Сач июндин вазлин аьхирариъ Каспийскдин администрацияйин кюмекниинди шагьрин айитI жюрбежюр халкьарин сяняаьткарвалин шей’арин милли студия ачмиш гъапIну. Дидин кIулиъ айир ихь ватанагьли, Табасаран райондин АхьитI гъул’ан вуйи Назира Нурова ву. Улихьна йигъари учу, Каспийск шагьриъ Советская кючейин 20-пи нумрайин хулариъ ерлешмиш дубхьнайи думу студияйиз душну, Назирайихъди таниш гъахунча.
Студияйиъ учIвубси улариз сабпи нубатнаъди рякъюрайидар милли халкьарин палтар али жаквлар вуйи. Ич сюгьбатра гьадрарилан ккебгънийча.
– Назира Мурадялиевна, жаквлариз милли халкьарин палтар дирхуз фикир фици гъафиб вуяв?
– Йиз риш ансамблиъ ялхъвнар апIурайир вуйиз. Сягьнайиина удучIвруган, дугъаз кми-кмиди милли халкьарин палтар лазим шуйи, хъа дурар гьаммишан пулихъ гъадагъуз удудукьрувализ лигну, дугъаз лазим вуйи жюрейин палтар дирхуз хъюгъюнза. Гьаци вари ансамблиз хусуси жюрейин палтар гъидирхунза. ЦIиб вахтналан, милли халкьарин палтар дидирхну жаквлариин алахьну, думу жаквлар йиз социальный сетариъ ирчунза. Му шиклар Каспийск шагьрин Урусатдин халкьарин аьдати культурйирин центрин директор Башикар Вагьабовайиз гъяркъну. Гьаддин кьяляхъ дугъу узуз ляхин теклиф гъапIнийи – сатIиди выставкйириз гъягъбан бадали, жаквлариз гьарсаб миллетдин палтар дирх гъапнийи. ИкибаштIан, му теклиф узузра кьабул гъабхьунзуз ва ккебгънайи ляхим давам апIуз хъюгъюнза.
– Хъа уву жаквлариз ккурттар наан дирхурава?
– Асас вуди палтар узу хулаъ дирхури шуйза. Сабпи ражари Башикар Гьясановна узухьна Каспийскдин администрацияйин культурайин управлениейин кIулиъ ади гъахьи Шамил Мягьямедовдихъди гъафнийи. Узу апIурайи ляхнихъди таниш хьпан кьялахъ, шагьрин культурайин управлениейин кIулиъ айири, Каспийскдиз гъюрайи туристар республикайин милли халкьарин сяняаьткарваларихъди таниш апIру йишв хьпан бадали, йиз улихь кабинет вая студия ачмиш апIбан месэла дивнийи. ЦIиб вахтналан дурари узу шагьрин глава Борис Гонцовдихьна хъади душну, дугъаз жаквлар ва халачи убхру бицIи дуркьар улупуз гъитну. Дугъазра Шамил Мягьямедовичдин «мили студия» абццбан месэла кьабул гъабхьну, ва мэри чан терефнаан думу ачмиш апIру йишв улупуз ва гьадушваъ расвалин ляхнар гъахуз гаф тувну. Туву гаф кIулиз адабгъну, магьа сач июндин вазлиъ гьаму студия ачмиш гъапIунча. Хъа, пуз ккундузузки, студия ачмиш апIайиз йиз улихь дивнайи шартI – душваъ узуз кюмекчйирди сагъламвалин цIиб кьит’вал кайи касар ляхниз гъадагъувал вуйи. ЙитIнайи йикьрарин йиз пай узура тамам гъапIнийза – гьамусяаьт студияйиъ узухъди сабси маифвал кайи шубур кас лихура.
– Жаквлариз милли палтар дирхувал читин ляхин дарин?
– Му палтар, дурарин чешнйириз журналариан лигури, гьадму жюрейиинди адагъури дирхурайидар вуйич. Эвелиан, икибаштIан, фуну ляхниъсира, гьаму ляхин апIузра читинди вуйи. Гьарсаб шейъ, ранг рангнахъ хъпалгури, дибирхну ккундийи. Хъа сарун читинвал фтиз кIурушра агъяди имдарзуз, вердиш гъахьунза.
Аьхиримжи вахтари гьамцдар жаквлар масу гъадагъру муштарйирра удучIвура. Асас вуди жаквлар бабари чпин худлариз масу гъадагъури шулу. Му жюрейин пешкеш багъиш апIувалиъра чан мяна а. Янаки жакул масу гъадабгъурайирин асас метлеб – гъюрайи наслиз чпин халкьди фициб жюрейин палат алабхьури гъахьнуш кIваълан гьапIуз гъидритувал ву.
Учу мушваъ анжагъ жаквлариз ваъ, хъа инсанаризра милли халкьарин палтар дирхурача. Гьарсаб миллетдин хусуси вуйи палат гьязурди айиз. Дурар дирхбан бадали, улихьдин деврин парчйирра узу интернетдиан агури, масу гъадагъури шулза. Жюрбежюр серенжемариъ иштирак хьпан бадали, учхьан палтар гъахурира шулу.
Палтарси, швушвна байси гьязур дапIнайи жаквларра айиз. Гьятта гьад-рарра, швушв хру машин улихьдин заманайиъси балгуз кIури, гъахури шулу.
– Назира Мурадялиевна, студияйиъ милли палтар али жаквларси, хайлин халкьарин сяняаьткарвалин шей’арра рякъюра. Дурар гьапIрудар ву?
– Му шей’ар асас вуди ич майил-мадатарихьан уч гъапIдар вуйиз. Гьаму цалик кебхнайи гьалав, жиликк ккирч-найи халачйир вари мирасари тувдар ву. Гьаци кIулихъ хъахьру улихьдин деврин ягълухъарра…
Мидланра гъайри, гьамциб студия айиваликан хабар гъабхьи шагьрин хайлин агьалйирира чпин хулариъ айи улихьдин шей’ар хури шулу. Магьа гьаму халачи гъяйи дуркьар узу гъул’ан гъахидар вуйиз. Дурар ич бабан дуркьар вуйи. Хъа гьаму бицIи жюрейин дуркьар ич адашди ктаъдар ву.
Студияйиъ учу халачи убхбаан кми-кмиди мастер-классарра гъахури шулча. Саки гьар йигъан шагьрин мектебарианра, бицIидарин багъарианра халкьдин сяняаьткарвалин шей’арихъди таниш хьуз баяр-шубарра гъюри шулу. Гьяйифки, гьамусяаьт аргъаж шулайи наслар сяняаьткарвалихьан гизаф ярхлади ву.
Багарихьди гапар урхбаанра бицIидариз мастер-класс улупувал планламиш дапIназа. Шагьрин мектебариъ урхурайи бицIидаринра иштирак’вал ади, вахт-вахтарик гьаму жюрейин серенжемар гъахуз планар айиз. БицIидаризси, дурариъ иштирак хьуз ккунидариз варидиз гъюз ихтияр а.
– Гьамциб маракьлу сюгьбат гъабхбаз увуз чухсагъул, Назира. Гьамкьан юкIв хъади апIурайи ляхниъ увуз хъанара артухъ хъуркьувалар ккун апIурача, сяняаьткарвалин шей’ар айи яв гьаму студия яркьу ибшри.
