Гъийин Урусатдиъ, 1994-пи йисан 23-пи майдиъ РФ-дин Президентди адабгъу «Урусатдин ва сяргьятар уьрхру эскрарин тарихи аьдатар цIийи алаъбан бадали», указдиз асас вуди, 28-пи май сяргьятар уьрхру эскрин йигъси тяйин гъапIну. 2003-пи йисан 11-пи мартдихъанмина сяргьятар уьрхру гъуллугъ Урусатдин хатIасузвалин Федеральный гъуллугънан ихтиярназ тувна.

Гьарганси, гьамусра сяргьятар уьрхювал – гизаф жавабдар ва читин гъуллугъ ву. Иллагьки, гъунши уьлкейихъди вуйи аьлакьйир чIур гъахьиган, сяргьятар уьрхюрайи эскрариин хъана гизаф ляхин алабхъуру.

2014-пи йисан Крым Урусатдин дахилназ гъафихъанмина, полуостровдиин Украинайихъди вуйи гьюкуматдин сяргьят арайиз хувал лазим гъабхьнийи. Думу сяргьятдин манзил къураматдиинди 170 километр ва КIару гьюлин аьтрафариин 600 километр ву. Крым Республикайиъ Урусатдин ФСБ-йин сяргьятарин управлениейин 12 пункт а: гьюл’ин гимйир деетру 5 пункт, къураматдиин машинар деетру 3 пункт, рукьан рякъ’ин 3 пункт ва заварин 1 пункт – Симферополин аэропортдиъ. Гьамусяаьт полуостровдихъди завуъди вуйи ва рукьан рякъюн гьяракат хъябкьнайивализ дилигну, сяргьят уьбхюрайидари машинар гъягъру ва гьюлин пунктариин ляхин гъабхура.

Сяргьят уьбхюрайидарин пишекарвалин машкврин йигъ улубкьурайивалихъди аьлакьалу вуди, Крымдиъ уьлкейин сяргьятар уьрхбан гъуллугънаъ айи ихь жигьил ватанагьли Закир Сулеймановдихъди сюгьбат гъубхунча.

Закир Сулейманов Каспийск шагьриъ бабкан гъахьну, ва дугъу мушваъ заан аьгъювалар ади кьялан мектебра ккудубкIну. Замири байвахтнахъанмина «рягърягъ хъайи чру бакка» алди, Ватандин сяргьятар уьрхру эскрарин пише чаз ктабгънайи. Мектеб ккудубкIу жигьил Урусатдин ФСБ-йин Калининград шагьриъ айи пограничникар гьязур апIру институтдик урхуз кучIвру. Хъуркьувалиинди думу институт ккудубкIган, Закир Сулейманов Ватандин сяргьятар уьрхюз Крымдиз гьаъну.

«Ич асас вазифа – РФ-дин къанундин ихтиярар, сяргьятарин мюгькамвал уьбхювал ву. Сяргьятар уьрхру гъуллугънан пишекрариз саб йишваъра читинвалар духьну ккундар. Учуз фунуб читин шартIнаанра удучIвуз аьгъячуз. Фицики институтдиъ ужудар аьгъювалар тувра. Хъа институтдик урхуз кучIвуз думукьан рягьятди дар. Инсан вари терефарихъан ахтармиш апIуру.

Украинайи Крым Республика Урусатдин дахилнаъ айивал кьабул дапIну адаршра ва Урусатди хусуси метлеб айи дявдин операция гъабхури ашра, Крымдин терефнаъ Украинайихъди вуйи сяргьятариин аьгьвалат сикинди ву. Гьаци вушра, сяргьятар уьрхюрайидар гьарган мугъаятди духьну ккунду, иллагьки гьамусяаьт.

Ерли агьалйирихъди ужудар аьлакьйир уьрхюрача. Гьелбетда, жямяаьтлугъдин арайиъ гьаму терефра, тмунуб терефра уьбхру касар алахьуру. Лазим дару гафар апIури, аьгьвалат гъизгъин апIуз ккуни кас гъахьишра, учу саламатвал уьбхюрача. Крымдин агьалйириз РФ-дин ватандаш’валин паспортар а. Дурарихь йирси, Украинайин паспортарра гъитна. Украинайин терефназ гъягъруган, дурари гьадму паспортар ишлетмиш апIуру.
Сар тахсиркарра ихь аьтрафариина гъидар, гьаз гъапиш сяргьятариин али ихь эскрари Урусатдин аьтрафар мюгькамди уьрхюра», – натижа гъивнийи ич сюгьбатнаъ Закир Сулеймановди.

Урусатдин сяргьятар дюн’яйиъ варитIан ярхидар ву, ихь уьлкейи 18 харижи уьлкейихъди гъуншивал апIура. Гьелбетда, дюн’яйиъ политикайин аьгьвалат лап гъизгъин дубхьнайи вахтна сяргьятар уьрхюрайи гъуллугъчйирин гъюнариин аьхю жавабдарвал ал. Дициб гъагъ варидарихьан гъабхуз шулдар. Вушра, жарадарси дарди, Дагъустандин гизаф баяри Ватандиз вафалуди ляхин апIура.
Редакцияйин коллективдин терефнаан Закир Сулейманов чан пишекарвалин машкврихъди тебрик апIури, дугъаз жандин мюгькам сагъ’вал, Ватандин сяргьятар уьрхбан читин ва жавабдар ляхниъ хъуркьувалар ккун апIурача.