Дюн’яйиъ инсандин сагъ’валтIан аьхю девлет адар. Думу уьбхювализ ихь уьлкейиъ вари шартIар яратмиш дапIна. Инсанарин сагъламвал уьбхбан, думу мюгькам апIбан зиин гизаф духтрар, аьлимар ва жара пишекрар лихура.
20-пи июндиъ Урусатдъ медицинайин гъуллугъчийин Йигъ къайд апIиди. Му йигъахъди аьлакьалу вуди, узу чан уьмрин аьхюну пай ихь ватанагьлийирин сагъламвал уьбхбаз бахш гъапIу хайлин йисари СиртIич гъулан больницайиъ фельд-шерди лихурайи Ибадуллагь Гьяжибалаевдихьна илтIикIунза ва дугъкан йиз суалариз жавабар тувуб ккун гъапIунза.
– Ибадуллагь Жаруллаевич, уву духтирвалин кеспнахьна фици гъафнуш ктибтуб ккун апIураза.
– Узу 1950-пи йисан 10-пи февралиъ Табасаран райондиъ АкалтIил кIуру гъулаъ бабкан гъахьунзу. Хизандиъ веледарикан варитIан аьхюр узу вуйиза. Учу юкьур гъардаштIан дайча. Мектебдиъра узу ЧвулатI гъулаъ исккан классариътIан гъурхундайиза, гьаз гъапиш, 1966-пи йисан жилар гъутIурччвган, учу Гюгьрягъ гъулаз, «Табасаран» кIуру совхоздиз кючмиш гъапIнийи. Имбу классариъ узу Гюгьрягъ мектебдиъ гъурхунза ва миржибпи класс ккудубкIбалан кьяляхъ, Дербент шагьриъ медицинайин училищейик урхуз кучIвунза. Думу ккудубкIбалан кьяляхъ, ляхин апIуз Табасаран райондин ТIюрягъ ва НичIрас гъуларин терефназди гьаънийи. Душваъра шубуд йисан ляхин дапIну, узу цIийи ляхниина СиртIич гъулаз гъушза. Магьа, гьаддихъан мина мушваъ лихури, хайилин йисар вуйиз. Учу лихру вахтари читиндира, ляхнихьна тIалабарра артухъди вуйи. Думу вахтари лазим гъабхьиган, дишлади машин бихъурдайи. Райондин гьяцIкьял’ан СиртIич гъулаз 35 километркьан аьхю манзил а, гьаддиз саспиган лазим гъабхьиган, вахтниинди хъуркьуз читинди шуйи. Рякъра думукьан ихтибарвал алиб дайи. Хъа гъийин йгъандин шартIар, ляхин апIру касар аш, фукьан вушра рягьятдар ву. Лик алдабгъу йишвахь машинар алахьуру.
– Уву СиртIична гъюри-гъягъюри, ляхин апIури гъахьунва. Хъа дици лихуб читинди дайин?
– Ав, фукьан вушра читинвалар алахьунзуз. Иллагьки кьюрдун вахтна читинди алабхъуйи, айидар сар-кьюр духтиртIан дайча. 1966-пи йисан жилар гъутIурччвиган, бицIи-бицIи гъуралин вари тухмар СиртIична кючмиш гъахьнийи. Гъи думу гъул 15 жара гъуларин тухмарикан ибарат дубхьнайиб ву. Магьа хайилин йисар гъушну, ва узу деънайири, думу вахтна саб шартIра адарди учу фици гъилихнуш, фикир апIураза. Гьарсар касдин тIалабарра, хасиятарра кьабул дапIну, вари кетIерццнайидарихьнара хъуркьури шуйча. Узу хъуркьундайизу, пуз шулдайи, аьзарлу инсан увуз ккилигури гъитувал – учуз нукьсанвал вуйи.
Арабир, гъулаз гъягъюз хътруркьди, ляхниъ гъузру вахтарра гъахьнийиз. Гьамци швнуд-сад йисари ляхин гъапIунза.
– Ляхинра дапIну, хизандизра фикир тувуз кьувват удукьури гъабхьнийив? Ичв хизандиканра ктибтуб ккун апIураза.
