Улихьна вахтари Дагъустан Республика гъулан мяишатдин варитIан девлетлу республикйирикан саб вуди гьисаб апIури гъахьну. Саризра жиниб дар, перестройкайин эвелиъ вари районариъ гъулан мяишат бегьемди аьжуз гьялнахъна гъафнийи. Хъа гъи республикайиъ ва вари уьлкейиъ гъулан мяишат артмиш апIбаз хайлин мумкинвалар яратмиш апIура, аьдати инсанарра жилихъ лихуз хъюгъна.
Улихьна йигъари Дербент шагьриъ айи ич мухбир Умгьанат Сулейманова Дербент шагьрин УАПК-йин начальник Мамедрашид Къурбановдихъди гюрюшмиш гъахьнийи ва гъулан мяишатдин месэлйирикан, цирклиъ лихурайидариз яратмиш апIурайи цIийи шартIарикан сюгьбат гъубхнийи. Думу жикъиди исихъ чап апIурача.
– Мамедрашид Мамедэминович, гъи ихь гьюкуматдиъ гъулан мяишат артмиш апIуз фициб кюмек тувра?
– Гъи ихь гьюкуматдиъ гъулан мяишатдин месэлйир аьхю гъайгъударвалиинди гьял апIура, жилиин лихуз ккуни агьалйириз артухъди кюмек тувра. Мисалназ, гьамусяаьт ихь республикайиъ вари сабишв’инди 40 агъзуртIан артухъ КФХ-йир, хайлин кьадар ЛПХ-йир гьисабназ гъадагъна.
Хъа аьхиримжи йисари АПК-йин артмиш’вализ жара апIурайи дакьатарин кьадар хайлин артухъ дубхьна, гьаддихъди сабси гъулан мяишатдин мягьсулар гьясил апIувалра за дубхьна. Мисалназ, гъубшу йисан ва цци ихь уьлкейиъ АПК-йин артмиш’вализ, улихьна йисарихьди тевиган, 6 миллиардтIан артухъ пулин дакьатар жара гъапIну. Ихь республикайиъ аьхиримжи хьуд йисан КФХ-йириз ва ЛПХ-йириз, гъулан мяишатдин сурсатар гьясил апIуз 800 миллион манаттIан артухъ кредитар тувну. Гъи ляхин апIуз гьунар кайи ва фикир хъайи касдиз ихь республикайиъ фукьан-вушра кюмек тувра.
– Гъи Дагъустандиъ гъулан мяишатдин артмиш’вализ дапIнайи харжарикан, гъазанмиш дапIнайи натижйирикан фу пуз шулвухьан?
– Учу гъулан мяишатдин сурсатар уч апIбан натижйир октябрин аьхириъ йивури шулча.
Ухьуз аьгъюганси, аьхи-римжи йисари ихь уьлкейиъ теплицйир тикмиш апIувалин ляхин жанлу дубхьна. Думу ляхин Дербент райондиъ ужуб дережайиъди тешкил апIуз хъюгъна. Дюз гъапиш, теплиц-йир тикмиш апIурайидар хусуси секториъ лихурайидар ву. Дурари гьар йисан ихь республикайиз тоннариинди итIру сурсатар тувра, ва чпи гъапIу ляхниз лигну, грантар гъадагъурайидарра а.
Цци Дербент райондин тIумутIчйири заан бегьер уч гъапIну. Уч гъапIу тIумтIар Дербент шагьриъ айи чяхрар гьясил апIру заводдиз гъахура.
Республикайиъ гьар йисан йимишдин ва тIумтIарин аьхю кьадар цIийи багълар кивра. Мисалназ, гьаму йисан Дербент райондиъ аьхю пай ухди бегьер тувру багълар кивну. Йислан-йисаз гъулан мяишатдиъ гьясил апIурайи итIру сурсатарин кьадар артухъ шула, ва гьацира хайлин кьадар агьалйири тIумтIин багълар, мейвйир гьясил апIру бистнар, хярар-хутIлар арендайиз гъадагъна. Мисалназ, цци тIумтIин 65030 гектариин 64066 тонна бегьер уч гъапIну ва 51733 тонна ишлетмиш гъапIну, хъа 12330 тонна масу тувну.
Райондин мяишатариъ битмиш гъапIу вичарин бегьер тартиб апIру заводариз, алвер апIру йишвариз гъабхуру. Мисалназ, цци 7350 тонна вичар масу тувну, гьаци – гъулан мяишатдин имбу итIру сурсатарра.
– Мамедрашад Мамед-эминович, ихь сюгьбатнан аьхириъ зегьмет зигурайи агьалйириз саб-кьюб насигьятнан гафар пуб ккун апIураза.
– Ухьуз уьл ва гъулан мяишатдин имбу итIру сурсатар туврайидар ихь ругар ва жилар, хъа гьадрарихъди сабси, ихь инсанарин зегьметра ву. Гъи ухьу, жилихъди вуйи ляхниз аьхю фикир тувну, гьарсар касди чаин али ляхин дапIну ккунду. Гъи ухьу апIурайи ляхниинди ва зигурайи жафйириинди аргъаж шулайи наслариз нумуна улупну ккунду.
