Ухьуз тарихнан справкйириан, архиварин материалариан рябкъюрайиганси, Дагъустандиъ юстицияйин органари гьар вахтна республикайин гьюкмин ляхниъ ва жямяаьтлугъ уьмриъ мяналу роль уйнамиш апIури гъахьну. Гъийин девриъра къанундихьна, уьлкейин гьюкмин органдихьна вуйи гьюрмат – лайикьлу гьюрмат ухьуз чарасуз лазим ву.

 

Къ.С.Сефикъурбанов 1981-пи йисан 16-пи июндиъ РД-йин Хив райондин Заан Яракк гъулаъ бабкан гъахьну. Дугъу 2003-пи йисан Дагъустандин гьюкуматдин университетдин юридический факультет ккудубкIну. 2003-2009-пи йисари республикайин гьюкуматдин идарйириъ жюрбежюр гъуллугъариъ гъилихну. 2010-пи йисан августдин вазлилан 2012-пи йисан июндин вазлизкьан РД-йин юстицияйин Министерствойин къанунчивалин ва коррупцияйиз аьксивал улупбан Управлениейин отделин начальникди, хъасин гьадму Управлениейин начальникди лихури гъахьну. 2015-пи йисан декабрин вазлиъ Къ.Сефикъурбанов РД-йин Главайин ва Правительствойин Администрацияйин ихтиярарин Управлениейин начальникдин заместителди тяйин гъапIнийи.

РД-йин идара апIбан кадрйирин резерв арайиз хпан конкурсдин натижйириз лигну, 2018-пи йисан 5-пи майдиъ думу РД-йин кадрйирин резервдин дахилназ гъадагъну.
«Дагъустан Республикайин лайикьлу юрист» гьюрматлу ччвурнан сагьиб ву. 2018-пи йисан ноябрин вазлиъ РД-йин юстицияйин министрди тяйин гъапIну.

 

Улихьна йигъари ич тек-лифниинди «Табасарандин нурар» газатдин редакцияйиз РД-йин юстицияйин министр, юридический илмарин кандидат, ихь ватанагьли Къазимягьямед Сефикъурбанович Сефикъурбанов гъафнийи.
Газатдин редакцияйиъ Къ.Сефикъурбановдихъди гъубху маракьлу сюгьбат исихъ жикъиди чап апIурача.

– Къазимягьямед Сефи-къурбанович, уву кIулиъ айи РД-йин юстицияйин Министерствойи апIурайи ляхникан ктибтувал ккун апIурача.

– Юстицияйин Министерство Дагъустан Респуб-ликайин гьюкмин ляхин кIулиз адабгъру орган ву. Диди юстицияйин цирклиъ, министерствойин дахилнаъ айи ихтиярариз асас вуди, къанундин къайда тямин апIбаан гьюкуматдин политика уьмриз кечирмиш апIура. Юстицияйин Министерствойи, федералин къанунариз асас вуди, Дагъустан Республикайин аьтрафариин къанундинна къайдайин актар тамам апIбиин гюзчивал гъабхура.

 

Мидланра савайи, Дагъустандин аьтрафариин ватандаш актар регистрация апIбан ляхин тешкил ва тямин апIбиинра гюзчивал гъабхура. Гъийин йигъаз РД-йин вари муниципалитетариъ уьмуми гьисабниинди 768 ЗАГС-дин органди ляхин апIура. Му кьадар ЗАГС-дин органар жара йишвариъ адар. РФ-дин Дагъустан Республикайиъ айи архиварин ляхинра юстицияйин Министерствойин гюзчиваликк кка, мировой судйирин ляхинра тешкил ва тямин апIура. Мировой судйирихъди ляхин гъабхбан, материалинна техникайин, кадрйирин тяминвалин ихтиярар министерствойихьна 2017-пи йисан тувну.

Министерствойи Дагъустан Республикайин къанундин актарин коррупцияйиз аькси экспертиза тешкил апIуру ва кIулиз адабгъуру. Хъа багарихьди министерствойихьна хъана артухъ ихтиярар тувбанди ву.

– Магьа, юстицияйин министрди лихури, миржиб ваз вуйив. ВаритIан читинди алахьру месэлйир фицдар ву?

– ВаритIан читин месэлйирикан улхуруш, читинди алахьрудар министерствойи гьуркIрайи агьалйирин гъуллугъарихъди аьлакьалудар ву. Учу, думу гъуллугъар вахт-ниинди ва заан ерийиинди тамам апIбан бадали, зегьмет зигурача. Гьадму терефнаан «Кьяняаьтлу правительство» кIуру гъурулуш ляхник кипбан месэлйир гьял апIурача. ВаритIан читин месэлйир – бабкан хьувалин, нюкгьиъ учIвувалин, инсан кечмиш хьувалин гьякьнаан текрарнан шагьадатнамйир тувувал ву. Наан-вуш документар дюз дарди шулу, гъавриъ даршлувалин дюшюшарра алахьуру. Агьалйир учу апIурайи ляхникан разиди гъузруганси ккундучуз. Арихвариан справкйир тувбаъра чан кьадар читинвалар а: республикайин кIулин архивдиъ лихурайидарин кьадар цIиб ву, хъа дапIну ккуни ляхин гизаф ву. ГьацI йис улдубчIвиган, ихь архивариъ уьрхюрайи документарин жюрйирин кьадар саб миллион текдилан зиина удубчIвиди. Учву фикир апIинай, 21 документар уьрхру йишвар, 4 дарамат ва гьадму аьламат документар.

