Декабрин 11-пи йигъан Дагъустандин Правительствойин заседаниейиъ республикайин 2019-пи йисандин яшайишдинна экономикайин артмиш’валин улихьмиди вуйи натижйир гъивну. Заседание ачмиш гъапIур ва кIули гъубхур премьер-министр Артем Здунов вуйи.
Гьял апIурайи месэлайин гьякьнаан асас доклад хьади РД-йин экономикайин ва аьтрафарин артмиш’валин министр Гьяжи Султанов удучIвну гъулхнийи.
Дугъу къайд гъапIганси, гьаму йисандин 10 вазлин натижйириинди Дагъустандиъ экономикайин артмиш’валин асас улупбар харжидар дар. Экономикайин ляхин улупру биналу цирклариъ сурсатар гьясил апIбан ва гъуллугъар гьуркIбан улупуб 0,1%-дин за гъабхьну. Му улупуб за хьувал газафси гъулан мяишатдин сурсатар гьясил апIбан кьадар за хьуваликан ва «Тикилишчивалин» цирклиъ тамам дапIнайи ляхнарин кьадарнакан асиллу гъабхьну.
«10 вазлин арайиъ гъулан мяишатдин сурсатнан гьясиллували 109,5 миллиард манат, ясана гъубшу йисандин улупбарихь тевиган, 101,1% тяйин гъапIну. Йисан аьхириз вуйи улупбариинди, гъулан мяишатдин сурсатарин гьясиллували 129,6 миллиард манат тяйин дапIну ккунду, 2018-пи йисандин улупбарихь тевиган, 1,6%-дин артухъди. Гьясиллувал за апIбаз АПК-йин идарйири кьабул апIурайи уьлчмйири тясир апIура.
Тикилишчивалин цирклин кьадарнакан улхуруш, гьаму йисан 10 вазлин арайиъ диди 124,3 миллиард манат тяйин гъапIну, гъубшу йисандин улупбарихь тевиш, 6,6%-дин за гъабхьну. Тикилишчивалин улупбар уьклейиъ ва округдиъ айи кьялан улупбартIан зади ву. Му улупуб йисан аьхириз 145 миллиард манат – гъубшу йисандин улупбарихь тевиган, 100,1% дубхьну ккунду», — къайд гъапIну Гьяжи Султановди.
Дугъу гьацира аьхиримжи вахтна тикилишчивалин цирклиъ маважибра за дубхьнайиваликан гъапнийи: гьаму йисан 9 вазлин арайиъ маважиб 10,4%-дин за гъабхьну. 2019-пи йисан 667 агъзур квадратдин метр яшамиш шлу хулар ишлетмиш’вализ тувна. Му улупуб гъубшу йисан тялукь вахтнахь тевиган, 21,3%-дин артухъди ву. 2019-пи йисан аьхириз республикайи 980 квадратдин метр хулар ишлетмиш’вализ тувбанди ву.
Гьаму йисан 9 вазлин арайиъ асас капитализ 120,8 миллиард манатдин кьадар инвестицйир тувна. Думу гъубшу йисантIан 35,4%-дин артухъ ву.
Гьаддихъди сабси, Гьяжи Султановди гъапиганси, аьхиримжи кьюд йисан Дагъустандиъ яшайишдинна экономикайин артмиш’валин улупбарин гьякьлувал тяйин апIбиин ляхин гъабхура.
Министрин гафариинди, оборонайин заказарин кьадар цIиб хьувалихъди аьлакьалу вуди, гьаму йисан гьясиллувалин гьяракат цIиб яваш гъабхьну, хъа ватандаш шей’ар гьясил апIувал за шулайивалра рябкъюра.
Алвер гъабхбакан ва пулихъ гъуллугъар тамам апIбакан улхуруш, му цирклиъ улупбар гъубшу йисандин улупбариз барабарди гъузна – 100,3%.
Гьяжи Султановди гьаму йисан аьхириз агьалйирин яшайишдин дережа улупру цирклиъра ужуб терефназди вуйи гьяракат гъубзруваликан гъапнийи. «Бюджетдин цирклиъ айидарин маважибарин, зегьметнан пенсияйин кьадарнан индексация гъабхурайивализ дилигну, ватандашарин пулин гъазанжар за хьиди», — къайд гъапIну дугъу.
Мидланра савайи, гьаму йисан бикарвал цIиб апIбан бадали, аьлава лихру йишвар арайиз хувалиин ляхин гъабхура. Гьаму йисан 25,3 агъзур кас лихру цIийи йишвар ачмиш апIбанди ву. Му улупуб 2018-пи йисантIан 2 агъзуриинди артухъ ву.
Республикайин муниципалитетариъ яшайишдин объектар тикмиш, инфраструктура тямин апIбаан ужуб ляхин гъабхура.
Артем Здуновди, докладдикан улухури, республикайин аьтрафарин артмиш’вализ артухъ фикир тувувал лазим вуйиваликан гъапнийи. Гьаддихъди сабси, гъадабгънайи райондиъ яшайишдин объект тикмиш апIбан гьякьнаан фици къарар адабгъураш, инсанар гъаврикк ккаувалин важиблуваликанра гъапну.
Премьер-министри гъюру йисариз вуйи проектаринна сметйирин документар гьязур апIбан, пулихъди тямин апIбан ва яшайишдин объектар пай апIбан ляхин фици гъабхурашра суалар тувнийи.
Гьяжи Султановди му ляхин гъабхруган, муниципалин образованйирин аьрзйириинди ва цирклин министерствойин ва идарйирин теклифариинди къарар кьабул апIурайиваликан гъапнийи. Хъа улихьна йисариси 50 бицIир мектебдиз гъягъюрайи гъулаъ 300 бицIириз йишв айи мектебар тикмиш апIбан къарарар адагъури амдар.
Региондин Правительствойин Председатели му месэла депутатарин корпусдихъди гьял апIуз табшурмиш гъапIнийи. «Ухьу инсанар гъаврикк ккаъну ккунду: мектебдиъ бицIидариз артухъдира йишвар айи гъулариъ хъана мектебар дивуз шулдар. Му месэлйир гьял дапIну ккунду», — къайд гъапIну Артем Здуновди.
Заседаниейиъ гьацира РД-йин Правительствойин Председателин заместитель Владимир Лемешко, вице-премьер Гьяжимягьямед Гьюсейнов, РД-йин гъулан мяишатдин ва ипIру-убхъру сурсатарин министр Абзагьир Гьюсейнов удучIвну гъулхнийи. Дурари гьацира гьял апIурайи меэслйирин гьякьнаан чпин фикрарра ачухъ гъапIнийи.
Заседаниейин натижйириз дилигну, дидин аьхириъ премьер-министр Артем Здуновди министерствйирин ва идарйирин кIулиъ айидариз табшуругъар тувнийи.