– Ужуб хизан яратмиш апIувалин ляхин дишагьлийин хилиъ айиб ву. Мисалназ, хизан уьбхювал, кюлфет арайиз адабгъувал – хизандин кIулиъ айирин вазифа ву. Хъа бицIидарихъди гьаммишан хулаъ шлур дада ву. Дадайи туву тербия бина вуди бицIидар аьхю шулу. ЙицIур байна риш азуз, дурар вари Аллагьди уьрхри. Хъа дурар узухъди сабси чпин уьмриъ ликри дийигъуз кюмек гъапIур йиз уьмрин юлдаш Гьяфизат Гьяжибалаева ву. Дугъу гьадму бицIидарин тIалабарра тамам апIури, хал-хизандин гъайгъушнарра гьуркIри, узузра сабур туври, читин йишвахь хилра бисури гъахьну. Гьамцир кас багахь хьайивализ лигну, узу мукьан вахтна йиз ляхнира давам гъапIунза.
– Хъа баяр-шубарикан духтирвалин рякъюди гъушур айин?
– Ав, кьюр шуру узуси медицинайин колледждиъ гъурхну. Жигьан Аьлиханова, дармнар масу туври, Мягьячгъала шагьрин аптекайиъ лихура. Ширинат Ибрягьимовайира медицинайин колледж ккудубкIну.
Хъа тмуну баяр-шубарикан Сефият Къубачева, Дербент шагьриъ педагогвалин колледж ккудубкIну, Санкт-Петербургдиъ бицIидарин багъдиъ тербиячиди лихура. Тамила Аьлимягьямедова Гюгьрягъ гъулан мектебдиъ урус чIалнан дарсар кивру мялимди лихура.
Имбуну баяр-шубарра, гьарури чпихьан шлу ляхнар апIури, дуланмиш шула, – къайд гъапIнийи йиз сюгьбатчийи.
Ибадуллагь Гьяжибалаев-диз чав лихурайи СиртIич больницайин коллективдин ва гъулан жямяаьтдин терефнаанра аьхю гьюрмат а. Гьаддиз узу Ибадуллагь Жаруллаевичдин гъарашугъариканра дугъкан кьюб гаф пуб ккун гъапIнийза.
Дугъахъди хайлин йисари лихурайи Къурбан Къурбановди мялум гъапIнийи: «Узуз Ибадуллагь Гьяжибалаев медецинайин училищейиъ урхурайи вахт-нахъанмина таниш вузуз. Дугъу узутIан сад йисан кьяляхъ хъайи курснаъ урхурайи. Магьа, кьисмат дубхьну, саб йишваъ ляхин апIубра алабхъунчуз. Ав, дугъриданра, Ибадуллагь чав апIурайи ляхънихъ юкIв хъади, дикъатлуди ва намуслувалиинди зегьмет зигурайи гьюрматлу кас ву. Гъира дугъу, учв лайикьлу рягьятвал гъадабгъбан пенсияйиъ ашра, ихь ватанагьлийирин сагъ’вал уьбхюри, зегьмет зигувал давам апIура. Зегьмет зигуз ккуни аьхю хизандин кIулиъ айи Ибадуллагьдиз гележегдин уьмриъ хъана аьхю шадвалар, ляхниъ хъуркьувалар, дугъан кюлфетдин гьарсар касдиз мюгькам сагъ’вал ва хушбахтвал ккун апIураза».
СиртIич гъулаъ хайилин йисари медсестради лихурайи гьюрматлу дишагьли Раминат Наврузбеговайиз Ибадуллагь Гьяжибалаевдикан кьюб гаф пуб ккун гъапIиган, дугъу гьамци гъапнийи:
«Ибадуллагь ва узу саб училищейиъ гъурхдар вуча. Фукьан ккундуш, гьадмукьан ужур ва гъулайи кас ву. Гъи дугъан яш 70 йис дубхьна. Гьадрарикан 50 йисан медицинайин цирклиъ лихури, дугъу жямяаьтдин арайиъ ужуб ад ва гьюрмат гъазанмиш дапIна. Му кас ляхнин аьхю тажруба айир ву. Чав апIурайи ляхнихьна думу заан жавабдарвалиинди янашмиш шулу. Магьа гьамци, сар-сариз кюмек апIури, коллективдин уьмуми ляхин улихь гъабхуз чалишмиш шули, швнуд-сад йисариинди сатIиди лихурача. Йиз ва ич коллективдин терефнаан Ибадуллагь Гьяжибалаевдиз сагъ’вал, ляхниъ хъуркьувалар хьувал ккун апIураза».
Ав, дугъриданра, гъийин девриъ ихь арайиъ мицидар касар хьувал – ухьуз дамагъ, хъа ихь арайиз гъюрайи наслариз – нумуна ву. Ибадуллагь Гьяжибалаевдин му хъуркьувалар, аьхю ва нумунлу хизан гьаци сабпну арайиз гъафидар дар. Му дугъу гизаф йисарин арайиъ гъизигу намуслу зегьметнан натижа ву.
