Думу идарайин гъуллугъчйири гьадму вахтназ чпиз айи натижйирикан мялуматар тувнийи, хъа агьалйир гьисаб апIбан аьхиримжи натижйир 2022-пи йисан декабрин 31-пи йигъ улубкьайиз мялуматарин асас дакьатариъ чап апIруваликан гъапнийи. Гьамус, ЦIийи йисандин тятIилар алдагъбан кьяляхъ, хъана статистикайин идарайиз илтIикIунча. Идарайин мялуматарин гъуллугънан вакили гьамциб жаваб тувну:

– Гъубшу 2022-пи йисан аьхириъ Росстатди Урусатдиъ 2021-пи йисан гъубху агьалйир гьисаб апIбан ляхнин натижйир чап гъапIнийи. Гьадму сиягьнаъ Дагъустан Республикайин агьалйир гьисаб апIбан вари жюрейин натижйир улупна. Эгер сиягьнаъ учву гъавриъ даршлу месэла гъабхьиш, ичв суалназ жаваб тувуз гьязур вуча.

Гьелбетда, гьамус гьюкуматдин милли политика арайиз хру ва уьмриз кечирмиш апIру пишекрари, журналистари, блогерари, гьюкуматдин органарин гъуллугъчйири, аьдати агьалйири ярхи йисди думу ляхнин натижйир гьял, тянкьид апIиди.

КIваина хурача, инсанар гьисаб апIбан серенжемар коронавирус тарабгънайи читин вахтна кIулиъ гъухнийи, думу зурба ва яркьу ляхин тешкил апIувал гизаф читинди алабхънийи. Гизаф уьлкйириъ, коронавирус себеб вуди, думу ляхин гъабхувал жара вахтназ дипну, хъа ихь уьлкейиъ, сабдизра дилигди, кIулиз адабгъну. Гьаддиз тянкьид апIбан ляхин ярхлаъ гъибтну, натижйириз артухъ фикир тувурхьа.

Дагъустандин халкьарин арайиъ кьадар гьисабнаан табасаранар аварарин, даргйирин, лезгйирин, къумугъарин, лакарин кьяляхъ 6-пи йишв’ин дийигъна. Дагъустандиъ яшамиш шулайи табасаранарин кьадар 126,3 агъзур кас вуди улупна, яна улихьдин улупбарихь тевиган, 6,3%-тIан артухъ духьнадар.

Гъубшу аьсрин 90-пи йисари Урусатдин халкьарин арайиъ табасаранар варитIан артухъ шулайи миллет вуйи. Думу улупбариан табасаранар гьамусра кьяляхъ хътрувалиин умудлу вуза, хъа гьапIуз вуш ихь миллетдин демографияйин сурат дишди улупнадар. Гьарганси, гьамусра Дербент шагьриъ ва Дербент райондиъ яшамиш шулайи табасаранарин кьадар цIиб дапIна. Ихь аьхиримжи ражарин гьисабар гъахбан улупбариъ Дагъустандин гъирагъариз удучIвну гъягъюрайи табасаранарин кьадарра гьапIуз вуш цIиб гъабхьну. Урусатдиъ айи вари табасаранарин кьадар 151,5 агъзур кас ву, ва му улупбариан ихь миллет 32-пи йишв’ин ал.

2020-пи йисандин агьалйир гьисаб апIувал тарихдиз жара дережайиъди гъябгъиди: гьамус ухьуз федерацияйин 89 субъект ахьуз, аьтрафарра яркьу, агьалйирин кьадарра артухъ духьна.
Сабсан месэлайикан дарпиди гъитуз шулдар. Гележегдиъ агьалйир гьисаб апIруган, ихь миллетдин кьадар фукьан вуш гьисаб апIбан серенжемар, асас вуди Дербентдиъ ва Дербент райондиъ кIули гъахрудар, табасаран халкьдин улихь-кIулихь хьайидари чпин ижми гюзчиваликкна гъадагъбан чарасузвал а.