2021-пи йисан 21-пи апрелиъ Урусатдин Федерацияйин Президент Владимир Путин Федералин собраниейихьна Послание хьади илт1ик1ну. Послание уьлкейин айт1ан ва ч1атан политикайин мяналу терефар улупурайи асас документ ву.
Сифтейин чан улхбаъ В.Путинди Послание гизафси уьлкейин айт1ан политикайиз бахш дап1найиб хьибди гъапнийи. Дугъу уьлкейин вари агьалйириз, духтрариз, мялимариз, военный гъуллугънаъ айидариз, волонтерариз, инсанарин сагъвал бадали пандемияйин вахтнаъ ляхин гъап1дариз чухсагъул мялум гъап1нийи.
«Урусатдин халкь уьбхювал-уьлкейиин улихь дийибгънайи асас месэла ву.Духтрарин т1алабар тамам ап1инай. Коронавирусдиз аькси иммунитет арайиз дубхну ккунду. Прививкйир ап1инай. Хат1алу эпидемияйиан удуч1вуз жара рякъ адар. 2030-пи йисаз инсандин уьмрин яш кьялан гьисабниинди 78 йис шлуганси дап1ну ккунду»,- гъапнийи уьлкейин Президентди.
Биц1идариз хьадан вахтнаъ рягьятвал гъадабгъуз мумкинвал тувну ккуниваликан, лагериз вуйи путевкайин кьиматнан гьац1 пай кьяляхъ тувру мумкинвалар агуваликан гъапнийи.
В.Путинди къайд гъап1ганси, гъюру йисан яшайишдин вари справкйир саб «унч1в,ан» тувруси ляхин ап1уз хъюгъди, хъа шубуд йислан думу справкйир йиънура-йишвнура манзилнаан тувруси ляхин ап1иди.
Уьлкейин Президентди июлин садпи йигъ улубкьайиз биц1идар айи хизанарин яшайишдин тереф уьбхбан программа гьязур ап1увал табшурмиш гъап1нийи. «Дадайи ясана адашди ялгъузди веледар уьрхюрайи хизанариз кюмек тувувал лазим ву. Июлин вазлихъан хъюгъну биц1идариз 8 йислан 16 йис тамам хьайизкьан кьялан гьисабниинди 5660 манат тувуз хъюгъди.
Гъагъдиъ айи, уьмрин читин аьгьвалатнаъ айи дишагьлийириз 6350 манат гьар вазли тувди.
Гьаму йисхъан хъюгъну 7 йис тамам хьайизкьан велед аьзарлу духьнайиган хъайивал ап1бан больничный маважибдин 100процентдихъди тямин ап1иди.
Мектебдиз гъягъру биц1идар айи хизанариз гьар биц1ирин к1улихъ саб ражари 10000 манат пул тувди»,— гъапну В. Путинди. Биц1идариз тувру алиментарихъди вуйи месэлара гьял ап1уз гаф тувну.
Уьлкейин Президентди гьацира культурайин хулар, клубар ц1ийи алаъбаз 24 миллиард манат жара ап1бан теклиф дивну.
Образованиейин цирклиъра арайиз гъюру дигиш,валарикан мялуматар тувну. Кьюд йисандин арайиъ вузариъ аьлава вуди бюджетдин 45 агъзур йишв ачмиш ап1иди, гьадму кьадарнакан 75 процентт1ан ц1иб дарди регионариз тувди. Техникумариъ ва колледжариъ урхурайидарин дестйирин к1улиъ айи кураторариз маважибдиин 5 агъзур манат иливиди.
Уьлкейин экономика, промышленность гъурмиш ап1баз бахш дап1найи пайнаъ РФ-йин Президентди Урусатдиъ эпидемиологияйин хат1асузвалин ва марццишнан мюгькам бару дубхьну ккуниваликан гъапну. Урусат хат1алу уьзрариз аькси дармнар гьясил ап1бан цирклиъ ч1атан кюмекнакан асиллу дару уьлке дубхьну ккунду.
Владимир Путинди регионариз инфраструктура за ап1бан бадали 15 йисазди 3%-т1ан артухъ дару ставкайиинди бюджетдин кредитар тувувалин теклифар дивну. Газ участокдихънакьан зигбахъан агьалйири пул тувну даккниваликанра гъапну.
Посланиейин аьхириъ В.Путин ч1атан политикайихънара гъафну. «Лазим вушра-даршра Урусатдик кт1укьувал спортдин ц1ийи жюреси дубхьна. Ухьуз варихалкьарин арайиъ дугъри гъуншивалин аьлакьйир уьрхюз ккундахьуз. Хъа эгер шлиз-вуш дурар ч1ур ап1уз ккун гъабхьиш, жаваб ухди, уч1руди, барабарди тувдихьа. Урусатдихъди вуйи «уьру ц1арналан» улдуч1вуз саризра ккун хьибдар к1ури умуд кивраза, хъа думу ц1ар наан аш ухьу улупидихьа»,- къайд гъап1ну Президентди.
Милли артмиш,валин теклифар гьаму йисан июлин садпи йигъаз Госсоветдихъди ва Жямяаьтлугъ палатайихъди гьял дап1ну ккунду.
