Улихьна йигъари Дербент шагьрин ОМВД-йиъ яшнакк ккуркьну адру баяр-шубарин ляхнариз лигру инспектор, полицияйин майор Тельман Агъагюловдихъди дугъу гъабхурайи ляхнин гьякьанаан сюгьбат гъубхнийза.

 

– Тельман Эмирбегович, Дербент шагьрин мектебариъ ва интернатариъ урхурайи яшнакк ккуркьну адру баяр-шубарихъди ляхин гъабхури, хайлин йисар вуяв. Гъийин деврин ихь жигьиларин уьмрихьна вуйи лигбар, гьял-аьгьвалат фициб ву?

– Гъийин замана жигьиларин игьтияжар гьуркIбаз ужуб ву, амма дурариз чпин метлебар ва кьастар кIулиз адагъуз саб кьадар читинвалар алахьура. Гъи тазади хизан яратмиш апIурайи жигьилариз иллагьки гъагъиди ву, фицики ляхин абгуз читин дубхьна. Хъа гизаф жигьилариз зегьмет зигуз ккундар, дурарихьан, саб ляхнихъ хъюгъну, думу кIулиз адабгъуз шулдар. Ухьу, яшнан аьхюдари ва уьмрин тажруба айидари, жигьилар ухьуз айи аьгъюваларихъди таниш дапIну, ухьуз уьмриъ алахьу читинваларикан кидибтну, дурариз гележегдин рякъ улупну ккунду. Гъи жигьилариз аьгъювалар ва тербия тувбан месэлйир гьял апIувал кIул’инди къанун уьбхру органарин гъуллугъчйириин ва мектебдин мялимариин алабхъна. Алабхьуз палат аш, ипIуз уьл адру, хъа ипIуз аш, алабхьуз адру хизанар гизаф а. Гьаци вуйиган гагйир-дадйир, чпин бицIидарра аьхю абйир-бабарихъ хъирчну, жара регионариз лихуз гъягъюра. Ухьуз айи заводар, фабрикйир гъадаргъну, лихурайи ужудар пишекрарин маважибар лап цIиб ву, ва дурарихъ хизан уьбхюз шулдар, гьаддиз аьлава пул гъазанмиш апIбаз асас фикир туври, инсанарик гъалабулугъвал кабхъна, чпин бицIидариз тербия тувувал дурари ул’ан идипна.

– Уву, яв гъуллугънан вазифйир тамам апIруган, мектебдин мялимарихъди сатIиди фициб ляхин гъабхури шулва?

– Гьелелиг Дербент шагьрин мектебариъ ужудар пишекрар лихури имиди, гьял дицикьан читинуб дар. Жигьилариз аьгъювалар ва тербия тувбан месэлйир гьял апIувал мялимдикан, дугъан пишекарвалин устадваликан, дугъаз айи дерин аьгъюваларикан, уьмуми культурайикан гизаф асиллу ву. Гележегдин жямяаьтлугъ тикмиш апIру касар тербияламиш апIувал, йиз фикриан, гьюкуматдин эгьемият айи, жавабдар месэласи, гьарсар касдин ватандаш’валин ва инсанвалин буржи ву. Шакcуз, мялимари гьаму терефнаан зигурайи жафйир заан кьиматназ лайикь ву. Дербент шагьриъ хайлин ужудар баяр-шубар айи хизанарра ахьуз, ужуб низам-къайда хъайи, ужуди дарсар урхурайи ва имбу ляхнарианра жямяаьтлугъдиз нумуна улупурайи жигьиларра цIиб дар. Гизаф пай нумуналу жигьилари, спортдиин машгъул духьну, жюрбежюр талитариъ пешкешнан йишвар дисура, олимпиадйириъ шагьрин ва республикайин ад за апIура. Гьамцдар жигьилар улихь хьайивалра гъи ихь аргъаж шулайи жигьил наслиз аьхю кюмек ву.

Хъа вушра, хизандин айитI бицIидарихъди гъабхурайи ляхин гъи чIилли йишвси гьисаб апIуз шулу. Ццийин йисан Дербент шагьриъ яшамиш шулайи саламатсуз хизанариан вуйи баяр-шубариина 123 протоколар дюзмиш дапIнача. Думу протоколариъ шли убхъураш, папрус зигураш, икIар апIураш ва жара чIуру ляхнар, гьяракатар кIули гъахураш, къайд апIурача.

Анжагъ мялимари туврайи тербия чIяаьн ву, дупну ккундар. Жигьил насил тербияламиш апIбаъ гъи хизандин жавабдарвалра за дапIну ккунду. Артмиш шулайи жигьил наслин гележегдин уьмриз шибритI диврайидар мектеб ва хизан, мялим ва абйир-бабар ву. Гъи дурарин метлебра саб дубхьну ккунду, дурар сабхилди дилихну ккунду.

– Гъи вари мектебариъ, бицIидарин багъариъ, имбу идарйириъ психологар, социологар ляхниз гъадагъна. Дурари хасиятнан читин ва зигьмин зяифвал айи жигьил баяр-шубарихъди тялукь ляхин дубхну, дурариз кюмек тувну ккундарин?

– Дюз кIурава, гъи гизаф мектебарин штатариъ психологар ва социологар а, дурар ихь жигьиларихъди ва мектебариъ урхурайи баяр-шубарихъди ляхин гъабхуз кIури, ляхниз гъадагънайидар ву. Амма дурари чпин вазифйир бегьемди тамам апIурадар. Му терефнаан зяифди лихурайи мектебар Дербентдиъ хайлин а. Хъа гьарсаб мектебдиъ лихурайи мялимди чаин али вазифйир вахт-ниинди ва лазим вуйи къайдайиинди тамам апIури гъахьнийиш, яшнакк ккуркьну адру жигьиларихъди вуйи ляхин улихь гъябгъюйи ва ихь баяр-шубарин уьмрин шибритIра ужуб хьибдийи.

Аьхириъ пуз ккундузуки, ихь жигьиларин гележег ужуб ибшри, йиз ва жара гъуллугъчи касаринра, абйир-бабаринра дурарихъ зигурайи жаф-йир кIулиз удучIври, ихь жигьилариз Аллагьди фикир, аькьюл артухъ туври.