Ислам дин хъапIрудариз варитIан гирами Рамазандин ваз улубкьура. Му вазли вари дюн’яйин мусурмнари Аллагь бадали ушвар дисуру. Рамазандин ваз асасуб ву, Мягьяммад Пайгъамбари (с.аь.в) гьамци гъапну: «Рамазан улубкьура, женнетдин раккнар ачмиш шула, жегьеннемдин раккнар хъяркьра, шейтIнар зунжрарихьди китIра».
Гирами Рамазандин ваз улубкьурайивалихъди аьлакьалу вуди, учу «Табасарандин нурар» газатдин редакцияйиз Табасаран райондин имам, табасаран чIалниинди чапдиан удубчIвурайи «Ассалам» газатдин редактор Ансар Уьмарович Рамазановдиз теклиф гъапIнийча. Дугъу ич теклиф аьхю разивалиинди кьабул гъапIнийи. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат жикъиди исихъ туврача.
«Ассаламу аьлейкум гьюрматлу ватанагьлийир, гъардшар ва чйир!
Дугъриданра, Аллагьу Тяаьлайи ухьуз йисандин муддатнаъ гирами йигъар ва йишвар улупна. Думу йигъа- ри Аллагьу Тяаьлайихьинди илтIикIну, ухьу ислам диндин рякъюз артухъси фикир тувну ккунду. Думу рякъюъ Аллагьу Тяаьлайи заан дережайиз адабгънайиб багарихьди улубкьурайи гирами Рамазандин ваз ву. Рамазандин вазлин асас лишан – 29-30 йигъан ушв бисувал ву. Думу вазли ушв бисувализ Аллагьу Тяаьлайи, 10 ражарилан гъадабгъну, 700 ражариинакьан саваб артухъ апIура. Инсанди ушв бисруган, фициб ният ади гъибиснуш ва гьадму йигъ инсанди фици адапIнуш, дугъаз шулайи савабра гьаддикан асиллу ву. Яна ушв бисбахъан фукьан аьхю саваб шулаш, сар инсандизра мялум дар, думу Сар Аллагьди гьял апIурайиб ву. Мусурман касдиз ушв бисбан къайдйир аьгъюди ккунду. Ислам диндин юкьуб мектеб а. Гьадрарикан саб ихь Имам Шафийин мазгьаб ву. Ихь Дагъустандиъ, гьадму имамдин рякъюъди гъягъюри, ушв бисру касдихьан хъитIирхбандин гъудган апIбан кьяляхъ гвачIниндин гъудган апIайиз вуйи вахтна ният апIуз шулу. Ният гьамци апIуру: «Узу ният гъапIза ушв бисуз фарз, закурин йигъан, гьаму Рамазандин вазликан Аллагь бадали (йишвну бисураш – закурин йигъан)». Ният гъапIхъан мина, гвачIниндин гъудган апIбан кьяляхъ тап лавландин гъудган апIайизкьан ухьу ушв батIул шлу ляхнарихьан ярхла духьну ккунду.
Ушварин ваз саб уьл дирипIбиинди ва шид дурубхъбиинди улдубчIвурадар. Инсанди чан рюгь чIуру ляхнарихьан, чIуру кьастарихьан марцц дапIну ккунду. Саб гафниинди, жвуван рюгь, нефс дюзди ва Первердигар Аллагьдиз ибадат апIури вердиш апIувал лазим ву. Ярхи йигъандин арайиъ гъипIундар кIури, хайир адар, дидкан ушв бисувал шуладар. Гьарсаб ляхин гъапIу ниятнакан асиллу шула: гъудган ният адарди апIруб, ушв – ният дарапIди бисруб дар. Аллагьди учв бадали апIурайи ляхинтIан кьабул апIурадар. Ухьу, Аллагь гъитну, жара касдик умуд киври гъахьиш, Аллагьу Тяаьлайиз му варитIан даккни, гъагъи ляхин ву, кIура.
Эгер инсанди ният дапIну, хъасин дидкан кIваълан дубшну уьл гъипIиш, ясана шид гъубхъиш, диди ушв батIул апIурадар, хъа чав дапIнайи ният кIваиндира ади шид гъубхъиш, саб кьацI уьл гъипIиш, диди дибиснайи ушв батIул апIуру.
Ушвар дидиснайидари аьдати уьмур хъапIру: ляхин апIурайир ляхниз, урхурайир чан дарсариз гъягъюру, яша-йишдин вазифйир тамам апIуру, Кьур’ан урхбаз, дюъйир апIбаз артухъ вахт тувиш, ужу шулу.
Ислам диндиъ илзигувал адар. Инсандин бедендин сагъ’вал адарди, дугъхьан ушв бисуз шуладарш, думу касдиз илзигуз хай шулдар. Хьадан йигъан чарасуз вуди гъагъи ляхин дапIну ккундуш, мусурман касди гвачIнинган ушв бисуз ният апIуру, хъа йигъандин арайиъ думу кьувватсуз гъахьиш, жандин гьялар читин гъахьиш, гьадму дюшюшдиъ ушв гъибтуз хай шулу, амма думу касди мумкинвал хьубси ккудубшу ушвнин кьаза апIувал лазим ву. Дидрису ушвар инсандин гардандиъ гъузра. Гъудган дарапIрайи касди гъидису ушвариканра улхурхьа. Гъудгнар апIувал жара ибадат ву, ушвар дису-вал – жара ибадат. ДарапIу гъудгнин жаваб жараб шула, дибрису ушвнин жараб. Гизафдари ушв бисувал Аллагь бадали ваъ, хъа чпин жандин гъагъ цIиб апIбан бадали, ишлетмиш апIура. Думу жюрейиинди ваъ, хъа Аллагь бадали ушв дибисну ккунду.
Гьюрматлу ватанагьлийир!
Гъит, Аллагьу Тяаьлайи улубкьурайи Рамазандин ваз лайикь вуйиганси, Аллагь рази шлуганси кIулиз адабгъуз учвуз кюмек туври. Аллагьди ухьхьан жюрбежюр ляхнарихъан имтигьян гъадабгъуру, жюрбежюр аьзиятар тувру. Хъа гьарсаб читинвалин кьяляхъ рягьятвалра улубкьуру. Фукьан читинвалар алахьури ашра, шули имбукьан гагьди Рамазандин вазлиз гьюрмат апIурхьа», – ктибтну Ансар Уьмаровичди.
Ансар Рамазановдихъди, учу диндин жюрбежюр месэл-йириин ярхи ва маракьлу сюгьбат гъубхунча. Думу сюгьбатнан Рамазандин вазлихъди аьлакьалу пай гьаму нумрайиъ чап апIурача. Хъа думу кIулиъ ади апIурайи рягьимлувалин ляхнарикан ва жара месэлйирикан мялуматар гъюру нумрайиъ тувбанди вуча.
