Июлин 30-пи йигъан РАН-дин ДНЦ-йин тарихдин, археологияйин ва этнографияйин Институтдин археологияйин отделин заведующий, тарихдин илмарин доктор, профессор Муртузяли Гьяжиев кIулиъ ади Дербентдин археологарин экспедицияйин гъуллугъчйири ва студентари Нарын Гъалайин цаларин багарихь жилиъ ахтармиш’валин ляхнар гъахури гъахьну.

КIваин апIуз ккундучуз, Дербентдин 2000 йис къайд апIбан серенжемарин улихь Муртузяли Гьяжиевди Нарын Гъалайин гъвалахъ хъайи наратдин ярквраъ Дербент арайиз гъяйиз улихьна ади гъабхьи поселениейин аьтрафар ашкар гъапIну. Археологияйин ахтармишар гъахбан натижайиъ шубуб метр жиликк гъвандин хуларин ва цаларин йирси шибритIар гъидихъну. Аьлимдин гафариинди, гьадушвлан Дербент шагьрин тарих ккебгъра. Гъалайин цалар дивбан кьяляхъ, ерси шагьрин агьалйир цIийи гъалайин Шагьристандизди кюч гъахьну.

Археологари му йишв’ин саб вазли жиликк йишвар йирккури, ахтармишар гъахурайи вахтна, дурариз живан шуран майтин кIурбар ва ругдин гажин гъибихъну. Мялум гъабхьибси, дурарин яш 1500 йис ву.

«Учу гележегдиъра гьа-мушв’ин ахтармишар гъахуз планламиш дапIнача, фицики дурарихьна гьам аьдати агьалйирин, гьам илмин вакиларин терефнаанра маракьлувал рябкъюрачуз. Мисалназ, Берлиндиъ Оксфорддин университетдиъ узу Дербентдиъ гъурху археологияйин ахтармишарикан ктибтунза. Конференцияйиъ иштирак шулайи аьлимари думу тема цIибтIан ахтармиш дапIну адруваликан ва вари дюн’яйин имдиз аьхю мяна айиб вуйиваликан гъапнийи»,

– къайд гъапIну Муртузяли Гьяжиевди.