Дербент шагьриъ 1-пи февралихъан мина пассажирар гъахурайи автобусарин кьимат за гъапIну. Му дигиш’вали аьхю хизанариз, студентариз, мектебариъ урхурайи баяр-шубариз ва имбу хайлин касариз гизаф читинвалар гъахну. Маршрутдиинди гъягъру бицIи автобусарин эйсйири бязи гъуллугъчйирин кюмекниинди пассажирар ачухъди ултIукъура. Амма ерли гьякимари му ляхниз дицикьан фикир туврадар.
Му месэлайин гьякьнаан суаларра хьади, узу студентарихьна, жямяаьтлугъ транспортдиъ пассажирар гъахру шофёрарихьна ва мектебариъ урхурайи баяр-шубарин абйир-бабарихьна илтIикIунза. Гьамусяаьт кьиматар за дапIнайидар Дербент шагьрин 3-пи, 4-пи ва 5-пи нумрайин маршрутариъ лихурайи «Газель» микроавтобусар ву. Му маршрутариъ ляхин апIурайидарин гафариинди, маршрутдин манзил ярхиб ву ва шоферариз гъазанж гъубзрадар. Амма узуз ва имбударизра рябкъюрайиганси, думу маршрутариъ либхурайи жямяаьтлугъ транспорт гьаммишан пассажирарихъди абцIну гъябгъюра. Мисалназ, ЦГБ-йин ва медучилищейин терефназди гъягъюрайи 5-пи нумрайин маршрутдин «Газель» микроавтобусар гьар вахтна пассажирарихъди ацIну шулу. 4-пи нумрайин маршрут педколлеждихьан мина гъябгъюрайиб ву.
Аьхиримжи йисари Дербент шагьрин кьибла терефназди цIийи хулар дивна ва душвариъ хайлин инсанар дуланмиш шула. Дурарин асас месэла – чпин терефназди мектеб адрувал ву. Йигъан гвачIнинган абйир-бабари чпин бицIидар пассажирар гъахру «Газель» машинариъди мектебдиз гъахуру, хъасин лисхъан дурар кьяляхъ хузра гъягъюру. Хъа инсанар мициб саягъниинди дуланмиш шулаш, дурарин пул харж апIувалра артухъ шула.
Пассажирар гъахру 3-пи нумрайин маршрутдиъ машиндихъ хъайи Гьямид Аьлиевди му месэлайин гьякьнаан гьамци гъапнийи:
«Мици кьиматар за хьпан асас себеб – убгрубдин кьиматар за апIувалихъди аьла-кьалу ву. Сад йигъан гъазанмиш гъапIуб анжагъ убгрубдиз харж шулу, жвуван хизандиз гъузрайидар кепкар ву, хъа машин чIур шлу вахт шулу. Магьа гьамцдар читинвалар учузра алахьурайиган, кьимат за апIувал чарасуз кьабул дапIнайи уьлчме ву. Пассажирар гъахбан кьиматар за апIувал 2013-пи йисхъан мина аьдатнаъ ипнайиб ву. Хъа ич идарайин кIулиъ айидари, инсанариз читинвал ка кIури, кьиматар за гъапIундайи. Ав, дугъриданра, аьхю хизанариз читинди алабхъура. Бикар касар гизаф духьна».
Мадина Шябанова, Дербентдин педагогвалин колледждин 1-пи курснаъ урхурайи студент риш:
«Йиз фикриан, гъийин ихь гьюкуматдин улихь-кIулихь хьайидари инсанарин дуланажагъ зяиф апIура. Убгурайибдин, ипIрубдин кьиматар за апIувал йигълан-йигъаз артухъ шула. Учуз, студентариз, туврайиб саб бицIи стипендия ву. Абйир-бабари чпихьан шлуганси кюмек апIура.
Мисалназ (узу гъалатIра хьуб мумкин ву, амма йиз фикир кIурза), инсандин кIулихъ йигъан рякъюз 40 манат удубчIвура. Хъа Дербент шагьриъ кьюд агъзуртIан артухъ студентари урхура, ва гьарсарин кIулихъ 40 манат гьисаб гъапIган, фукьан пул шулаш, лигай. Учухъди урхурайи студентарин аьхюну пай аьхю хизанариан ву. Гизаф пай студентар, чпин урхуб заочно къайдайиз илтIибкIну, жара регионариз лихуз гъягъюра».
Хадижат Жябряилова, Дербентдин педагогвалин колледждин 1-пи курснаъ урхурайи студент риш:
«Учуз мектебдиъ география кивру мялимди гьаммишан текрар апIури шуйи: «Жилин мяднариан ккадагъру мянфяаьтлу табиаьтдин дакьатариан ихь гьюкуматди дюн’яйиъ 1-пи йишв бисура ва дурар харижи уьлкйиризра масу тувра. Гьаци вушра, ихь аьлимари текрар апIурайиганси, харижи уьлкйириъ яшайиш ихьтIан ужуб ву. Гьаз мици шулаш, узу гъавриъ ахърадарзу. Узу дарсариз гъягъюрайи вахтна, пул тувну, маршруткайиан эдеурайиган, ич рякъюн кьимат 20 манат вуйич, гъапнийи шофери. Хъа, кьимат гьаз мици за гъабхьну кIури, гьерхган, убгрубдин кьимат за гъабхьну, учу гъадабгъурайи гъазанж саспиган анжагъ убгрубдизтIан удубчIвурдар, жаваб тувнийи. Йиз бицIи яшниинди гьамци фикир апIураза: алабхьруб ва ипIруб ашра, саки вари вушра, читин дюн’я дубхьна».
Му ражну узхьан Дербентдиъ машинариъди пассажирар гъахурайи тешкилатарин кIулиъ айидарихъди гюрюшмиш хьуз гъабхьундарзухьан. Иншаллагь, багарихьди дурарихъди гаф чIал дапIну, кьиматар за хьпан месэла фтихъди аьлакьалу вуш, мялум апIидиза.
