Игитар кIваълан гьархидархьа!
Ватанди чпин улихь дивнайи вазифйир тамам дапIну, Украинайиъ гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ жанар фида гъапIу юкьур жигьил Табасаран райондин ТинитI гъулаъ фаракьат дапIна. Улихьнаси ТинтIарин мектебдиъ «Кьягьялвалин ордендин» сагьибар вуйи му игит баяриз кIваин уьрхбан тахтйир ачмиш гъапIну.
Гьелбетда, мициб жюрэтлувал улупу ихь эскрар саб вахтнара гьархидархьа. Дурарин ччвурар гьаммишан багъри гъулан, райондин, республикайин ва гьацира аьхю уьлкейин тарихнаъ гъузди. Тамаши апIинай, саб гъул’ан «Кьягьялвалин ордендин» юкьур эйси. Ухьуз пеълихъ хъайи саб бицIи шюхъ гъабкIиш, дерд шулхьуз, хъа мицисдар игит баяр фаракьат дапIнайи абйир-бабарин юкIвар фици айкIан?!
ТинтIарин игитариз тербия туву абйир-бабариз башсагълугъвал мялум апIуз ва думу игит баярикан вуйи мялуматар уч апIуз кIури, ТинитI гъулан советдин кIулиъ айи Хизридин Сейидягьмедовдихьна илтIикIунза. Дугъу узуз чаз айи мялуматар тувнийи. Гьацира эскрарин абйир-бабарихъди, варис-мирасдихъдира гюрюшмиш гъахьунза.
Шихяли Мирзамягьямедович Шихялиев 1972-пи йисан 9-пи сентябриъ ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъан уьмрин юлдаш Зарема Шихялиевайи узуз гьамциб ихтилат гъапIнийи:
– Шихяли 22 йисан чан юкIв хъайи ляхин гъапIу кас вуйи. Украинайиъ гъягъюрайи гьядисйирикан фикрар апIури, душваъ дуланмиш шулайи халкьарин дерд зигури, дурарин аьхир фициб шуйкIан кIури, гьаммишан тек-рар апIуйи… Хъа узу, уву гьаз мукьан дердер апIурава, гъапи вахтна, гьамциб жаваб тувнийи: «Душваъ ихь ватандиан душнайи хайлин агьалйир дуланмиш шула».
Мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ, 1989-пи йисан Шихяли армияйиз гъягъюру ва 1994-пи йисан Астрахань шагьриъ Каспийин флотилияйин гьюлин пияда кьушмариъ гъуллугъ апIуру. Ватандин улихь чан буржи тамам дапIну, 2017-пи йисан думу пенсияйиз удучIвнийи. Чечендиъ, Къарабахдиъ ва аьхирки Украинайиъ Донецкдин ва Луганскдин халкь азад апIбан бадали гъахьи дявдин гьяракатариъ иштирак гъахьну. Урусатди Украинайиъ хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъру кIури, хабар кубкIу Шихяли сарихьанра дерккуз гъабхьундайи. Узу душваъ иштирак духьну ккунду дупну, военкоматдиз душну, аьрза дибикIну, думу чан хушниинди Донбассдиз гъушнийи. Душваъ думу дишлади кьушмарин девизияйин командирди дерккру. 21-пи апрелиъ Мелитополь шагьрин «Электросталь» заводдиин нацистар алархьну, гъати гьюжум гъабхурайи вахтна, чахъди хъайи жигьил эскрар жин дапIну, дугъу гюллдин вари цIа чаина гъадабгъуру, – явашди ккудукIнийи Заремайи чан уьмрин юлдшикан вуйи гафар.
Гъи Шихяли Мирзамягья-медовичдин кьюр жили веледар аьхю шула.
Замир Ханягьмедович Аьлисултанов 1985-пи йисан ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъан адаш Ханягьмед Аьлисултановдин гафариинди, мектеб ккудубкIу Замир 2004-пи йисан чан эскервалин буржи тамам апIуз гъягъюру. Армияйиан гъафир, 2008-пи йисан думу Кьибла Осетияйиъ Цхинвал кIуру шагьриъ 205-пи бригадайиъ контрактдиинди эскервалин гъуллугънаъ учIвру. 2022-пи йисан 10-пи июндиъ Украинайиъ Запорожский областдин Новопокровка гъулан ислягь халкьдин ихтиярар уьрхюрайи урусатдин эскрариин хабарсузди нацистар алархьиган, Замир дурарихъди гъизгъин женгнаъ учIвру. ЦIиб вахтналан, Замир кечмиш гъахьну кIури, багахьлуйириз хабар гъюру.
Къурбан Байрамбегович Уружев 1974-пи йисан ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Узу эскрин уьмрин юлдаш Зимфирайихъди гюрюшмиш гъахьнийза. Зимфирайин гафариинди, Къурбан, аьрза дибикIну, чан хушниинди дявдин гьяракатар ккергъу садпи йигъланмина Украинайиъ гъягъюрайи гъизгъин женгариъ иштирак шулайир вуйи. Дугъу 2014-пи йислан мина Калининград областдиъ гвардияйин мотострелковый Уьру пайдгъин орден айи 71-пи полкнаъ гъуллугъ апIури гъахьну. 2022-пи йисан 8-пи майдиъ Уружеварин хизандиз, Къурбну Донецк Республикайин ругариин чан жан фида гъапIну кIури, пашман хабар гъюру.
Нейбуллагь Ферзуллаевич Шихялиев 1984-пи йисан ТинитI гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъан уьмрин юлдаш Жанна Шихялиевайи, юкIв гъагъи дубхьну, Нейбуллагьдикан лап жикъи мялумат тувнийи:
– Мектеб ккудубкIну, 2002-пи йисан Нейбуллагьди чан эскервалин буржи Приморский крайин гъирагъдихъ хъайи 2019-пи частнаъ тамам апIуру. Ва кьяляхъна думу душваъ контракт-дин бинайиинди гъуллугънаъ учIвру. Хъа 2013-пи йисан чан юкIв хъайи, Ватан уьбхбан гъуллугъ Буденновск шагьриъ айи 11384-пи бригадайин частнаъ давам апIуру. Нейбуллагь жюрбежюр уьлкйириъ гъизгъин дявдин женгариъ иштирак гъахьну: Сирияйиъ, Украинайиъ. 10-пи августдиъ, Донецкдин ва Луганскдин аьтрафариин яшамиш шулайи халкьар нацизмдихьан азад апIури, Нейбуллагь Шихялиевди чан жан фида гъапIну кIури, учуз хабар гъюру, – гъапи ккюбгъюз даршлу хажалатну юкIв абцIнайи Жаннайи. Дугъан хилариин гьамусяаьт кьюр риш ва кьюд йис яш дубхьнайи бай Султан гъузну.
Кечмиш гъахьи му вари игит жигьиларин набалугъ баяр-шубар ими. Ватан бадали жанар фида гъапIу эскрарин бицIидариз чпин адшар игитар вуйивал гьич саб вахтнара кIваълан дурубшри, ва дурар, гележег акуб дубхьну, ислягьвал айи дюн’яйиъ яшамиш ишри.
