Табасаран райондиз дахил шулайи 22 гъулан советарикан Гурихъ гъулан совет райондин центриз варитIан багахьди ерлешмиш дубхьнайиб ву. Амма, меркездихьна вуйи манзил цIиб вушра, советдин агьалйириз алахьурайи месэлйир имбударинсдар ву – шид, рякъяр, жилар. Улихьна йигъари ич мухбир Ражаб Нуров «Гурихъ гъулан совет» СП-йин кIулиъ айи Камалудин Сеферовдихъди (шиклиъ) гюрюшмиш гъахьну ва дугъахъди ляхниъ алахьурайи читин месэлйирикан, гележегдиз айи планарикан, советдин агьалйирин гъайгъушнарикан сюгьбат кIули гъубхну. Думу жикъиди исихъ чап апIурача.

 

 

– Камалудин Гьямидович, сабпи суал, аьдат вуйиси, яв хиликк ккайи мяишатдикан: Гурихъ гъулан советдиз швнуб гъул дахил шула, гъулариъ фукьан агьалйир яшамиш шула, уьмриз лазим вуйи фицдар шартIар яратмиш дапIна?

– Гурихъ гъулан поселениейиз, мялум вуйиси, йирхьуб гъул дахил шула: Гурихъ, Ляхя, Гисик, Заан Гюгьрягъ, Дагъни ва Кувагъ. Уьмуми гьисабниинди, думу гъулариъ 2500 кас яшамиш шула. Советдин ругариин шубуб мектеб (Гурхъарин кьялан уьмуми аьгъювалар тувру, кьюб бинайин уьмуми аьгъювалар тувру – Гискарин ва Дагъниарин) ал, думу мектебариъ 330 балина шуру урхура. Дидланра савайи, кьюб бицIидарин багъар (Гурихъ – 50 бицIириз ва Дагъни гъулаъ – 25 бицIириз), шубуб библиотека, саб культурайин хал, юкьуб фельдшервалинна акушервалин пунктар ерлешмиш духьна. Вари гъулариъ мистарра а.

– Узуз аьгъюганси, Гур-хъарин советдиз дахил шулайи гъулариъ жилин месэла лап учIруди дийибгъна. Советдин хусусиятнаъ фукьан жилар а ва дурар фици ишлетмиш апIура?

– Ич советдиз дахил шулайи вари гъулариз сабишв’инди 539 гектарин жил а. Дидкан 58 гектар хутIлар ву, 81 гектариъ гизаф йисариз вуйи гьарар кивна, 200 гектар хярарси ва 200 гектарсан чюллерси ишлетмиш апIура.
Гъулан поселениейиз дахил шулайи гъуларин аьхюну пай хизанар мал-къара уьбхювалиин машгъул ву. Гурихъ советдин жилариин 776 малар, 280 марччар, 3950 гъазар, пеэр, гьяштйир ва уьрдгар уьрхюра.
Советдин дахилнаъ айи гъулариъ яшамиш шулайи хизанариз чпин хусуси йимишдин багълар, бистнар а. Душвариъ гъулан мяишатдин итIру сурсатар гьясил апIуру: гьяжибугъда, картфар, гулйир ва жарадар. Совет гьацира вичун багъларихъдира девлетлу ву.
Хъа хусуси хал-йишв тикмиш апIуз жилар, дугъриданра, амдар. Амма му аьгьвалат саб ич советдиз ваъ, вари райондиз хас ву. Чпиз деъру-йишв-хал тикмиш апIуз жилин йишвар тувбан аьрзйир узухьна советдин дахилнаъ айи вари гъуларин жигьилари духна. Амма айи жилар 10-15 йис улихь гъулариъ тIараш гъапIну. Гъи думу жилар, арчлар дизигну, ясана дазйирин лишнар йивну, агьалйири дидиснашра, дурар гьаци ичIиди дирчна, лихурадар, хъа кьяляхъ тувуз сарра рази шуладар.
РД-йин Правительствойин 2018-пи йисандин 17-пи майиъ 48-пи нумрайиккди кьабул гъапIу «Жилин ва мал-мутмуйин министерствойин месэлйир» къарариз асас вуди, 2022-пи йисан 1-пи январихъан хъюгъну, советдин дахилнаъ айи вари жиларин инвентаризация кIули гъабхбанди вуча, ва дурарин кадастровый кьиматра тяйин апIиди. Му ляхин райадминистрацияйин жилин ляхнариз лигру комитетдин ва кадастровый отделин вакиларихъди сатIиди гъабхидича. Агьалйирин хусусиятнаъ айи ва дурари налог туврайи 32 сотых жил ктарди, имбу къанунсузди дидиснайи жилар я кьяляхъ дисиди, ясана арендайиз тувди, дурарихъан налогар тувбан бадали. Гьелелиг, му ляхнихьна гьязур шулача, хъа думу 2022-пи йисан 1-пи январилан мина ккебгъидича.

