Наргиз Гюлечова
2023-пи йисан августдин вазлихъанмина гъийин йигъазкьан Мягьягъалайиъ аквар кутIушвувалин дюшюшар гьелелиг аьхирихъна дуфнадар. Дидин асас себеб швнуд-сад йисариинди зат расвалин ляхнар дурухди, лап йирси гьялназ дуфнайи симар, бурузар ва гьацира трансформаторар ву.
Хьадан манишнариан аквар кутIушвувалин дюшюшар республикайин муниципалитетариъ гизаф арайиз гъюрайивализ лигну, Урусатдин Госсоветдин транспортдин цирклиан вуйи совещаниейиъ иштирак гъахьи Дагъустандин Глава Сергей Меликовди, республикайин электроэнергияйин цирклин читин гьялнакан кидибтну, федералин терефнаан кюмек ккун гъапIнийи. Гьаддин кьяляхъ федералин бюджетдиан республикайиз 1 миллиардна 208 миллион манат пулин субсидйир тувнийи. Гьаддикан 870 миллион манат Мягьячгъалайиъ айи электроэнергияйин циркил рас апIуз жара гъапIнийи, хъа имбуну кьадар – муниципалитетарин арайиъ пай гъапIнийи.
Тувнайи пулин кьадар сад йисандин арайиъ ляхнар гъахуз кIури деебтнайиб дар. Гьадму кьадар дакьатар 2026-пи йисазкьан республикайин энергетикайин гъурулушдиъ расвалин ляхнар духну ккудукIбанди тувнайидар ву.
Федералин терефнаан дуфнайи субсидйир ишлетмиш апIури, ноябрин вазлихъанмина республикайин меркездин акварин цирклиъ расвалин ляхнар ккергъна ва, дицдар ляхнар кIули гъахурайиган электикариз хатIа дархьбан бадали, гьар йигъан пландиинди шагьрин кючйириъ аквар кутIушвура.
Аквар кутIушвбахъди вуйи аьгьвалат йигълан-йигъаз читин шула. Янаки кьюрдун вахт вуйивализ лигну, хулаъ я акв, асана манишин адарди гъузрайи хизанарин кьадар цIиб дар. Гьаддиз, мициб аьгьвалатнан гьякьнаан инсанар гъавриъ тIаъбан бадали, 9-пи январи республикайин электроэнергияйинна тарифарин министр Марат Шихалиевдихъди, «Россети Кафари Кавказ» – «Дагэнерго» ПАО-йин филиалин директор Мягьямедгьябиб Мухумаевдихъди ва Мягьячгъала шагьрин электросетарин кIулиъ айи Мягьямедшапи Шапиевдихъди журналистарин пресс-конференция гъабхьну. Конференция, Мягьячгъалайин энергетикайин гъурулушдиъ гъахурайи расвалин ляхнариз бахш дапIнайи вуйи.
Конференция ккебгъри, Марат Шихалиевди гъапиганси, акварин гьякьнаан гьамусяаьт инсанариз кайи читинвалар циркил цIийи алапIуз ляхнар тамам апIурайивалиан дуфнайидар ву. Республикайиз артухъди дакьатар тувбиинди гъи Мягьячгъала шагьрин 72 энергетикйин объектариин расвалин ляхнар гъахура. Дивнайи пландиинди, февралин аьхиризкьан расвалин ляхнар давам хьиди ва вари гъурулушдикан 30%-кьан цIийи хьибди. Гъийин йигъаз 26 ток гъюру центрарин 160-тIан артухъ мегавольт-амперин кьувват артухъ дапIна, 300 километртIан артухъ симар гьюдюхна ва 370 трансформаторарин подстанцйир рас дапIна.
Къайд апIуб лазим вуки, расвалин ляхнар хьад гъяйиз дирчну кIури, дюз шуладайи, фицики, асас вуди Мягьячгъала шагьрин энергетикайин гъурулуш саки 75% йирси дубхьна ва гизаф аьхълушнар гъахьиш, аквар кутIушвувал хъанара артухъ хьуб мумкин вуйи. Гьаддиз, бицIи вахнан арайиъ лазим вуйи вари алатар масу гъадагъну, республикайин энергетикайин гъурулушдин пишекрарикан ибарат вуйи швнуб-саб бригадайи расвалин ляхнар тамам апIуз хъюгъна.
Конференцияйиъ иштирак гъахьи Мягьямедгьябиб Мухумаевди къайд гъапIганси, федералин бюджетдиан вуйи субсидйирин дакьатар гъяйиз, республикайин вари муниципалитетариъ чвлинна кьюрдун вахтнахьна гьязур апIбан ляхнар, айи 548 миллион манатдин дакьатарихъ, аьхирихъна духну ккудукIнайи.
«Республикайиз 1 миллиардна 208 миллион манатдин субсидйир тувиган, ахълушин вая манишин хьпахъди аьлакьалу вуди, энергосетариз гуж алабхъиган, сабпи нубатнаъди фуну муниципалитетариъ аквар кутIушвураш лигну, расвалин ляхнар гьадушвариъ гъабхбан йикьрар гъапIнийи. Му терефнаан читин гьялнаъ саки 20-дихьнакьан муниципалитетар а. Гьадрарин арайиъ Мягьячгъала, Дербент, Хасавюрт, Къизилюрт шагьрар ва Хасавюрт, Къизилюрт, Мягьярамкент, Къарабудагъкент, Буйнагъск, Дербент, Гуниб ва хъанара жара районар а.
Зиихъ къайд гъапIганси, республикайиз жара гъапIу субсидйирин кьадарнакан 870 миллион Мягьячгъалайин энергокомплекс цIийи алапIуз харж апIиди. Мягьячгъалайиъ айи 148 фидерикан, 100% ужуб гьялнаъ а пуз шлуб гьич сабкьан адар. Умуд кивраза, 2026-пи йисаз му цирклин вари ляхнар тамам дапIну, цIийи алауз удукьиди», — гъапну Мягьямедгьябиб Мухумаевди.
Конференцияйин иштиракчйирин гафариинди, февралин аьхирариз «Россети Северный Кавказ» – «Дагэнерго» ПАО-йин бинайиин инсанарихьан аьрзйир кьабул апIру call-центр тешкил апIуз планламиш дапIна. Центр тешкил гъапIбан, пландиинди вая авария дубхьну аквар кутIушвбаан вуйи мялуматар вахтниинди инсанарихьна рукьиди.
