Жигьилвал давди харж мапIанай

 

Кьялан гьисабниинди гъадагъиш, Дагъустан Республикайиъ яшамиш шулайи агьалйирин яшар 29,5 йисаз барабар шулу. Дици вуйивал му месэлайин гьякьнаан ахтармишар гъуху Урусатдин халкьдин мяишатдин академияйи, гьюкуматдин статистикайин Федералин гъуллугънан авторари субут гъапIну.

Гьаци вуйиган, Урусатдин варитIан «жигьил» региондиъ айи жигьиларин аьгьвалат фициб вуйкIан? Му суал хьади учу РД-йин жигьиларин ляхнариз лигру Министерствойин дахилнаъ айи «Республикайин жигьиларин центр» РД-йин ГКУ-йин директорин заместитель, ихь ватанагьли Марат Рягьимовдихьна илтIикIунча.

– Дагъустан Республикайин жигьиларин ляхнариз лигру Министерствойиъ узу ватанпервервалин ляхин гъабхувалихъан жавабдар вуза. Улихь ккимиди пуз ккундузузки, лап багарихьди, апрелин 30-пи йигъан, Мягьячгъалайиъ ДОСААФ-диъ «Зарница» тамшийин финал кIули гъябгъиди. Мидиз улихьна республикайин юкьуб зонайиъ – Каспийскдиъ, Хючнаъ, Къизлариъ, Шамилгъалайиъ – думу тамши кIули гъубхнийи. Табасаран райондин жигьиларин дестейи кьюбпи йишв гъадабгъну. Дурар гьамус Мягьячгъалайиъ 13 командайихъди сабси финалиъра иштирак хьиди. Республикайин финалиъ гъалиб гъабхьи десте Москвайиз федералин этапдиъ иштирак хьуз гъябгъиди.

«Зарница» – му дявдинна спортдин тамши ву. Думу хьуб конкурсдикан ибарат шула. Сабпиб – дявдин къайдайиинди дийигъувалин гья-зурлугъ’вал, кьюбпиб – турникдикк шаф ккадабгъувал, шубубпиб – ярхлаз ергувал, дестейиъди гьюжатназ жаргъувал ва тюфенгиан йивувал ву. Гьаму конкурсариъ иштирак духьну гъадагъу кьиматар иливну, гъалибчи ктагъуру. «Зарницайин» иштиракчйирин яшар 14 йислан 17 йис’ина ву. Му тамшийин иштиракчйир асас вуди мектебариъ урхурайидар вуди шулу.
Табасаран райондин десте – «Юлдаш» гимназияйиъ урхурайи 7 касдикан ибарат ву.

Ихь жигьилариз ватанпервервалин тербия тувбак ич центри аьхю пай кивра. «Юнармия», «Мектебариъ урхурайидарин Урусатдин гьяракат», «Гъалибвалин волонтерар» – гьаму жямяаьтлугъ тешкилатари ужуб ляхин гъабхура.

Мягьячгъалайиъ «Юнармияйин» штабдин кIулиъ айир узу вуза. Сентябрин вазлиъ «Юнармияйин» слет тешкил апIидича. Дина Кафари Кавказдин аьтрафариан 3000 кас уч хьиди. Мягьячгъалайиъ «Юнармияйин» тешкилатди 1655 кас сатIи дапIна. Дурарин яшар 8 йислан 14 йис’ина ву.

Апрелин 24-пи йигълан башламиш дапIну, ихь респуб-ликайиъ «Георгиевская лента» акция ккебгъна. Жигьилари думу лентйир шагьрариъ ва районариъ пай апIиди. Му Ватандин Аьхю дявдиъ аьхю гъалибвал гъадабгъну, цци 74 йис тамам шулайивализ апIурайи гьязурлугъар ву. Хъа 9-пи майдиъ «Аьжалсуз полк» акция гъябгъиди. Ветеран абайин шикил хьади, гьарсар касдихьан думу акцияйиъ иштирак хьуз шулу. Узура, йиз аьхю аба Рягьимов Рягьимдин шикил хьади, Аьжалсуз полкнан жергейиъди гъягъюз кказа.

Жигьиларин ляхнарин министерствойин кIулиъ айидар Табасаран ва Хив районариъ жигьиларихъди гъабхурайи ляхникан гизаф рази ву. Сифте гьадму районарин кIулиъ айидариз, хъасин жигьиларин политикайихъан жавабдарвал гъабхурайидариз чухсагъул мялум апIуз ккундузуз. Табасаран жигьилар гьарсаб серенжемдиъ ужуди иштирак шула.

Гьамус деврин жигьилар интернетдиъ социалин сетариъ дусна. Интернетдин чIуру тясирлувалихьан дурар уьрхювал – му ихь варидарин вазифа ву. Террориствализ, экстре-миствализ аькси форумар гъахурахьа. Жигьиларин арайиъ дюз рякълан улдучIврудар хьуз гъидритувал, вари жигьилар ватандихьна вуйи ккунивал гьисс апIури тербияламиш апIувал – ихь метлеб вуйихь. Учу мектебариъ директорин классдин гъирагъдиъ ляхин гъабхру заместителарихъди аьлакьйир уьрхюрача.

Сюгьбатнан аьхириъ Марат Рягьмовди газат урхрудар гъюрайи гъалибвалин машкв-рихъди тебрик гъапIнийи. Хъа жигьиларикан али йишв’ин дийигъну гъудрузувал, чпин мумкинвалар уьмриз кечирмиш апIуз гьялак хьувал, жюрбежюр серенжемариъ иштирак апIувал ккун гъапIнийи. Жигьилди имиди ляхнин тажруба гъадабгъну ккуниваликан гъапнийи.