Гъи ихь халкьдин мяишатдин асас меселйирикан саб – рякъярин гьял ву. Республикайин экономикайин хъуркьувалар гъадагъбаъ рякъяриин ляхин апIурайидари аьхю роль уйнамиш апIура. 2-пи авгъусдиъ рукьан рякъяриин ляхин апIурайидарин Йигъ гъайд гъапIну. Гьамдихъди сабси, узура думу йигъан Дербент шагьрин рукьан рякъярин начальник Аслан Рягьимхановдихъди гюрюшмиш гъахьунза.
Му гюрюшдиъ Аслан Мавлановичди, вари рукьан рякъяриин ляхин апIурайидарин машквар мубарак апIури, гьамци гъапний: «Гъи узу му ляхин апIурайи касариз чпин машквар кIваантIан мубарак апIураза. Йиз коллективдиъ ляхин апIурайи 57 кас а, дурариз хъуркьувалар ва жандин сагъ’вал ккун апIураза. Рукьан рякъяриин апIурайи ляхин гизаф жавабдар ляхин ву. Ихь Гьюкуматдиъ уьмуми ишлетмишвалин рякъяр артмиш, дурарикан траспортдихъди мянфяаьт ктабгъбан гьял ужу апIбан, сервисдин дараматар къайдайиз хпан ляхин жанлуди гъябгъюра.
Учу ич терефнаанра, ярхла уьлкйириз гъягъурайи пассажирариз аьхю фикир туври, дурар гъулай йишварихъди ва имбу ляхнарихъдира тямин апIурача».
– Рукьан рякъ хатIалуб ву, кIури шулу. Рякъюъ айи инсандин кIул’ина фицдар хатIалу ляхнар гъюб мумкин ву?
– Рукьан рякъ хатIалубси гьисаб апIура. Поезд рельсарилан улдубчIвиш, фукьан зарарар хуру. Думу бицIи машинсиб дар. Поезддин саб-сабдик хулар китIна ва хатIа гъабхьиган вари сабси барбатI шулу. Хъа хатIара фтикан шулу, мисалназ, ихь инсанарин терефнаан дицикьан ихтиятвал адруваликан. Рукьан рякъярин багахь хьайи гъулариан вуйи мал-къарайи гизаф зарарар туврачуз. Арабир малар ккахьну, поездар сяътариинди дийигъуру. Рукьан рякъюн инженервалинна техникайин гъуллугъчйири, мал-къарайик вагъун ктрубкьбан бадали, ляхин гъабхуру. Эйси хътарди лицурайи мал-къарайи эйиси агури, дурарихъдин сюгьбатар апIуру. Хъа транспортдин гъуллугъчйирихьан мал-къарайин вари эйсйирихъди ляхин гъабхуз шулдар, гьаддиз гьарсар касди чав фикир дапIну ккунду, фицики мал гъабкIиган, эйсийиризра зарар шулу. Аьхю малихъ поезд гъивиган, экология жигьатнаанра аьхю зарар хьуз мумкин ву. Рукьан рякъюъди нафт, газ, зегьерлу шей’ар, тIуркIру сяняаьтар гъахуру. Вагонар жюрбежюр гъагъар зигрудар вуди шулу. Аллагьди ярхла апIри, хъа, эгер 70-80 цистерна нафт айи поезд гъулан багахь рякълан ултIубччвиш ва дидик цIа кабхъиш, фу шул? Му экологияйин бала-кьаза шулу. Малин эйсийин вижнасузвали абцIуз даршлу зарар тувуз мумкин ву.
Аьхю тIалаб вуйиз, рякълан улдучIвуз гьялак махьанай. Машин хъапIрайидар, кIваинди гъибтай, рукьан рякълан улдучIвру йишв – рякъюн варитIан читин ва хатIа кайи йишв ву. Рукьан рякълан улдучвIруган, рякъюн гьяракатнан къайдйир тамам апIинай. Къайд-йир чIур апIували учвуз, пассажирариз, машиндиз кьяляхъ апIуз даршлу зарар тувру, тIубкIувал арайиз гъюз, цIа кабхъуз, табиаьт чиркин хьуз мумкин ву. Учву, ичв пассажирар, поезддиъ айи инсанар, рукьан рякълан улдучIвру йишвахь хьайи инсанар хатIайиъ миитанай! Дакьикьйирихъ хъергну, учву варжариинди инсанар бахтсуз апIурачва.
Гизафси ихь жигьиларихьна илтIикIураза. Гьамусяаьт хилиъ телефон адру кас адар. Наушникар ибариъ ивну, рукьан рякъяриъ вая машинар гъягъру рякъяриъ, кючйириъ лицури шулу. Гьаддиз гизаф йишвариъ хатIалу ляхнарра арайиз гъюру.
– 2020-пи йисан ихь инсанарин кIул’ина хатIалу уьзур гъафну. Дидихъди фици женг гъубхунчва?
– Му уьзри гизаф инсанар уьмриан гъухну ва учузра ич ляхнизра гизаф зарар тувну. Фици? Жара уьлкйириан гъюрайи инсанар миндира-тиндира учхьан мина гъягъюра. Амма учу ич вари коллективдихъди сатIиди думу уьзриз аькси женг гъубхунча. Учу духтрарихъди гъапIу мясляаьтниинди ляхин гъапIунча ва карантиндин вахтна пассажирар гъахру поездар гъилихундарич. Гъилиху вагонар гъагъ гъабхрудар вуйи.
Магьа гъира духтрихьан вуйи кагъаз хьтарди ярхлаз гъягъюрай инсанар вагондиъ гъитрадарча. Маска, духтрин кагъаз ккун апIурача. Улихьди саб вагондин хулаъ 4-кас гъитуйи, хъа гьамус 2 кастIан гъитрадарча. Ич терефнаанра ихтиятвал апIурача.
