2012-пи йисан Дагъустандиъ «Земский духтир» программа гьяракатнаъ ипхъанмина республикайин гъулариз ляхин апIуз 1908 духтир гъушну.
Республикайин сагъламвал уьбхбан министерствойин пресс-гъуллугънаан мялумат тувганси, минздравди гъулариъ медицинайин гъуллугъчйир ляхнарихъди тямин апIбан ляхин хъана гьяракатнаъ ипра. Гъябгъюрайи йисан республикайин дагълу гъулариъ 182 пишекрихьан, гьадму гьисабнаан 157 духтрихьан ва медицинайин кьялан образование гъадабгънайи 25 гъуллугъчийихьан ляхниъ дийигъуз шулу.
«Земский духтир» программайиъ иштирак хьуз ккунидариз кьатI’и яшар улупнадар. Асасуб – медицинайин гъуллугъчийиз дагълу гъулариъ вая 50 агъзуртIан цIибди инсанар яшамиш шулайи бицIи шагьриъ лихуз аьшкь ва улупнайи гъуллугънаъ лихуз тялукь пише ади ккунду.
Му программайиинди ляхниз кьабул гъапIу духтрариз, маважибдилан гъайри, 1 миллион манат, хъа рякъяр адру гъулариъ 1 миллионна 500 агъзур манат тувру. Фельдшерариз – 500 агъзур манат улупна. Мидланра гъайри, цIийи духтрариз йишвариин чпин дуланажагъ тешкил апIуз вари терефарихъан кюмек тувувал муниципалитетарин кIулиъ айидариина табшурмиш дапIна.
Гьаму программа Хив райондиъ фици уьмриз кечирмиш апIураш мялуматар гъадагъури, узу Хив райондин ЦРБ-йин кIулиъ айи Индира Багъичевайихьна илтIикIнийза.
Дугъан гафариинди, программа гьяракатнаъ ипхъанмина райондиъ ляхин апIуз 23 духтир кьабул гъапIнийи. Амма жюрбежюр себебариан гъийин йигъаз райондиъ дурарикан ляхниъ 7-тIан лихури имдар.
«Узу му гъуллугънаъ гъубшу йисан февраль вазлихъанмина лихураза. Гъубшу йисан «Земский духтир» программайиинди кьюр духтир кьабул гъапIунча: невролог, гизаф ужур, чан ляхин аьгъю, гъудуркьу духтир, ва участокдин педиатр. Гьяйифки, райондиз гъафи духтрарикан хайлиндар программайиъ улупнайи вахт (5 йис) ккудубкIиган удучIвну, тмундар хизандин месеэлйирихъди ва жара себебарихъди аьлакьалу вуди аьхю шагьрариз гъушну. Райондиз духтрар гьуркIрадар. Узу, улихьнаси Дагъустандин медицинайин университетдиз душну, студентарихъди, хъасин узухъди сатIиди урхури гъахьи духтрарихъди сюгьбатар гъухнийза. Ляхин ккунидариз теклиф гъапIнийза. Хив райондин больницайиъ айи гъийин девриз тялукь шартIарикан, администрацияйин терефнаан дурариз вари жюрейин кюмек шлуваликан ктибтнийза. Гъийин йигъан райондиз 14 духтир лазим ву. Жигьилариз гьаз-вуш гъуларин ва районарин больницйириъ лихуз ккундар.
ИкибаштIан, гьаму кьадар духтрар гьуркIри адрували ляхин жвуваз ккуниганси улихь гъабхуз ва ккабалгуз гъитудар. Учуз варитIан гизафси рентгенолог ва эндоскопист духтрариз игьтияж ачуз. Больницайиъ гьамусяаьт гьадмукьан ужуб, деврин тIалабариз жаваб тувру эндоскоп а. Амма дидихъ лихру пишекар адар. Улихьнаси Хив райондиз Санкт-Петербург шагьриан духтрарин десте гъафнийи. Дурари шубуд йигъан райондин агьалйириз медицинайин цирклиан консультацйирин кюмек тувнийи. Хив ЦРБ-йиъ айи эндоскопдин аппарат лап ужуб вуйивализ лигну, дидихъ лихру пишекар духтир адрувалиин дурарра мюгьтал гъахьнийи.
Му духтрарилан гъайри, реаниматолог-анестезиолог, онколог, неонатолог, терапевт, медицинайин тяди тувру кюмекнан духтир ва гьацира жарадар лазим ву. Учу духтрар больницайиз кьабул ва ляхнихъди тямин апIуз гьязур вуча», – гъапнийи Индира Багъичевайи.
