънан буржи тамам гъапIу Урусатдин ватанагьлийирин гьюрмат уьбхбаз бахш дапIнайи серенжем Табасаран райондин гимназияйиъра кIули гъубшну. 9-11-пи классариъ урхурайи баяр-шубар Афгъандин дявдин ветеранарихъди гюрюшмиш гъахьну. Серенжем гимназияйин директорин заместитель, мектебдин ТОКС-дин кIулиъ айи Гьаваханум Байрамялиевайин тешкиллувалиинди кIули гъубшнийи. Гюрюшдиз Афгъанистандин ветеранарин вари Урусатдин союздин Табасаран райондиъ айи отделениейин председатель Рафик Кьасумов, Мягьямедшафи Айдеми-ров, Маляли ТIаибов, Зиявудин Сафарялиев, Аьлягьмад Аьбдулялиев, Аьлибег Аьлибегов гъафнийи. Рафик Кьасумовдин гафариинди, Афгъанистандиъ айи Советарин кьушмарин дес-тейин дахилнаъ Табасаран райондиан 78 жигьил баяр айи. Дурарикан кьюр кас гъийихнийи, хъа сар кас чакан хабар амдарди гъудургнийи. Гьамусяаьт райондиъ афгъандин дявдин 50 иштиракчи яшамиш шула. «Советарин Союздин девриъ жигьилар ватанпервервалин гьиссариккди тербияламиш апIбаз гизаф фикир тувуйи. Армияйиъ гъуллугъ апIувал гирами буржи вуйи, думу гъуллугънаккан кIул ккадабгърудар шулдайи», — гъапнийи Рафик Кьасумовди.
Афгъандин дявдин ветеранари баяр-шубариз Афгъанистандикан, чпи душваъ гъубху гъуллугънакан, дерднан дюшюшарикан, Табасаран райондиан думу женгариъ гъийиху ва саб шилра амдарди гъудургу эскрарикан ктибтнийи.
Мектебдиъ урхурайидари чпин терефнаан жюрбежюр суалар туври, маракьлу сюгьбат гъубхнийи.
Афгъанистандин ветераниарихъди вуйи гьадму жюрейин гюрюш Табасаран райондин Хючна гъулан 1-пи нумрайин лицейдиъра кIули гъубшну.
Хив райондин кьялан библиотекайиъра Афгъандин дявдин ветеранарихъди тялукь гюрюш тешкил гъапIну. Серенжемдиъ Хив райондин главайи заместитель Мирзабег Багъичев, Хив ва Агъул районарин военный комиссарин вазифйир тамам апIурайи Ариф Наврузбегов ва райондиъ яшамиш шулайи Афгъандин дявдин ветеранар иштирак гъахьнийи.
Серенжем ачмиш гъапIу Хив райондин дишагьлийирин советдин председатель Зумрия Сейидягьмедовнайи, гюрюшдиъ удучIвну гъулху Мирзабег Багъичевди ва Ариф Наврузбеговди чпин гъуллугънан буржи намуслувалиинди тамам гъапIу ихь эскрариз чухсагъул мялум гъапIну.
Хив райондин Афгъандин ветеранарин советдин председатель Темирхан Агъаба-евдира райондин администрацияйиз ва серенжемдиз уч духьнайидариз, Афгъандин гьядисйир, душваъ гъийиху ихь эскрар кIваин апIбаз, чухсагъул мялум гъапIнийи. «Афгъандин ругариин советарин 15 агъзур эскрар гъийихну. Дурарин арайиъ игитарра цIибди ади гъахьундар. Афгъанистандин женгариъ иштирак гъахьидарин метлеб Афгъанистандин гьюкум чпин хилиз бисувал дайи, ич метлеб — думу уьлкейин аьдати халкьдиз кюмек тувувал вуди гъабхьнийич», — гъапнийи Темирхан Агъабаевди.
15-пи февралиъ ухьу, Афгъанистандин дявдин иштиракчйирси, Урусатдин гьюкуматдин гъирагъдиъ дявдин женгариъ жанар туву касарра кIваин апIурхьа. Думу дявдин женгарин гьякьнаан гьамусдин деврин инсанари гьарури чан фикрар ачухъ апIури ашра, жвуван Ватандихьна вуйи ккунивал, вафалувал, пишекарвалин гьязурлугвал улупу эскрарин гьунар батIул апIуз сарихьанра хьибдар.
Урусатдин дявдин гъуллугъчйири, гъира думугандин ужудар аьдатар уьрхюри, ислягьвал, гьякь’вал бадали, Украинайин миллетчйирин чIуру кьастар кIулиз адагъбаз аьксивал улупури, Ватандин маракьар уьрхюра.
