Аьхиримжи вахтари уьлкейин, гьадму гьисабнаан Дагъустан Республикайинра, аьтрафариин хатIасузвалин гьякьикьат фикирназ гъадабгъиш, гъийин девриъ арайиз гъюрайи тахсиркарваларин асас пай агьалйир къанундин тялукь ихтиярарин бинайиинди ва къанунсузди яракьламиш вуйивалихъди аьлакьалу шула.
Гъябгъюрайи йисан эвелариз вуйи улупбариинди, Дагъустандин ругариин къанунсузди яракь ишлетмиш апIбан ва уьбхбан гьякьнаан 1635 тахсиркарвал гьисабназ гъадагъна. Гьадму гьисабнаан 115 дюшюшдиъ цIайлапан яракь, 5 дюшюшдиъ аьлава тIуркIру сяняаьтар ишлетмиш дапIна. Тялукь гьякьикьатди жюрбежюр ватандашар чпин ниятар ва метлебар уьмриз кечирмиш апIбаъ къанунсузди яракь ишлетмиш апIуз гьязур вуйивал нубатнан ражари субут апIура.
Аьгьвалат мясляаьтнан бинайиинди дигиш апIбан гъаразнаъ ади, республикайиъ саки гьар йисан агьалйирихьан гьякъийихъ яракь кьабул апIбан серенжемар гъахура. Гьаци кьабул гъапIу уьлчмйирин натижайиъ ккудубшу йисан РД-йиъ агьалйири 23 автомат, 35 дявдин пистолет, 7 гранатомет, 3 огнемет, 16 винтовка, 10 карабин, 192 аьдад цIайлапан хътру, зиян тувру яракь, 39 гранатар ва хайлин жара яракь гьякъийихъ жвуван хушниинди тувна. Дурариз РД-йин минюстдиан уьмуми гьисабариинди 2 млн 834 агъзур манат гьякъира тувна.
Серенжемар гъахурашра, улихьнаси республикайин бязи районариъ яракьдиан йивбан натижайиъ инсанар уьмрихъ мягьрум апIбан дюшюшарин хъанара шагьидар гъахьунхьа. Улупнайи месэла Хив райондиъра гюзчиваликк уьбхбан чарасузвал а. Гьякьикьатдиъ алахьурайи дюшюшари субут апIурайиганси, хайлин ватандашари, къанунарин гъавриъ ашра, чпин хусусиятдиъ къанунсузди яракь ва тIуркIру шей’ар уьрхюра.
Кафари Кавказдин федералин округдиъ, Хив райондин аьтрафариинра, му жигьатнаан гъахурайи серенжемариз асас вуди, айтIан ляхнарин гъуллугъчйири агьалйирихъди дурари къанунсузди уьрхюрайи яракь, тIуркIру сяняаьтар чпин хушниинди тувбан гьякьнаан метлеблу ляхин гъабхура. Йисан эвелариан улупнайи вахтназ 6 касди чпин хушниинди ОМВД-йиз жюрбежюр яракь дубхна.
Къайд апIурза, жвуван хушниинди яракь тувруган, тяйин дапIнайи кьадарнаъди (таблицайиз лиг) гьякъи тувбалан савайи, хушниинди яракь туву касар, дурарин гьяракатарик жара жюрейин тахсиркарвал каш ахтармиш дапIну, жавабдарвалихьан азадра апIура.
Мялум вуйиси, Урусатдин Уголовный Кодексдин 222-пи маддайиъ къанунсузди яракь, тIуркIру сяняаьтар масу гъадагъбаз, алвер апIбаз, уьрхбаз, саб йишвлан жара йишв’ина гъахувализ жавабдарвал улупна. Набалугъари тялукь гъагъи тахсиркарвал гъапIиш, жавабдарвал, тахсир гъапIу ватандашдин яшар 16 йис тамам гъахьиган, улубкьуру. Тялукь тахсиркрариз 4 йисаз азадвалихъ мягьрум апIбан жаза улупна. Му гафар къанунсуз гьяракатарин терефкрариз хас ву.
Аьксина вуди, люлейиъ резбейин кьарц айи цIайлапан, запал хъайи граната, ватандаш’валин ишлетмиш’валиан адабгънайи, цIалцIам люле али хюрчабанвалин тюфенг, жвуван хилариинди гъапIу яракь, газдин, учIру ва рукьан яракь, цIайлапан яракьдин патронар, тIуркIру сяняаьтар, тIуркIру шей’ар жвуван хушниинди тувдар, Урусатдин УК-йин 222-пи маддайиз асас вуди, уголовный жавабдарвалихьан азад апIура. Улупнайи сиягьнаъ ватандаш’валин цIалцIам люле али тюфенг, дидин асас паяр ва дидихъ хъивру пат-ронар къанунсузди ишлетмиш апIбаз, дупну ккунду, Урусатдин КоАП-дин 20.8-пи маддайин 6-пи пайназ асас вуди, административ жавабдарвал улупна. Тялукь касар бицIи журум апIбиинди ккудучIвура. Анжагъ думу яракь жвуван хушниинди тувуб лазим ву. Дидланра савайи, тялукь ихтияр ади масу гъадабгъу яракьдин регистрация апIру вахт улдубчIвнаш, дидин эйсийи административ жавабдарвал гъабхуру. Вахтниинди дарапIу ляхниз Урусатдин КоАП-дин 20.11-пи маддайин бинайиинди журум улупна. Къанунсузди яракь гьязур апIувал, цIайлапан яракь рас апIувал, тIуркIру сяняаьтар гьязур апIувал гъагъи жюрейин тахсиркарваларси гьисаб апIура.
Аьзиз ватанагьлийир! Жямяаьтлугъ хатIасузвал, ихь веледарин ислягь ва бахтавар гележег гъи ухькан гьарсарикан асиллу шула. Уьмрин гьякьикьатдиъ алахьурайи, учву шагьидар шулайи тахсиркарваларихьна вижнасузвалиинди янашмиш махьанай! Къанунсузди уьбхюрайи яракь ва аьлава сяняаьтар айтIан меселйир гьял апIру ва къанунарна къайда уьрхбан гъаразнаъ айи гъуллугъчйирихьна къанундиъ улупнайи саягъниинди ва жвуван хушниинди дуфну тувай. Мициб аьгьвалатнаъ учвуз къанундиъ улупнайи гьякъира тувди, учвхьан архаинди гележегра ккабалгуз хьибди.
