Табасаран ва Хив районарин вари гъулариз душну, XIX ва XX аьсрариъ яшамиш шули гъахьи аьлимарин уьмур ахтармиш дапIну, дурарикан «Ассалам» газатдиъ очеркар чап гъапIур, хъа гьамусяаьт китаб адабгъуз гьязур дапIнайир чан сифте бина УртIларин гъулаъ ккиву МутIалиб Гьясратов ву. Узу дугъаз кIваантIан зурба чухсагъул кIураза, гьаз гъапиш, дугъу ихь Табасарандин кIваълан гъябгъюрайи тарих жанлу апIура, думу дубгуз гъитрадар. 2004-пи йислан хъюгъну, 2014-пи йисазкьан МутIалибди йицIбариинди аьлимарин уьмрар ахтармиш гъапIну.

МутIалиб Ханмягьямадович Гьясратов 1949-пи йисан 15-пи июндиъ Хив райондин УртIил гъулаъ вари Табасарандиз машгьур вуйи аьлим-тIабиб Ханмягьямад Эфендийин хулаъ бабкан гъахьну. Дугъан адаш Гьязрати Аьли ва аба Къурбан Аьлира варидариз аьгъю аьлимар-тIабибар вуди гъахьну. МутIалибди, шубубпи класс УртIларин ккергъбан мектебдиъ ккудубкIну, 4-пи ва 5-пи классар Табасаран райондин Хючна гъулаъ мектеб-интернатдиъ, 6-8-пи классар Дербент шагьриъ 2-пи нумрайин мектеб-интернатдиъ, хъа кьялан мектеб – Хючна гъулаъ 1968-пи йисан ккудукIну.

1968-1969-пи урхру йисан МутIалиб Куркакк кьялан мектебдиъ аьхюну пионервожатыйди гъилихну. Кьюд йисан Ленинграддин областдиъ ракетйирин кьушмариъ 1-пи классдин сяняаьткар дизелист-электрик вуди Советарин Армияйиъ гъуллугъ дапIну, гъулаз кьяляхъ гъафну.

1971-1972-пи урхбан йисан МутIалиб Ханмягьямадовичди НичIрасарин миржид йисандин мектебдиъ математикайин мялимди ляхин гъапIну. 1972-пи йисан МутIалиб заочно вуди Дагъустандин гьюкуматдин пединститутдин математикайин факультетдик урхуз кучIвру ва 1977-пи йисан думу хъуркьвалиинди ккудубкIуру. 1972-пи йисан дугъу Ляхлаарин кьялан мектебдиъ математикайин ва физикайин дарсар киври гъахьну. 1982-пи йислан мина Дагъустандин Огни шагьриъ яшамиш шула ва шагьрин 5-пи нумрайин мектебдиъ математикайин ва информатикайин мялимди ляхин апIура. МутIалиб Ханмягьямадовичди 1985-пи йисан «Информатика ва мялуматарин технологйир» кIуру кьюбпи пише гъадабгъуру.

Ляхнихьан азад вахтна МутIалиб Ханмягьямадович рукьан ва арсран пулар, медалар ва орденар уч апIбиин, диндиз ва чаз рякъюрайи, уьмриъ алахьурайи гьядисйириз бахш дапIнайи шиърар дикIбиин машгъул шулу. Гизафси шиърар чапдиз тувну адар. Дугъан гизаф шиърарин рецензент Заки Дашдемиров вуди гъахьну.

Дидланра савайи, гьамусяаьт чапдиан адагъуз кьюб китаб гьязур дапIна – Кюргъярин гъул`ан вуйи Табасарандин аьяндар ва зигьимлу кас Абумуслимдин бай (Ханбай) Ханмягьямаддикан «Вари аьяндар Ханбайкан» кIуру табасаран ва урус чIалариинди вуйи китаб, ва табасаран ччвурарин мяна ачухъ ва дурарин тарих ахтармиш дапIнайи «Яв ччвур мубарак ибшри» кIуру китаб. Пулин дакьатар адрувал себеб вуди, МутIалиб Ханмягьямадовичдихьан китабар чапдиан адагъуз шуладар.

Дупну ккундуки, Абумуслимдин бай Ханмягьямаддикан хайлин ихтилатар улихьна йисари «Табасарандин нурар» газатдин машариъра чап гъапIнийи, хъа аьлимарикан вуйи макьалйир ва диндиз бахш дапIнайи шиърар – «Ассалам» газатдин машариъ.

Аьхиримжи вахтари ухьуз «Табасарандин нурар» газатдин машариъ дугъу дюзмиш дапIнайи, «Табасарандин гъулар» ччвур али кроссвордарра рякъюрахьуз. Дурар дюзмиш апIбан бадали, автори табасарандин тарих, меденият, аьдатар, гъуларин чIурарин ччвурар аьгъю апIбиин хайлин ляхин дубхна.

МутIалиб Ханмягьямадович! Яв улубкьурайи 70 йисанди юбилей мубарак ибшри. Уьмриъ сагъ’вал, ляхниъ ва яв яратмиш’валин рякъюъ заан хъуркьувалар ккун апIураза.