«Амраховди, дапIну фикир,
ГъибикIнуки гьамциб шиир.
Аьгъю апIин, му ич кIван сир –
Уву уьбхюб ву, жан Ватан!»

Узуси, му бенд гизафдари текрар апIури гъахьуншалчва.

Амрахов фуж ву? Гьамкьан дерин фикрар, гьамциб марцци чIал ва девлетлу рифма айи уьмарат шиърар дикIрури, дугъу гьаз мукьан цIибди гъибикIнийкIан? Дугъан эсерар мектебар ва вузариъ гьаз киврадайкIан? Гьаз дугъкан шаириканси кIури адайкIан? Гьамцдар фикрар, узуси, учвура апIури гъахьуншалчва.

Сифте ражну узуз Мягьмуд Амраховдин уьмрикан ва дугъан эсерарин кьисматнакан Дагъустандин илминна ахтармишарин институтдин аьлим Ширинат Жамалиевайи ктибтган, гъеебхьубди аьхю тясир гъапIунзуз. Хъасин узу жара инсанарихьанра дугъан уьмрикан гьерхри гъахьунза. Гизафдарихъди гафар-чIалар гъахьниз, гьадму гьисабнаан – ГъуштIилна гъушганра. Магьа узуз гъеебхьубдиан исихъ жикъиди дугъан биографияйикан ктибтураза.

Мягьмуд Амрахов, ГъуштIил бабкан духьну, аьхю гъахьну. Савадлу жигьил бай ва гизаф бажаранлу таза шаир вуди, думу Азербайжандиз лихуз гъушну ва, гизаф йисари язийиъ гъузну, дугъу душваъ хизан ккебгъну. Вахтар гъягъбалан учв, кефсуз духьну, йикIурайиб аьгъю гъабхьиган, Амраховдиз учв Ватандиз кьяляхъ духну ккунди гъабхьну, ва дугъу чав гъидикIу эсерар вари Ватандиз хътауз васият гъапIну. Думу кечмиш гъахьну кIуру хабриз гъушу майилари шиърар айи шубуб чемодан гъахну, кIура ктибтурайидари. Гъахну, амма дурар уьрхюз гъабхьундар. Узуз Амраховдикан ктибтдарин гафариинди, гьадму вахтнан саспи шаирари Амраховдин эсерариин хил иливну. Имбу шиърар маскурариъ халачйирихъ хъайи дишагьлийири мяълийир апIуз, юкIв вуйири чаз ужуди рябкъюрайи саягъ ишлетмиш апIуз гъахури, хилариин алахьну гъахьну, кIура. Амраховдин яратмишар багхьан аьгъюдари кIураки, дугъан шиърарикан, дурар халкьдиндар вуйиси, фольклорин сборникариъ тIаънайидарра а.

Аллагьдин рягьматдикк ишри учв ихь мяълийирин машгьур устад Юсуф Гьяшимов, тек гьадгъу мукьмихъди мяълийир саягъ арайиз адагъу сас пи шиърар авторин чан ччвурнахъ гъузну. Фицики мяълийирин аьхириъ Мягьмуд Амраховдин ччвур кIваин апIура.

Гьамци ихь шаир ми-мидарди дархьи мисал гъапIну. Гъюзимбу наслариз му шаирикан затра хабар гъудрубзуз мумкин ву. Фукьан гъагъиди ебхьурушра, му ихь халкьдин хатI ву. Жара миллетарин йицIуб шиир бегьем адру шаирарикан вари дюн`яйиз машгьур классикар кадаънайидар а. Сасдарин саб деринвал хас дару текстар хъпалгдар, заманайина чпин халкьди за адаъну, ччвурнахъ гъулар-хулар хъитIну, аьжалсуз дапIна. Хъа гьамциб уьмарат ирс гъибту ихь шаир ихь миллетдин вакилари – садари аьгъдрувалиан зяя, хъа тмундари – аьгъювалиан тIараш дапIну, дархьи мисалназ илтIикIна.

