Эгер кюгьне вахтарианмина аьдат духьнайи хурагар апIбаан меркез ктабгъури гъахьнийиш, Дербент гъалиб хьидийи кIури, хиял вуйиз. Белки хурагар апIбахьна аьшкь айивалиан вушул, йисан-йисан му шагьриъ ипIру-ухрубдиз бахш вуйи аьхю кьадар мяракйир тешкил апIури шулу. Магьа улихьна йигъари (9-пи сентябриъ) Дербентдиъ нубатнан ражари пилав ашдин фестиваль кIули гъубшну.
Фестиваль гъалайин улихьган базариз адагъу халачйир керхри гъахьи цалихъ, Мамедбеговдин ччвурнахъ хъайи кючейиъ кIули гъубшну ва думу шагьрин агьалйириз машквриз илтIибкIну. Агьалйир ва хялар къаршуламиш апIури, Дербентдиъ айи вари театрарин коллективари майднар гьязур дапIнайи. Театрарилан гъайри, фестивалиъ шагьрин культурайин миди вуйи идарйири, гьацира «Шахристан», «Hyatt Park» «Нарын-Кала» ресторанари, хялар кьабул апIру миллетарин хал «Дербентди», Pro Design мектебди ва гьацдар жарадарира иштираквал гъапIну.
Гьюкуматдин табасаран драмтеатрин актерари, хялариз апIру дабгъру аш арайиз адабгъбахъди сабси, ата-бабйирин вахтарилан гъуларик алахьру успагьи палтарра алди, мукьмар ва мяълийирихъди ихь миллетдин аьдати сяняаьтарин ляхнарихъ хъайивал уйнамиш гъапIну.
«Дербентдиъ пилав ашдин фестиваль гьарган гизаф маракьлуди кIули гъябгъюру. Му мярака тешкил апIбан метлеб – шагьрин хялар ихь халкьарин хурагарихъди ва сяняаьтарихъди таниш апIуб, Дербентдиз туристар жалб апIуб ву, – гъапнийи Гьюкуматдин табасаран драмтеатрин директор Аьлимурад Асланбеговичди, йиз суалназ жаваб туври. – Табасаран театр йисан му фестивалиъ иштирак шули аьдат дубхьна. Ихь халкьдин фуну жюрейин аш мяракайиз адабгъиш ужу вуш, театриъ йикьрар апIурайи вахтна, гъеебццу йикк кайи нюрхюн аш апIбанди гъахьнийча. Думу аш Гюльниса Агъаевайи гьязур гъапIну.
Мярака хурагариз бахш дапIнайивализ дилигну, асас вуди кейванийин хиликк шлу рюкьяч-кьул, цIапIру хулан алатар арайиз адагънийча. Гьелбет, мяълийир-мукьмарин программара гьязур дапIнайча».
Устадвал кайир варибдиъ устад шулу кIурубси, Дагъустандин лайикьлу артист Гюльниса Агъаева му ляхнинра пишекар вуйиштIан. Фестивализ гъафи Дербентдин глава Рустамбег Пирмягьямедовди ва шагьрин депутатарин собраниейин председатель Гьясан Мирзоевди чпин хялужввал табасаранарин майдандилан ккебгъну. Гъеебхьунзузки, главайиз вари ашарикан варитIан табасаранарин нюрхюн аш кьабул гъабхьну, кIури.
Мяракайин суфрайиина адагъу табасаран, лезги, азербайжан ва тат театрари гьязур дапIнайи ашарра кади, вари пилав ашарин йицIуб жюре уч гъахьну. Цци дурарин арайиъ испанияйин пилавра айи. Дагълу уьлке хялар ади вердиш ву: гъит ашарин арайиъра хялужв ади ишри! Миллетарин майднариин дивнайи ашарилан гъайри, жаради аьхю йигьгариъди туристариз ва иштагь кайидариз вардиз гьиврайи ашарра дапIнайи. Гъирагъдилан вуйи хялари аьхю разивалиинди фестивалин тIяаьм дадмиш гъапIну ва зегьмет гъизигдариз вардиз чухсагъул гъапну
Фестиваль машкврин концертдиинди ккудубкIну.
Мицдар серенжемари неинки гъирагъдилан туристар жалб апIбаз кюмек тувру, дурари миллетарин арайиъра аьлакьйир мюгькам апIуру. Гьаци вуйивал ихь театрин бажаранлу актер ва Дагъустандин лайикьлу артист Аьбдуллагь Мирзакеримовдин мяълийири уч дапIнайи дуствалин шаду ва аьхю мяракайира субут апIурайи.