Эбелцан, Навруз-байрам ва мархь

Ихь аьхю Жилиин яшамиш шулайи гьарсаб халкьдин наслиан наслиз уьрхюрайи багьалу аьдатар а. Вари халкьари дурарикан варитIан важиблударси миллетдин вакилар саб йишв’ина уч апIру машкврин аьдатар гьисаб апIура.

 

Гьацдар багьалу машкврарин гьисабнаъ Эбелцанра а. Эбелцан къайд апIру йигъ дегьзаманайиан дуфнайи саб фициб-вуш сюгьрин йигъси гьисс апIури шулу. Гьаддиз му машквар шлубкьан шадди къайд апIуз хъюгъру. Муганайиз учуз гьар йисан Табасаран ва Хив районариан Эбелцнан машквриъ иштирак’вал апIуз теклифар гъюри шуйи. Гьаддиз Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановди редакцияйиз зенг гъапIган, учу машквриз вуйи дугъан теклиф аьхю аьшкьниинди кьабул гъапIнийча.

Му йигъан Табасаран райондиз Эбелцнан машквриз РД-йин Правительствойин заан гъуллугъариъ айи хайлин гьякимар, РД-йин Халкьдин Собраниейин депутатар, республикайин шагьрариан ва районариан хялар, райондин гизаф гъуларин агьалйир дуфнайи.

Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановди, РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Алавудин Мирзабалаевди, РД-йин юстицияйин министр Къазимягьямед Сефикъурбановди, РД-йин милли политикайин ва динарин ляхнарин министр Энрик Муслимовди ва хайлин жара гьякимари уч духьнайидар Эбелцан ва Навруз-байрам машкврихъди тебрик гъапIнийи.

Майднар

Машкврин серенжемар гъахурайи мярака успагьиди дабалгнайи. Мярака вуйибси райондин 22 гъулан поселение-йин майднар гьатIарццнайи. Гьарсаб майдандиин милли хурагар, меълишнар алийи, цIийи йис ва жил тартиб апIру вахт улубкьувал лишанлу апIури, гъабариъди кудубчIвнайи дяхнин чру чар дивнайи. Гьарсаб майдандиин хялар шадди мукьмарихъди кьабул апIурайи. Хялари аьхю аьшкьниинди табасаранарин милли хурагар, хъа асас вуди Эбелцнан машквриз гьязур апIру дангу, семени, нитIиф, пенкI ва жарадар дадмиш апIурайи.

Гинжвар

Учу, журналистар, Жул-жагъ гъулан поселениейин майдандиз хяларди улупнайи. Учу гъюбаз ккилигурайидариси, му майдандин дишагьлийири, гьадмусяаьт мани апIури, ич улихьна саб-сабдихъди иццибтIан ицци хурагар хуз хъюгъну. Магьа гинжвар, укIан, масун, шурин афрар, йиккун цIикбар, гъурхьу гъулан пеэр, гьяшти… Вушра, варитIан иццидар гинжвар вуйи. Дурар гьязур гъапIу дишагьли фуж вуш, учуз улупай, гъапнийча. Амма сар касди жиниди, гинжвар Хючнаъ кафейиъ масу гъадагъунча, гъапнийи. Хъа, баладар, кафейиъ гинжвар гъуржу дишагьлира табасаран ву. Дурарин тIяаьм дадмиш гъапIу учу, фуну вахтна Хючна гъулаз адахъишра, гьамкьан ицциди ихь милли хурагар гьязур апIурайи кафейиз гъягъюз йикьрар гъапIунча.

Самоварин чай

Ихь республикайин машгьур жямяаьтлугъ кас, ихь ватанагьли Айваз Рамазановди учу ТинитI гъулан поселениейин майдандиз хяларди хъади гъушнийи. Вахтназ вуди ТинитI гъулан администрацияйин главайин вазифйир тамам апIурайи Хизридин Сяидягьмедовди, хяларди дедрергди, чпин майдандин гъвалхьан сар кас гьудучIвуз гъитри адайи. Столариин табасаран халкьдин саки вари милли хурагар алийи.