– РД-йин юстицияйин Министерствойи агьалйириз пулсузди юридический кюмек апIури шулин?

– Министерствойи пулсузди кюмек тувбан гьякьнаан вуйи федералин къанундин дахилнаъди, айи аьрзйириз дилигну, пулсуз кюмек тувра. Амма пулсузди вуйи кюмек ккун апIури, ихь агьалйир гизаф илтIикIури шулдар. Пулсузди кюмек туврудар – адвокатарин палатайин дахилнаъди пулсуз кюмек тувру адвокатарин сиягьнаъ айидар ву. РД-йин юстицияйин Министерствойи агьалйириз пулсузди кюмек апIру адвокатарин ляхин гьавайиди гъюдубчIвуз гъитрадар, дурариз улупнайи кьадар пул тувра.
Адвокатдин буржи – юридический кюмек ккун апIури илтIикIу касдиз кюмек тувувал ву.

– Къазимягьямед Сефикъурбанович, жюребжюр митингар гъахруган, ичв министерствойи ихтияр тувру. Гьадму ихтияр гъадабгъбан бадали, фицдар шартIар улупна?

– Митингарин, забастовкйирин гьякьнаан федералин къанун а, хъа уьлкейин субъек-тарихьди бязи месэлйир чпи гьял апIуз гъитра. Дагъустан Республикайин къанундиъра аьлава вуди жюрбежюр ихтиярар тувна. Федералин къанундиз асас вуди, митингар гъахру йишвар улупнади ккунду, шартIарра улупна. 500 касдиинакьан иштиракчйир айи митинг гъабхуз мунициалитетдин администрацияйи ихтияр тувра, 500 кастIан артухъ иштиркчйир айи митинг тешкил апIуз РД-йин юстицияйин Министерствойин ихтияр лазим ву. Митинг гъабхбан гьякьнаан вуйи аьрзайиъ вари шартIарикан, митинг гъабхбан къайдайикан дибикIнади ккунду: иштиракчйирин кьадар, хатIасузвал тямин апIру жавабдар орган, серенжем ккебгъру ва ккудубкIру вахт ва гьацдар жарадар улупувал чарасуз лазим ву. Гьюкмин органарра гьязур духьну ккунду. Митинг гъабхрудари саб майдан тIалаб апIуру, хъа думу майдандиин муниципалитетди чан серенжем гъабхувал планламиш дапIнади хьуб мумкин ву. Къанунди саб майдандиин кьюб серенжем гъахувал къадагъа дапIна. Мушваъ къайдасузвалар арайиз гъюб мумкин ву. Митингар гъахрудари варидари Мягьячгъала шагьриъ айи, Лениндин ччвурнахъ хъайи майдан ккун апIури шулу. Думу майдандин багахь гьюкмин вари органари ляхин апIурайи дараматар ерлешмиш духьна. Тялукь документ хьтарди душв’ин митингар гъахуз ихтияр адар. Юстицияйин Министерствойи думу документ тувайиз, гьюкмин вари органарихъди йикьрар дапIну ккунду – сабпи нубатнаъди къанун уьбхру органарихъди.

– Дагъустандиъ юстицияйин министрди ляхин апIуз читинди вуйин?

– Гьарсаб ляхниъ чан читинвалар а. Эгер хъайи-хъайиганси ляхин апIуруш, гьар йигъан жвуван улихь тамам дапIну ккуни метлебар дивруш ва кIваантIан ляхин апIуруш, читинвалар цIибтIан шулдар. Гьасраб гъапIу ляхнин натижа дубхьну ккнуду. Ихь метлеб – агьалйирин яшайиш заан дережайиз адабгъувал вуйихь.

– Интервьюйин аьхириъ ихь жигьилариз саб-кьюб насигьятнан гаф пуб тIалаб вуйич.

– Ихь жигьиларихьинди илтIикIну, пуз ккундузузки, ляхин адар дупну, дивандиин дусну мугъузанай, учвуз жара касди ляхин тувайиз миккилиганай, ичв бажаранвал улупай, гъи дарш, закур вушра натижа хьибди. Ухьу, гьарсар касди, ихь яшайиш заан дережайиз хпан бадали, дидик хусуси пай кивну ккунду. Конкурсариъ иштирак йихьай.

– Къазимягьямед Сефи-къурбанович, сюгьбат гъабх-баз чухсагъул.