Ваз улихьна литературайин гюрюшдиз ГъуштIларин мектебдиз гъушу вахтна, узу душваъра чпин гъулажви, шаир Амраховдин месэла гъитIибккнийза ва, мектебдин мялимар ва урхурайидар улихь гьучIвну, шаирин ирс уч дапIну ккуниваликан гъапнийза. Ав, багъри гъулаъ думу кIваинди ими, дугъан гизаф шиърар кIваъланди аьгъю мялимарра а.

Хъа умудлу хьуз гъитру ляхниканра кIурза. Ширинат Беглеровна Жамалиевайи Мягьмуд Амраховдин ирс уч апIуз хъюгъну, хайлин йисар вуйиштIан! Амрахов дурарин халуйирикан (дадайин тухмикан) ву. Йиз тIалаб гьаддиъ айизки, гъачай, вижнасуз дарудар вари жалб духьну, Ширинат Беглеровнайиз ихь шаирин ирс ва дугъкан вуйи материал уч апIуз кюмек шулхьа! Гъит Амраховдихъди таниш вуди гъахьидари вая танишдарин мелзналан дугъкан бикIуз мумкинвал айидари дугъкан бикIри вая йипри! (Зенг апIуз вая аудио-видео хътапIуз телефон: 8-963-420-77-15.) Дугъан шиърар кIваъланди аьгъюдари, дурар дидикIну вая аудио жюрейиинди ясана урхури видеойиз адагъну, хъадаай! Амраховдин хил'инди дидикIнайи шиърар айидари вая дурар шлин хил`ин илмиш аьгъюдари, дурар арайиз адагъай! Филологияйин факультетариъ вая отделенйириъ урхурайидари ихь шаирин ирс абгбаз ва ахтармиш апIбаз курсовой ва дипломный ляхнар бахш апIри! Вари йишварилан дугъан ирс уч дапIну, китаб адабгъурхьа. Гъит ихь шаир ихь наслариз гъузри! Ватандиин аьшкьлу бюлбюлиси уьмур хъапIу ихь шаирин рюгьназ багъри миллетдикан гиран кади дарибшри!

Редакцияйин терефнаан:
Исихъ Мягьмуд Амраховдин сакьюдар шиърар, авторин хатI дигиш дарапIди, туврача. Багарихьди аьлим-математик, шаир Шихмягья-мад Гьямидовди чан гъулажви Амраховдикан яркьу материалра гьязур апIиди. Думура газатдин машариъ чап апIидича.

Мягьмуд Амрахов

ВАТАН

Аьжаб дуфнава бегьерназ,
ЦIийи кюкю дапIну, Ватан,
Гъилигунча яв тягьярназ,
Хуб дабалгну ава, Ватан!

Жюр`эт дапIну яв заина
Алжагъуриз гъубздар бина,
Завлан ничхир гъидар мина,
Ихь ихтияр дарди, Ватан.

Амраховди, дапIну фикир,
ГъибикIнуки гьамциб шиир.
Аьгъю апIин, му ич кIван сир –
Уву уьбхюб ву, жан Ватан!

СЕЛМИНАЗ

Дерд агьлийиз лиг уву саб,
Аман миннат, я Селминаз.
Гъач мапIана узу кабаб,
Аман миннат, я Селминаз.

Адар макIан узуз яв дерд,
Гюзелвализ духьнава бенд,
Язухъ апIин, уву вуш мерд,
Аман миннат, я Селминаз.

Уву рякъюб вуди даягъ,
НивкIуъ айир шулза уягъ;
Узу мапIан Мажлум саягъ,
Аман миннат, я Селминаз.

Кабаб шулайиз жан-жигер,
Узухъ хъугъруш уву эгер,
Узухъди гъач, мапIан женгер,
Аман миннат, я Селминаз.

Мягьмуду кIур увуз гьамци,
Аьгь апIуза яв дерд фици?
Ярхла махьан узхьан дици,
Аман миннат, я Селминаз!

КIАРУ УЛАР

Узу гьяйран вуза ув’ин,
КIару меккер ал яв кIул’ин,
Жан гъибтрадар уву уз’ин,
Лигури яв кIару улар.