– Саб-кьюб гаф йисандин арайиъ советдин вакилари дапIнайи ляхнариканра пуб ккун апIураза.

– 2020-пи йисан Дагъ-ниарин гъулаз гъябгъюрайи 1,5 километр рякъ’ин асфальт улубзну ккудубкIну. ООО «НЕМО»-йин кюмекниинди Дагъниан Гюгьрягъна гъябгъюрайи рякъ’ин хяхялра алабхьну ккудубкIунча. Кувагъ гъулазди вуйи 500 метр рякъ’ин хяхял алабхьуз советди пулихьди кюмек гъапIну. Вари гьаму серенжемар «Йиз Дагъустан – йиз рякъяр» кIуру программайин дахилнаъди гъахурайидар ву. Гьар йисан гъуларин айитI айи рякъярра рас апIури шулча. Сентябрин вазлиъ Гурихъ гъулаъ бицIи бюджетдин спортдин майданра тикмиш дапIну ккудубкIну.

– Гъулан советдин дахилнаъ айи идарйириъ коронавирусдиз аькси вакцинайин рубар йивбаан аьгьвалат фициб ву?

– Му терефнаан агьвалат писуб дарич. Узу улихь гьучIвну, советдин администрацияйин вакиларин, советдин дахилнаъ айи бюджетдин идарйириъ лихурайидарин 85% касари вакцинайин сабпи руб гъивунча, майдин гьацIариъ кьюбпи рубра йивидича.

– Камалудин Гьямидович, 2021-пи йисан Гурхъарин гъулан поселениейиъ чарасуз вуди гьял дапIну ккуни фицдар месэлйир улупуз шулвухьан?

– 2021-пи йисандин планарикан улхуруш, советдин бюджетдиан рякъяр рас апIувалин ляхнариз дакьатар деетувал давам апIидича. Штун йирси духьнайи турбйир гьюдюхюз ва советдин гъвалахъ хъайи штун булагъ рас апIуз планламиш дапIнача. Акварин линйир гьюдюхювалиъра гизаф читинвалар гъузра. Гьаму кьанди гъуларин жямяаьтарихъди гъахьи гюрюшариъ инсанари аквар цIибди вуйиваликан гизаф аьрзйир апIурайи. Гизаф бурузар дутIну алдакура, дурар дизигнайи телари дерккна. Гъит гьаму зиихъ улупнайи месэлйир РЭС-дин руководствойихьна йиз тIалаб вуди гьисаб ибшри, дурари му месэла гьял апIур кIури, миж кайиз.
Гьацира «Йиз Дагъустан – йиз шид» кIуру программайин дахилнаъди Гурихъ гъулан советдин жилилантина Хянгъян Хючназ гъябгъюрайи турбайикан Гурихъ гъулаз шид зигбандира вуча.

– Чухсагъул, Камалудин Гьямидович, ляхниъ артухъ хъуркьувалар ишривуз.