«Табасарандин нурар» газатдин гъубшу нумрайиъ (№38) 2021-пи йисан Урусатдиъ кIули гъубшу переписдин гьякьнаан бязи натижйир тувнийча. Хъа гьаддихъди сабси, интернетдиъ айи инсанарин кьадарнакан вуйи цифрйири учу мюгьтал гъапIувализ лигну, редакцияйин журналист Гьюкуматдин статистикайин федеральный гъуллугънан Дагъустан Республикайин аьтрафариин али органдиз, табасаран халкьдин кьадарнан гьякьнаан дугъри цифрйир ккун апIури, илтIикIнийи.
Думу органди учуз туву мялуматар исихъ чап апIурача:
2010-пи йисан октябрин 14-пи йигъан гъубху вари Уурусатдин агьал-йир гьисаб апIбан (ВПН) улупбариинди, Дагъустан Республикайиъ гьаммишан яшамиш шулайи агьалйирин кьадар 2 910 249 вуйи. 2021-пи йисан гъубху вари Урусатдин агьалйир гьисаб апIбан улупбариинди, 2020-пи йисан 1-пи октябриз Дагъустан Республикайиъ гьаммишан яшамиш шулайи агьалйирин кьадар 3 182 054 ву. 2010-пи йисандин улупбарихь тевиган, 2021-пи йисаз Дагъустан Республикайин агьалйирин кьадар 271 805 касдиинди артухъ гъабхьну, думу улупбу 9,3% тяйин апIура.
2010-пи йисандин ва 2020-пи йисандин ВПН-дин улупбариинди, Дагъустан Республикайин шагьрариъ ва гъулариъ яшамиш шулайи агьалйирин кьадар процент жигьатнаан айи дережайиъ гъубзну: шагьрариъ 45,2%, хъа гъулариъ — 54,8% агьалйир яшамиш шула.
2010-пи йисан вари Урусатдин агьалйир гьисаб апIбан улупбариинди (2010-пи йисан 14-пи октябриз), Урусатдин Федерацияйиъ яшамиш шулайи табасаранарин кьадар 146 360 (жилар – 73676 кас, дишагьлийир – 72684 кас) вуйи. Дурарикан шагьрариъ 67608 кас (жилар – 34382 кас, дишагьлийир – 33226 кас), гъулариъ 78752 кас (жилар – 39294 кас, дишагьлийир – 39458 кас) дуланмиш шулайи. 2010-пи йисандин ВПН-дин улупбариинди, Дагъустан Республикайиъ 118 848 кас (жилар – 57948 кас, дишагьлийир –60900 кас) яшамиш шулайи, думу кьадарнакан шагьрариъ 53375 кас (жилар – 25881 кас, дишагьлийир – 27494 кас), гъулариъ 65473 кас (жилар – 32067 кас, дишагьлийир – 33406 кас) яшамиш шулайи.
Дагъустандин статистикайин идарайиан туврайи мялуматариинди, 2020-пи йисандин ВПН-дин миллетарин кьадарнакан Урусатдин Федерацияйин Правительствойи 2021-пи йисан 7-пи июлиъ 1126-пи нумрайиккди адабгъу «2020-пи йисандин вари Урусатдин агьалйир гьисаб апIбан натижйир йивбан гьякьнаан» къарариз асас духьну, переписдин натижйир 2022-пи йисан 31-пи декабрь улубкьайиз «Российская газета» газатдиъ чап апIиди, Гьюкуматдин статистикайин федеральный гъуллугъну чапдиан адагъру хусуси метлеб айи китабариъ, уьмуми ишлетмиш’валиъ айи мялуматаринна телекоммуникац-йирин сетариъ, Гьюкуматдин статистикайин федеральный гъуллугънан Интернетдиъ айи хусуси сайтдиъ тувди.
Дагъустан Республикайиъ айи статистикайин идарайи учуз гьамцдар мялуматар тувну. Гьаддиз ухьу агьал-йирин кьадарнакан гьякьлу мялуматар чап апIайиз ккилигну ккунду. Миллетарин кьадарнан гьякьнаан вуйи улупбар гьеле гьязурди адар.
