Цци Дагъустандин халкьдин шаир, вари дюн’яйиз машгьур Расул Гьямзатовдин бабкан духьну 100 йис тамам шулайи-ган, ихь республикайиъси, дюн’яйин тму кIулиъра му юбилейиз бахш дапIнайи мяракйир гъахури худа-худ абхъна.
Расул Гьямзатов фуж ву ва гьаз дугъаз ихь бицIи Дагъустан аьхю дюн’яйиз машгьур апIувал кьисмат гъабхьну? Гьаз дугъан келимайин рангсуз даршлу деккучIимри вари аьлам чаин гьяйран хьуз гъитра, гьаз дугъан яратмишари йисариланра, деврариланра инсанарин юкIвар табигъ ва рюгьламиш апIура?!
Му суалариз кьатI’иди жаваб тувуб читин ву, фицики бажаругълу, ватандин кьисматнахъанди юкIв убгру шаирар Дагъустандихъ цIиб гъахьундар, амма Расул Гьямзатовдин аку хядрахьан, вари аьламдиз акв туври, убгури гъубзуз удукьну.
Шаирин адлуваликан улхруган, гизафдари думу адлу хьпан себебар дугъан эсерар таржума гъапIдарин намуслу зегьметнаъ ва бажаругълувалиъ, шаирин хилиъ гьюкум ади гъабхьивалиъ ва думу аьхю миллетдин вакил вуди гъахьивалиъ агури шулу. Аьгъдарзуз, белки гьадму фикрариъра саб цIюмгъялсиб вушра гьякьикьат ашул, амма Аллагьдин иштирак’вал адарди шаирихьан, фуну имбунурихьанси, чан кьисмат тяйин апIуз шулайиб дар кIури, фикир вуйиз.
Завари чаин иливу аднан гъагъ гъабхури, адлу рякъ ликарикк чIабкIури, Расул Гьямзатовди Дагъустандиз ва дидин халкьдиз ирсди гъубзруб яратмиш гъапIну.
Расул Гьямзатовди гъибтнайи ирсназ кьимат тувну удукьуз шлуб дар, думу, Дагъустандин халкьаринси, вари инсаниятдин ирс ву. Гъи шаирин «Кьарнийир» цIийикIултIан дявдин сабпи жергйириъ тIирхура, дурари ихь гьюкуматдин ва халкьдин намус, азадвал, сабвал ва кучIлин, футнайин улихь зяиф даршулайи гьякь уьрхюра.
Расул Гьямзатовдин ччвурнахъди ачмиш гъапIу «Лизи кьарнийирин» фестивали гьар йисан Дагъустандиъ дюн’яйин ислягьвал ккуни ва думу уьбхюз шерик вуйи гьюкуматариан шаирар, Расул Гьямзатовдин эсерар таржума гъапIдар ва гьацира дугъан яратмишариин юкIв алидар уч апIура. Гьаму йисан сентябрин эвелиъ Дагъустандин культурайин министерствойи ва Дагъустандин писателарин Союзди «Лизи кьарнийирин» ХХХYII фестиваль гъабхуз аьхю мяракйир планламиш дапIна. Му йисан думу фестиваль миди вуйи йисаритIан гурлуди, яркьуди къайд апIиди.
Писателарин Союздиъ лихурайи йиз гъарашугъариси, узура думу фестиваль заан дережайиъди гъабхбан жавабдарвал гьисс апIураза ва аьхю ляхин гъабхурайи инсанарин зегьметнак йиз бицIи пайра кайивалиин рази вуза.
– Уву Расул Гьямзатовди-хъди танишди гъахьунва? –гьерхри шулу гизафдари.
Расул Гьямзатовдихъди ухьу вари таниш вухьа, гьаз гъапиш думу дугъан эсерариъ гъагунхьа. Хъа узуз республикайиъ кIули гъубшу (йис кIваин илимдариз) жигьил шаирарин совещание-йиъ сягьнайиина удучIвну улхуб кьисмат гъабхьунзуз. Думуган Расул Гьямзатов ва Фазу Аьлиева залиъ сабпи жергейиъ деънайи. Гьелбетда, дурариз йиз ччвурну ва кьялан устадвалиинди узу гъурху шиъри йиз гьякьнаан фукIа гъапундайи. Думу инсанар йиз кьисматнаъ кьандиси ашкар гъахьнийи. Узу Фазу Аьлиевайихъди тамам 18 йисан «Дагъустан дишагьли» журналиъ гъилихунза, гьамус Расул Гьямзатов гизаф йисари председателди гъахьи Дагъустандин писателарин Союздиъ лихураза.
Расул Гьямзатовдихъди аьлакьалу сабсан дюшюш кIваин илмийиз. Узу ва Паша Мягьямедов Дагъустандин китабар адагъру чапханайин дегьлиздикк дийигънайча. Умбрарианзина Расул Гьямзатов за шулайи. Минди-тинди гьудучIвуз сарун кьан вуйи, али йишв’ин дийигъну имийча. Умбрарин кIулиз удучIву дугъаз ярхлаанси салам тувча. Думу ич багахьна гъафи ва чаз ухдитIан таниш вуйи инсанаринси ич хилар гъидису ва гьерхбар-хъерхбар гъапIу. Гьаци машгьур шаирин дюзенавалиин мюгьтал гъахьнийзу.
Узуз фукьан фагьумлу гафар гъидихъишра, аьгъзрариинди литературоведари ва аьлимари кьимат тувнайи Расул Гьямзатовдин яратмишарин гьякьнаан узу цIийиб фукIа даркIруб аьгъязуз, гьаддиз дициб жавабдарвал йиз кIул’ина гъадабгъидарза. Хъа шаириканси улхуруш, думу гъийин ва гъюзимбу шаирарин насларин дамагъ ва даягъ вуйиб кьатI’иди аьгъязуз.
