Багъри ватандихьан ярхла шагьриъ яшамиш шулайи сар жвуву, гъулаъ ялгъузди яшамиш шулайи чан кьаби дада кечмиш гъахьиган, дуфну, гьадму чан абайин хал масу тувну, шагьриз кьяляхъ удучIвну гъушнийи.
Думу кьаби бабан жилир Ватандин Аьхю дявдин женгариъ гъакIнийи. Хъа чав, ялгъузди сар бай уьрхюри, гьадму хулариъ уьмур ккудубкIну. Бай аьхю духьну, Урусатдин шагьриз кючмиш гъахьну, гьадушваъ дугъу хал-хизанра ккебгъну. Дугъу жвуван дадара швнуб-сабан чахьна хъади гъушнийи, амма ватандихьан, багъри ругарихьан ярхла юрдариъ кьаби бабан юкIв сикин гъабхьундайи. Гьаци думу, чан хулаз кьяляхъ хътакури, дявдиан дарфи жилириз ккилигури гъахьну…
Дадайин саламдиз гъафи бализ багъри гъулаъ йигъар гьауз ккундира адайи. ФужкIара яшамиш шлур амдруган, чан абайин хал масу тувну, думу гъул’ан удучIвну гъягъуру. Му хулар гьеле дада яшамиш шули имиди йирси духьнайи.
Дагълу гъулариъ абайин хулар масу тувбан дюшюшарин ухьу саки вари шагьидар шулахьа. ИкибаштIан, чарасуз вуди масу тувну ккунивалин дюшюшарра шулу, хъа бязиган, жара гъардшариз, чйириз хабарра дарапIди, аьхюну гъардшари абайин хал чпин ихтиярниинди масу тувру.
Гьарсар инсандиз багъри ругар, абйир-бабар яшамиш гъахьи ужагъ, жвуван хал варитIан гирами йишв ву. Адаш жигьилди имиди кечмиш гъахьнушра, дада му ужагъдиъ 50-тIан артухъ йисари яшамиш гъахьну. Вари гьадму хал, гьяятар, гъул дугъан бицIи, амма кIваъ удрубшрукьан мани гьиссарин Ватан шула. Гьадму хулахъди сабси, багъри жил, адашди ва дадайи, гъардшари ва чйири бистниъ киву гьарарихъди, гьяятдилан илбицнайи арчлихъди багъри дадайин чан хиларинди ккабалгу мукь бязи баяри масу тувру.
«Ич абайин хал, йиз жилириз хабаркьан дарапIди, дугъан гъардшари масу тувну. Думу ляхин апIбиин гъи дурарра швумал духьна. Учу табасаран халкьдин вакилар вуча. Абайин ругарихъ, дада яшамиш гъахьи йишвахъ, бицIи вахтнахъан мина жвув аьхью гъахьи багъри ругарихъ сар касра мягьрум дарапIри. Ватандихьан ярхла йишваъ яшамиш шлуган, багъри гъулаз гъюз гизаф юкIв шулу. Хъа учуз сарун гъюру йишв имдарчуз. Багахьлуйирихьна ва багъри абайин ругариина гъювал – саб дар. Учуз мидкан гизаф дерд ва хажалат гъабхьунчуз. Пул бадали адашна дада, багъри ругар, абайин хал масу тувруб дар. Закурин йигъканра фикир дапIну ккунду. Абйир-бабарин рюгьяри му ляхин кьабул апIудар. Ич хулар масу тувдариз Аллагьди гъивну. Хъа абайин ругар, дадайин зегьмет масу тувуз кьаст апIурайидариз, сацIиб гележегдикан, чпин веледарин закурин йигъкан фикир апIуб ккун апIураза. Ихь абйири, чпиз фукьан гаш’валар ва читинвалар алахьури гъахьнушра, абйирин ругар масу тувудайи. Дурар аьсриан аьс-риз веледариз гъузри гъахьну. Гьамус девирра, инсанарра дигиш шула. Хизандин багьалу савкьатар, ата-бабйирин зегьмет гьясбикк ккамдар. Бязи гъардшари чпин чвйир-чйириз хабар адарди абайин хулар масу тувра. Узу му ляхин дюз дарубси гьисаб апIураза»,
– ачухъ гъапIну чан кIваъ айи дерд узуз таниш дишагьли Мильянатди.
Думу дюз ву. Абайин хал масу тувдаризра, гьадму хулариъ сатIиди аьхю гъахьи имбу веледаризра хулар масу тувуваликан хабар гъабхьиган, гизаф дерд шулу. Думу пулиинди хилиз девлет ва берекет гъюрдар. Сар агьли касди гъапиганси, хал жан али мутму вая йишв гьисаб ву. Абайин хал ичIиди, яна сар каскьан адарди гъибтиш, думу ухди йирси дубхьну, ккадабхъуру. Эгер мумкинвал аш, вахтназ вуди хал-йишв адру кас дитишра харжи шулдар. Абайин хал масу тувган, веледди чан адашна дадайин ужагъ ва чав уьмурлугъдиз жара гъапIуб гьисаб ву. Байвахтна ухьу фукьан гъагъиди яшамиш гъахьнушра, абайин хал женнетдин мукь ву. Хъа женнет масу тувру кас женнетагьли хьуб гьичра мумкин дар.
