Наргиз Гюлечова
1999-пи йисан 5-пи сентябри Шамил Басаевдин ва Амир аль-Хаттабдин хиликк ккайи 1,5 агъзурихьнакьан варихалкьарин террористар Дагъустандин Новолак райондиин алархьнийи ва Новолакское гъул гъибиснийи. Дурарихъди женгназ сарпидарди Новолакдин РОВД-йин гъуллугъчйир ва Липецкий ОМОН-дин эскрар удучIвнийи. Йивбариъ 15 къанун уьрхру органарин вакилар гъийихнийи, 14-риз гъагъи зийнар гъахьнийи.
Думу гъагъи гьядисйир духьну гьаму йигъари 25 йис шула. Гьамдихъди аьлакьалу вуди республикайин газатарин редакцйирин журналистар гъачгъарихъди женгар гъахьи йишвариина гъушну.
Сабпи нубатнаъди Новолак райондин Тухчар гъулан гъирагъдихъ хъайи райондин сяргьятариин али КПП-йихъна гъушнийча. Мушвахь террористар алархьну гъийиху Липецкий ОМОН-дин гъуллугъчйириз – Василий Ташкиндиз, Алексей Параниндиз, Алексей Липатовдиз, Владимир Кауфмандиз, Борис Эрднеевдиз ва Алексей Полагаевдиз – бахш дапIнайи, саб сабдиз гъаншарди, кьюб гюмбет дивнайи. Сабуну гюмбет – ихтиярар уьрхру органарихьан, хъа кьюбпиб кIуруш, райондин агьалйирихьан вуйи.
Пресс-туриъди дуфнайи журналистари сифте къанун уьбхру органарин гъийиху гъуллугъчйирин рюгьназ бахш вуди дивнайи гюмбтарихъ кюкйир дивнийи.
Журналистарихъди вуйи гюрюшназ думу гьядисйириъ иштирак гъахьи райондин агьалйирра гъафнийи. Гьадрарикан сар Шамиль Алхулаев вуйи. Дугъу «Табасарандин нурар» газатдиз чав иштирак гъахьи гьядисйирикан ктибтну.
«Думу вахтар йиз зат кIваълан дурушур. Узуси, йиз вари гъуландарра гъачгъари кьялаъ тIаънийи. Гъуландари варидари сатIиди гьаму постниин али Липецкий ОМОНдиан вуйи баяриз учхьан шлу кюмек апIуз хъюгънийча. Хъа террористари БМП машиндиин гюлле уьлюбхиган, душв’ан зийнар гъахьи ихь эскрар адагъну, дурариз медицинайин сабпи кюмек гъапIунча. Дурарин командир гюлле кубкIну гъакIнийи, хъа имбудар саки вари чIивиди имийи, амма варидиз зийнар духьнайи.
Чвлин вахт вуйи. ХутIлариъ айи гьяжибугъдайин хъуркьнайи гьарар лап ягъал духьнайи, ва къанун уьбхру органарин вакилариз, чпин уьмрар уьрхбан бадали, гьадму хутIлариантина гьергуз мумкинвал айи. Гьаци апIинай кIури, гъапнура вуйча. Аммаки ОМОНдин гъуллугъчйириз террористари чпи чIивиди гъидритруб агъяйи.
Вушра дурар террористарихьан минди-тинди гьитIикIуз чалашмиш гъахьнийи. Узу хулаз гъягъруган, узухъди, чпиз гьитIикIру йишв абгури, 3-4 къанун уьбхру органарин гъуллугъчйирра гъафнийи. Йиз хуларин хянаъра сар урус бай айи. Мурарихь сарихькьан яракь хьадайи. СацIиб вахтналан, дурар агури, боевикарра гъафи. Му вягьшйирин улихьна узу удучIвунза ва хулаъ фужкIара адариз кIури, дурариз кучIлар гъапIунза.
Узу террористарихъди гафар апIурайи вахтна, санур эскер ктарди, имбудар, чпи боевикарин хилиъ адрахьбан бадали, улдариантина утIурччвну гьергнийи, хъа гъузну имбур йиз хуларин подвалиъ гьитIикIуз хъуркьнийи. Думу Воронежский областдиан вуйи фельдшер Владимир Федорович Черновин вуйи. Шубуд йигъандин арайиъ думу подвлиъ жин духьну имийи.
Гьадму йигъари узу яракь гъадабгъуз кIури, Мягьячгъалайиз гъафнийза. Хъа мина гъяйиз улихьна, эгер узуз фукIара гъабхьиш кIури, гъуншйирихьди йиз адашдикнара подвлиъ урус бай гьитIикIну айиваликан хабар хъадапIнийза. Кьяляхъ гъафир, раккнар айтIанди хъяркьнайивализ лигну, подвлиз улдарианди урснийза. Мушваъ айи бализ узу фуж вуш дишлади агъю гъабхьундайи, ва дугъу, гучI гъабхьири, йиз ибахъ тапанча хътубкьнийи. Дугъан хиял вуйи, узу чав агури гъафи террорист ву кIури. Хъа узу вуйиб агъю гъабхьиган, рази духьну, «Уву наан ава? Вариарди уву агура!» – гъапи.
Хъайигъан гвачIнинган чарвйир лижягъ гъяуз хъаъну гъягъру вахтна, дугъ’ин жара палтар алахьну, марччар хъаъну гъягъруганси ва чаз гьергуз чара абгруганси, думу подвлиан адаъза. Гьаци думу чIивиди гъузнийи», – ктибтнийи Шамиль Алхулаевди.
«Террористарин метлеб – къанун уьбхру органарин гъуллугъчи урус баяр чIивиди гъидритуб вуйи», – аьлава гъапIнийи му касди.
Журналистарихъди вуйи гюрюшназ дуфнайи сарсана ополченец, Новолак райондин Тухчар гъулан агьали Амир Гъалбацовди, думу вахтарикан ктибтнийи.
Амирин гафариинди, аьдати агьалйир женгар гъягъюрайи йишв’ан сагъди адаъбан бадали, дугъу жвуван хушниинди душну, террористарихъди гаф-чIал дапIну, йикьрар гъапIнийи:
«Ич гъулан гъирагъдихъ хъайи милицияйин отдел террористари кьялаъ тапIнайи. Террористарихъди йикьрар йитIбиинди учхьан 19 къанун уьбхру органарин вакилар ва хайлин аьдати касар кьялаъ тIапIнайи йишв’ан адагъуз гьабхьунчухьан.
Райондиин террористар алархьну, йигъар артухъ хьпахъ, учура яракь гъадабгъну, дурарихъди женгназ удучIвунча. Кьувват сабсиб даршра, райондин жигьиларира террористар терг апIуз улупу гьунарар цIиб дайи. Гьадмуган Дагъустандин жигьилари улупубсиб игитвал гъира магьа ихь баяри хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ улупура», – гъапну Амир Гъалбацовди.
Хъасин учу, журналистар, цIин ялавну дургнайи урус эскер чан хулаъ гьитIикIу Атикат бабан хуларихънара ва гьадмуган гъагъи гьядисйир гъахьи 715,3 ягълишнаъ айи «Телевышка» али йишв’инара гъушнийча. Му гьядисйирикан мялуматар гъюру нумрариъ чап апIидича.
Шиклариъ:
1) Новолак райондин ополчениейин иштиракчйир.
2) Липецкий ОМОН-дин гъийиху эскрариз дивнайи гюмбет.
