1950-пи йислан башламиш дапIну, гьар йисан 7-пи апрелиъ вари дюн’яйин сагъламвалин Йигъ къайд апIуру. 1948-пи йисан гьаму йигъан вари дюн’яйин сагъламвал уьбхбан тешкилатдин (ВОЗ) устав кьувватнаъ убчIвну. Му йигъари медицинайин идарйирин гъуллугъчйири, аьлимари конференцйир, лекцйир, семинарар гъахуру, агьалйир инсандин сагъ’вал уьбхбан къайдйирихъди таниш апIуру.
Магьа хьадукран фаслин кьюбпи ваз улубкьна. Хьадукар кIуру гаф ухьу ригъдихъди, кюкйирихъди, мани йигъарихъди, мархьлин кьяляхъ кючйиран гъягъру нирарихъди аьлакьалу апIурахьа. Ригъ, марцци гьава, шид – мурар инсандин бедендиз сагъ’вал туврудар ву. Гьаддиз хьадукран йигъ хулаъ дусну адапIувал дюз дар. Ригъ али йигъан сейир апIуз удучIвувал лапра мянфяаьтлу ву.
Ригъдин нурарихъди ухьухьна манишин ва акв гъюра, дурари ихь жандин сагъ’валин аьгьвалат швнуб-саб ражари за, кIулин маълиз ужуб терефнаан тясир апIура. Учву фикир тувнуш, бицIидар хьадан вахтна ухди аьхю шулу. Му ригъдин ляхин ву. БицIидарин кIурбар сагъди артмиш хьпан бадали, D витамин лазим ву, хъа думу ифдик кьитдитIан ктарди гъабхьиш, ифдик кайи кальцийдин кьадарра цIибди хьибди, гьаддиз бицIирин кIурбарра ккурудар хьиди. Думуган жюрбежюр уьзрарра арайиз гъюру. Хъа, эгер ухьу ригъдин ваннйир кьабул апIуруш, уьзрарихьан гучI адар.
Марцци гьавайихь сейир апIували ихь беден кислороддихъди тямин апIуру, бедендиъ ужудар дигиш’валар арайиз хуру – артухъси ил хътабгъурахьа, юкIвра гьяракатниинди либхуз хъюбгъру. Натижайиъ юкIв гьаму жюрейиинди либхури вердиш ва кIван уьзрарра ярхла шулу. Гьаддиз марцци гьавайихь сейир апIувал гьарсар касдин йигъандин режимдиъ ади ккунду.
Штукан ва дидин мянфяаьтлуваликан ккудудубкIри улхуз шулу. Шид – му ихь уьмрин дакьат ву. Диди ихь беден ламушнахъди тямин апIуру, инсандин хам йирси хьуз гъитудар. Гьаци вуйиган, йигъандин арайиъ гизаф шид убхъру инсандин машнаъ тялукь вахт хьайиз улихьна кьарцIар ахьудар. КIул иццру дубхьнашра, фун иццру дубхьнашра, ухьу шид убхъурахьа. Шид – му табиаьтдин дарман ву. Инсандин бедендиъ гизафси иццрушин шид цIиб дубхьнайивалиан арайиз гъюру. Шту, инсандин кIулин маъ тухъ апIури, диди апIурайи ляхнин мянфяаьтлувал за апIуру. Ухьу спортдиин машгъул вуйи ясана ригъдихь зегьмет зигурайи вахтна шид чарасуз лазим ву – диди бедендин температура лазим вуйи къайдайиъ уьбхюру.
Мидланра савайи, шту ихь беден зегьерлу шей’арихьан марцц апIуру, гизаф уьзрар ярхла апIуру, йигъандин эрг’вал алдабгъуру. Гьюлик, дагрик сирнав апIували фукьан шадвал, аьшкь хуруш, кIваин апIинай.
Ригъдикан, марцци гьавайикан ва штукан гизаф хайир а. Хьадукран мани йигъари ичв бицIидарра хъади паркдиз, гьюлин гъирагъдихъна сейир апIуз гъарахай.
Хъа учвуз ва ичв бицIириз зарар дархьбан бадали, ригъдихь хьувалин къайдйир тамам апIуваликанра магьарханай, ихтиятди гъузай.