Уву узуз вува ширин,
Аьшкьлу вуза гизаф дерин,
Акв гъубхунва йиз уларин,
Лигури яв кIару улар.

Ургураза дериндиан,
ЦIа алабхъну яв аьшкьнаан,
Адаунва узу кIул’ан,
Лигури яв кIару улар.

Гюзелвализ яв гъилигиш,
Вува таза багъдин йимиш.
Узу гьяйран гъапIунва, риш,
Лигури яв кIару улар.

Мягьмуду чав апIур тяриф,
Яв ширин жан вуди гьяйиф;
Йиз улин акв гъапIва зяиф,
Лигури яв кIару улар.

Узуз кьабул вува гьарган,
Жейранси уву лицруган;
Йиз ширин жан уву мубган,
Лигури яв кIару улар.

ЖАН ГЮЗЕЛ

Гюзел вува, хуб дуфнава чагълариз,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.
Сейир апIуз дуфнайиган багълариз,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.

Му гюзелвал тувну авуз гизаф зур,
Аьжаб ширин ву эллериз гъи яв ччвур.
Гъябкъю вахтна машнаъ айи уччву нур,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.

Дабалгну, риш, удучIвнава гъи багъдиз,
Гъяркъю вахтна ухшар гъюрва маралдиз,
Ашигъ духьну гюзел жандин гьарсабдиз,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.

УдучIвна, риш, гъизилгюллер гъи багъдиъ,
Лицурава кюкдин айитI яягъди,
Мухриин яв гъяркъган саб жут нар сагъди,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.

Йитим Мягьмуд увкан дарда гьич бизар,
Фукьан уву гъапIишра, риш, яв назар.
Уву рякъюз улар вуди, Интизар,
Эллер увуз гъурбан шула, жан гюзел.

УЬМРИХЬАН ГЪЯЗ ККУНДАР УЗУЗ

Сад йис вуйиз духьну нахуш,
Му азара даршра, дуст, хуш.
Тажир гъяйиз, саб чара вуш,
Уьмрихьан гъяз ккундар узуз.

Я дукIну дар, ясана сагъ,
Ччимси дердну шулазу дагъ,
Кюкдихъ хъайиз бахчана багъ,
Уьмрихьан гъяз ккундар узуз.

Язна, мапIан йиз гаф батIил,
Бабкан гъашир вуза ГъуштIил,
КIул дизригди хъана УртIил,
Уьмрихьан гъяз ккундар узуз.
МакIанайки, фу ву дугъан,
АпIуз гьамциб агьу-фигъан.
Багъри гъулхьан ярхла йигъан
Уьмрихьан гъяз ккундар узуз.

Мягьмуд даршул, белки, гьич сагъ,
Вушра дерднаъ вуза уягъ.
Рябкъяйизкьан ихь Рапак дагъ,
Уьмрихьан гъяз ккундар узуз.

ЮЛДАШ МАХЬАН ПИС АДМИЙИЗ

Ккундуш язиъ, ккундуш гъулаъ,
Пис адми шул кІулиз бала.
Гьюрматлу хьуз ккундуш гъулаъ,
Юлдаш махьан пис адмийиз.

Пис адмийик кашра тахсир,
Аьгъю апІдар увуз чан сир.
Духьну ккундарш уву йисир,
Юлдаш махьан пис адмийиз.

Йитим Мягьмудан аьгьвалат,
Гъийин йигъаз ву саламат.
Узхьан гъубзри гьам аманат.
Юлдаш махьан пис адмийиз.

МАЙ МУБАРАК

КІури аза партияйиз,
Аьзиз машквар май мубарак.
Ватан уьбхру армияйиз,
Аьзиз машквар май мубарак.

Тебрик апІуз сад кІуру май,
Гьязур ву гъи ихь ришна бай.
КІури аза варидин пай,
Кайи машквар май мубарак.

Алабхьну гъи сумчир либас,
УдучІвуру ихь гьарсар кас.
Учвузра гъи, чвена мирас,
Аьзиз машквар май мубарак.