Узуз абцIу пеъ ва бегьемди гъеебццу йикк кади гьязур дапIнайи дяхнихарар лап бегелмиш гъахьунзуз. Сар жвуву: «Гьаму чяхир хулаъ гьязур гъапIуб вуйич. Ва му анжагъ лап гирами хяларин улихьнатIан хурадарча. Учву ич сагълугънаан гъухнийиш ва кьюб мани гаф гъапнийиш, ккундийчуз», – гъапи. ИкибаштIан, учу кьюб ваъ, хъа хайлин мани гафар гъапнийча ва хулан чяхрин ерина гьадму чпин майдандин улихь гьязур гъапIу гьяятдин чай ккун гъапIнийча. Пагь, баркаван, айтIан гакIвларин кум удубчIвурайи самоварин чайрахъ хъубкьру чяхир шулин?!

Швушван нитIиф

Яваш-явашди учу Хючна гъулан поселениейин майдандиина алдахъну. Му аьхиримжи майднарикан саб вуйи. Райондин асас гъулан майдан мяракайиъ сабпиб дубхьну ккундарин, кIуру йиз суалназ думу майдан кIули гъабхурайидари, вари майднар алфавитдин къайдайиъди ккабалгна, гъапнийи. Варидариси, гьамушваъра шубуб тереф цалар халачйири, стулар милли хурагари дабалгнайи. Лизи нитIиф, лизи аварши ва пенкI йиз уьмриъ сабпи ражари гьамушвагь дадмиш гъапIнийза. Ягъдигъ гъулан клубдин директор Руслан Мягьямудовдин гафариинди, лизи мер гъюбзнайи хифарин нитIиф, швушв ча дупнайи жигьили чан швушвахьна гъабхуз гьязур апIруб вуйи. Думу гьязур апIбак жара касдин хил кубкIну ккундар. Хифаригъ гъюбзру мер гьязур апIбан хусуси къайда айиб ву. Думу бицIи цIиин, асккан гьисаб шубуб сяаьтна ккибикьури, убхьуз гъитруб ву. Думу ккибикьурайи балин машнакк шаду инчI ккади ккунду. Дарш дугъаз гъахи швушв хъял кайир хьиди.

Мярака

Мярака ачмиш апIури, райондин гъуларин культурайин Хуларин гъуллугъчйир, милли палтар алахьну, милли хурагари ацIнайи синйир хабахъ хъивну, далдабуна зурнайин мукьмарихъди мяракайилан илдицу. Дурарин кьяляхъди гъямпIарра жаргъурайи. Сар гъямпI гьялакди учухьинди гъафи. Ич гъвалахъ деънайи Гьюкуматдин табасаран драмтеатрин директор Аьлимурад Аьлимурадовдихьинди, илтIикIну муртйир йивурхьа, эгер узу гъалиб гъахьиш, 100 манат узуз буржлу хьидива, дупну, дугъахьинди мурта гьачIабкку. ИкибаштIан, гъямпIлиз муртйир йивбан ужуб тажруба айи.

Концерт

Дупну ккундуки, амси йигъ вуйивализ дилигди, думу йигъан Табасаран райондиъ гъябгъюрайи машквриз Хючнаанси, гъуларианра агьал-йир, ихь эстрадайин саки вари машгьур артистарра дуфнайи. Гьяйифки, милли машквриъ халкьдин мяълийир апIрудар цIибтIан адайи. Хъа райондин Кюрягъ гъулан культурайин цирклин вакилари дивнайи гудиликан вуйи сягьна варидариз бегьемди кьабул гъабхьи.

Машкврин цIа

Машкврин асас хялар удучIвну улхбан кьяляхъ, Эбелцнан цIа кипуз Табасаран райондин глава Мягьямед Курбановдихьна ва Хючна гъулан акъсакъал Аьбдуриза Аьлиевдихьна цIа кайи чирагъ гъабхи. Серенжем лап маракьлуди думу йигъан хябяхъдиз давам гъабхьнийи.

Сабвал

Табасаран райондин главайин пресс-секретарь Эльмира Рамазановайин гафариинди, мархь убгъурайивализ дилигди, райондиз республикайин меркездиан, жара шагьрариан ва районариан гизаф хялар гъафну, гьарсаб гъулан поселениейи чпин майдан варитIан ужуди ккабалгуз жафа гъизигну, хъа миди халкьдин сабваликан кIура. Сабвал айи халкь саб вахтнара кьяляхъ гъубзидар. Думу, ата-бабйирин багьалу аьдатар уьрхюри, наслар кьувватлу апIури, бахтлу гележегдиз гъябгъюру.