Уьлкейин вари йишвариъси, Дербент шагьриъра Ватандин Аьхю дяви ккудубкIну 75 йис тамам хьпахъди аьлакьалу серенжемар гъахура, ва гьаддихъди сабси Иосиф Сталиндин 140 йис хьувалра къайд апIура. Гьаци, 20-пи декабриъ Дербент шагьрин «Марракеш» кIуру залиъ Сталин бабкан гъахьи йигъ къайд гъапIнийи. Му мярака тешкил гъапIур ихь ватанагьли, «ТВ-Каспий» тешкилатдин директор Айваз Аьлиханов вуйи.
Серенжем ачмиш апIури, Айваз Аьлихановди мяракайиз дуфнайи ветеранар ва жара хялар мубарак гъапIнийи.
Дугъу чан улхбаъ гъапиганси, Ватандин Аьхю дявдин йисар ухьхьан йигълан-йигъаз ярхла шула. Дидин тарих, эскрари улупу гьунарар, халкьдиин улуркьу аьзиятар, инсанариз алахьу читинвалар агьалйирин гьаммишандиз кIваинди гъузди. Айваз Аьлихановди фашист чапхунчйирихъди вуйи дявдиъ дагъустанлуйири, гьадму гьисабнаан гьарсаб миллетдин вакилари, улупу игитвалар къайд гъапIнийи.
Дербент шагьрин депутатарин вакил Сусан Мирзахановайи Сталиндин уьмрикан доклад урхбан кьяляхъ, музыкайин училищйириан дуфнайи баяр-шубари концертдин программара улупнийи.
Серенжемдиъ Сталиндин бажаранваликан, Германия-йихъди вуйи дявдиъ гъалибвал гъадабгъбак дугъу киву пайнакан хайлиндари гъапнийи. Мяракайиъ, Ватандин Аьхю дявдин ветеранарси, Афгъанистандин ва Чечен дявйирин ветеранарра иштирак гъахьнийи.
Ветеранарин гафариинди, Сталин кечмиш духьну 65-йис дубхьнашра, гъира инсанари думу вахтар – Сталиндин вахтар – кIваълан гьаърадар. «Думу хилиъ гъирмаж айи кас вуди гъахьну, гьаци дайиш, ухьхьан фашистар терг апIузра хьибдайи. Сталинди ихь Ватан фашистарихьан азад гъапIну», – кIурайи дурари.
Серенжемдиз дуфнайи ветеранарихъди сюгьбатарра гъухнийза. Ипни, учву кIалбарин дишагьлийир Антонина Исакьовайи ва Любовь Балашовайи, думу пашман йисар, дявдин зулмар даккунди кIваин апIури, чпин ихтилитар ккергънийи.
«Узу Москвайиъ бабкан гъахунза. Дяви ккебгъруган 14-йистIан дайиз, ва 1943-пи йисан йиз яш 16 йис гъабхьиган, Воскресенск шагьриз гъурхнийчу, – ктибтуз хъюгънийи Антонина Александровнайи. – Душваъ узу 2 вазлин арайиъ санитарвалин курсариъ гъурхнийза, яракь хилиъ бисуз улупнийчуз ва дявдиз гьаънийчу. Зийнар духьнайи фукьан-вушра ихь солдтар кьял’инди гъизигунча. Йиз живан вахт, йиз тай жара жигьиларинси, Ватандин Аьхю дявдин гъагъи, инсанариз аьхю читинвалар айи, уьлкейиъ тарагъу уьзрари, гаш’вали, дарвали агъавал апIурайи йисари кIули гъубшну. Ватандин Аьхю дявдин кьяляхъ йисари узу ляхин апIуз Дагъустандизди алдахъунзу. Мушваъ дуланмиш шули, 50-йискьан вуйиз… Думу вахтари фукьан-вушра аьзабар гъяркъюнчуз, амма ихь Сталин абайи кIул ис апIуз гъитундарчухьди. Думу йисари йиз кIваин гъибису миркк ебцIуз шлуб дар. Думу зулмар, думу йигъар кIваълан гъягърудар дар. Ав, ич вахтарин жигьил наслари ва ихь абйир-бабари гьациб зулмиккди гъалибвал, азадвал гъазанмиш гъапIну. Дурарикан чIивиди имбударин гьюрмат уьбхюз, гъийихдариз икрам апIуз ухьу гьарган буржлу вухьа», – давам гъапIнийи дугъу.
Хъа Любовь Константиновнайи чан улхбаъ гьамци гъапнийи: «Узу 1937-пи йисан Тамбовский областдиъ бабкан гъахьунза. Думу вахтари узу бицIи риш вуйза, «дявдин бицIир» гъахьунза. Фашистар ихь уьлкейиин алархьиган, мектебдиъ садпи-кьюдпи классдиъ урхурайза. И.Сталин лайикьлу кас вуди гъахьну. Дугъан учухьна вуйи тIалаб саб вуйи – гаш’вал, аьзият кашра, ихь ругарилан фашис-тар терг апIувал».
Ав, ихь ветеранар – агъсакълар, жигьил наслиз нумуна ву. Ухьуз аку гележег гъазанмиш гъапIу дурариз ухьу гьарган буржлу вухьа.
Серенжемдиз дуфнайи ветеранар дидин аьхириъ медалариинди, грамотйириинди лишанлу гъапIнийи. Дурариз жандин мюгькам сагъ’вал, хизандиъ хушбахтвал ва жигьиларин терефнаан лайикьлу гьюрмат ади хьувал ккун апIурхьа.
