Аьхиримжи вахтна коронавирусдин инфекцияйихъди аьлакьалу аьгьвалат республикайиъ гъагъи хьуз хъюбгъна. Думу уьзриан аьзарлу духьну, сагъ гъахьидарра, хъа, гьяйифки, дидхьан азад хьуз кьувват гьудрубкIди, гъийихдарра гизаф а.
Духтрарин гафариинди, уьзур кубчIвнушра, дид’ан хъанара аьзарлу хьуз мумкинвал а. Гъи му къурхулу уьзрихъди женг гъабхурайи асас яракь – вакцинация ву. Республикайиз коронавирусдиз аькси вакцина дубхна ва вакцинайин руб пулсузди йивура. Амма, гьяйифки, республикайиъ яшамиш шулайи инсанар думу руб йивуз гьаз-вуш гьялак шуладар.
COVID-19-диз аькси вакцинайикан чпин фикрар пуб ккун апIури, учу швнур-сар духтрихьна, медицинайин жара вакиларихьна, аьдати ватандашарихьна илтIикIунча. Ичв фикрарихъра хъпехъуз ккундийчуз. Гъийин макьалайиъ Санкт-Петербург шагьрин Александровский больницайин сар касдикан тмунурикна тарагъру уьзрарин отделениейин коронавирусдихъди аькси женг гъабхру «уьру зонайиъ» лихурайи медсестра Мяисат Рамазановайи (шиклиъ) му уьзрикан чан фикрар гьамци ачухъ апIура:
«Уьру зонайиъ» узу му уьзур арайиз удубчIву сабпи йигълан мина лихураза. Гъубшу йисан апрелин вазлиъ коронавирусдин инфекцияйиан аьзарлу духьнайи пациентарикан узукра уьзур кубчIвунзук. Йиз вари уьмриъ гьамусдиз мициб жюрейиинди иццру гъахьир дайза. COVID-19 лап хяви ва гъагъи уьзур ву. Аьзарлу духьну саки саб вазкьан гъабхьнийиз. Думуган му уьзур фици сагъ апIуруш, фицдар дармнар, рубар ишлетмиш дапIну ккундуш, духтрар бейхабарди вуйи. ИкибаштIан, сабпи вазариъ, сагъ шулайидарси, гъийихдарин кьадарра аьхюб гъабхьну. Уьзур ачмиш дубхьну имиди больницйириъ лихуз лап гъагъиди вуйи. Хайлин йиз гъарашугъар, коронавирусдин уьзрихьан гучIури, ляхнариан удучIвну. Гьамусра дидихъди аькси женг гъабхурайидарин кьадар бицIиб ву. Мисалназ, саб отделениейин медсестрайи 20 аьзарлуйиз дилигну ккуни йишваъ, учу 40 касдиз лигуз, капельницйир ккивуз, вахтниинди рубар йивуз ва дармнар тувуз хъуркьну ккунду. Шлин-вуш кислород ккудубкIуру, тмунур амриан гъягъюру, шубурпир гъагъи гьялназ гъюри рякъруган, духтрариз дих дапIну ккунду – саб гафниинди, сикин дарди гьаммишан ликриин алча. Ляхниъ саб дакьикьайиъкьан рягьятвал гъадабгъуз я вахт, ясана мумкинвал бихъурадарчуз. Аьхиримжи вахтари аьгьвалат хъана гъагъи шула. Магьа гьаму йигъари больницайиз коронавирусдиз аькси вакцинайин руб йивбалан кьяляхъ, думу уьзриан аьзарлу духьнайи дишагьли гъахну. Дишди гъапиш, дугъан уьзур пучIуди улдубчIвну. Чахъди сатIиди палатайиъ дахънайи, гъагъи гьялнаъ айи аьзарлуйир рякъюри, думу чаз вахтниинди прививка гъапIувалиин разиди айи. Коронавирусдин прививка, уьзур ктрубчIвбан бадалиси, думу кубчIвиш, дидихьан рягьятди сагъ хьузра апIурайиб ву.
Учура прививка апIуз мажбур апIура. Хъа йиз гьелелиг думу уьзрихьна иммунитет имийиз. Хъа узу, йиз бедендиъ коронавирусдиз аькси антитела зяиф гъахьибси, сабдизра дилигди вакцинайин руб йивурза. Узу йиз дадайиз, чуччуз, гъардшариз ва дурарин хизанариз, майил-мадатариз коронавирусдиз аькси прививка апIбахьна дих апIураза. Фицики гьамусяаьт коронавирусдин индияйин штамм тарабгъуз хъюбгъна. Думу хъанара писуб ву. Мидланра гъайри, улихьна йисанси дарди, вирус дигиш гъабхьну. Гьамусяаьт аьзарлу шулайидар асас вуди 30-50 йисарин яшариъ айи касар ву. Ич тажрубайиъ коронавирус кубчIвдарикра думу цIийикIултIан кубчIвбан дюшюшар шула. Гьаддиз йиз гаф ебхьрудариз варидариз, жвуван ва чпин багахьлуйирин сагъ’вал дюбхну ккундуш, гележегдин сагъу уьмрикан фикир апIуруш, вахтниинди вакцинайин руб йивуз гъягъюб теклиф апIураза», – къайд гъапIну Мяисат Рамазановайи.
Учуз айи мялуматариинди, Москва, Санкт-Петербург ва жара шагьрариъ прививка дапIну адру касар кинотеатрариз, кафейиз, ресторанариз ва гизаф инсанар уч шлу йишвариз деетурадар. Уьзур, дугъриданра, аьхю гьяракатниинди тарабгъура. Думу тарабгъувал дебккбан ва уьзур дагъитмиш апIбан бадали, коллективдин иммунитет лазим ву. Дициб иммунитет анжагъ 60% ва артухъ инсанари вакцинайин рубар йивбан кьяляхътIан арайиз гъюрдар. Республикайиъ яшамиш шулайи агьалйирин кьадарнакан гьелелиг вакцинайин рубар анжагъ 10,8%-дитIан йивнадар. Гьаддиз багахь вазари Дагъустандиъ уьзур зяиф шул кIури, миж кивуз шулдар. Ичв сагъ’вал уьбхяй, вакцинайихьан гучI мапIанай. ГучI вакцинайихьан ваъ, уьзри хурайи аьжалихьан дапIну ккунду.
