Гюльнара Мягьямедова
22-пи сентябри вари дюн’яйиъ машин хьтарди адапIру йигъ къайд апIури шулу. Думу йигъан машинар хъаърударикан 24 сяаьтнан арайиъ хусуси машин ишлетмиш дарапIувал ккун апIуру, машин хьтарди мина-тина гъягъювалин мянфяаьтнакан мялуматар тувру серенжемар кIули гъягъюру.
Аьхю шагьрариъ гизаф машинар хьувалиин агьалйир хайлин вахтна шадди вуйи. Девир дигиш шули, машин хъапIуз ихтияр гъадабгъуб рягьят ляхинра гъабхьну. Гьамус, улихьна йисариси дарди, артухъ гъулайвалар ккуни гизаф дишагьлийирира машинар хъаъра. Машинарин кьадар йислан-йисаз артухъ шули, шагьрарин агьалйирин саламат уьмриз миди хайлин манигъвалар тувуз хъюгъну. Рякъяриъ гизаф машинар айивализ дилигну, гвачIнинган ляхниз гъягъру ва хябяхъган ляхниан гъюру вахтна машинар сяътариинди рякъяриъ дийигъну шулу. Мидланра савайи, машиндин моторди убгурайи бензинди табиаьтдин марццивализ, инсандин сагъламвализ зарар тувра. Гьамцдар вари себебари машин хьадарди адапIру йигъ тешкил апIуз мажбур гъапIну.
Му аьдати дару жюрейин машквар 1970-пи йисари гъабхьи убгрубдин кризисди арайиз гъюз гъитнийи. Гьамци 1973-пи йисан сабпи ражари Швейцарияйиъ, хъа Европайин жара уьлкйириъ, гьаддихъди сабси Урусатдиъра машин хъадрапIру йигъ кIули гъабхуз хъюгънийи. Къайд апIувал лазим вуки, ихь уьлкейиъ думу акцияйин тереф гъибису сабпи шагьур Москва дайи. Сабпи ражари Белгород, Нижний Новгород шагьрариъ тешкил гъапIнийи.
Гъийин девриъ аьхю шагьрариъ хусуси машин адаршра яшамиш хьуз шулу: метройи, автобусари, троллейбусари, трамваяри хъубзру бензиндикан, запчастарикан, дебккру йишвкан фикир дарапIди, уву наана ккуншра гъахуру. Хусуси машин жямяаьтлугъ транспорт адру, рякь хътру йишваъ чарасуз ву. Дицисдар йишвариъ инсанари чпин машинар гизафси хусуси игьтияжариз ишлетмиш апIуру.
Мягьячгъала, Дербент шагьрарра аьхю шагьрарси гьисаб апIуз шулу. Душвариъра жямяаьтлугъ транспортди ляхин апIура. Амма, йиз фикриинди, гьаму шагьрариъ либхурайи жямяаьтлугъ транспортдин ляхнин ерийиз лап харжи кьиматтIан дивуз шулдар. ГвачIнинган мектебдиз гъягъру, хябяхъган мектебдиан гъюру бицIидар, дарсариз гъягъру студентар гизаф муддатнаъ рякъярихъ дийигъну шулу. Маршруткйир хъаърудари дурариз машин дебккрадар, хъа дебккишра, дурариз деуз йишвра ади шулдар. Республикайиз туристар дуфнайи хьадан вахтна аьгьвалат хъана чIур шула. Хьадан манишнаъ, саб ликрииндикьан дийигъуз йишв адру, инсанари абцIнайи маршруткайиъ аьгь апIузра варидарихьан шулдар. Гьаму жюрейиинди маршруткайиъди гъягъяйиз, гизафдари хусуси машин ишлетмиш апIуру. Хъа хусуси машиндихъди вердиш духьнайи инсандиз, думу сад йигъазди дипузра читинди алабхъуру.
